biljard

Citaat

“Minstens 20 biljard mieren lopen er rond op aarde. En in werkelijkheid zijn het er waarschijnlijk nog veel meer. Dat blijkt uit een nieuwe studie.”
(Bron: Aarde telt minstens 20 biljard mieren (en waarschijnlijk nog veel meer) – Lennart ’t Hart, Nu.nl, 20 september 2022)

Betekenis

duizend biljoen, oftewel 10¹⁵, oftewel 1.000.000.000.000.000

Uitspraak

bil-jart

Woordfeit

Biljard is een 1 met 15 nullen erachter, oftewel duizend biljoen, of een miljoen maal een miljard. Het is allemaal onvoorstelbaar veel, want een biljoen is al duizend miljard, een miljard duizend miljoen en een miljoen duizend keer duizend.

Veel van de woorden voor deze grote getallen zijn in de vijftiende eeuw bedacht door de Franse wiskundige Nicolas Chuquet. Hij vormde vanuit million bijvoorbeeld billion, op basis van het Latijnse bis, dat ‘tweemaal’ betekent. Daarbij moet je niet denken aan de rekensom ‘twee keer miljoen’, maar aan twee keer miljoen achter elkaar: ‘miljoen miljoen’, dus ‘een miljoen keer een miljoen’.

Van million werd later in het Frans ook milliard afgeleid, met een al langer bestaand achtervoegsel -ard, dat een soort versterkende functie had. In het Nederlands werd dit miljard. Op dezelfde manier werd naast billion (biljoen) het duizendvoudige billiard (biljard) gezet.

In de meeste andere talen zijn die woorden met -ard niet gangbaar geworden. Engelstaligen denken bij billiards aan het biljartspel. Dat biljart (met een t) is gebaseerd op een Frans woord voor een houten stok, bille.