attoseconde

“De laser produceert röntgenpulsen die slechts een paar honderd attoseconden duren.”
(Bron: Stop-motionfilmpje van elektronen in water dankzij attoseconde-techniek  – Dorine Schenk, New Scientist, 5 april 2024)

Betekenis

een miljardste van een miljardste seconde

Uitspraak

at-to-suh-kon-duh

Woordfeit

Een seconde is al kort, maar in de wetenschap wordt soms met nog veel kleinere tijdseenheden gewerkt. Zo is een milliseconde een duizendste seconde (0,001 seconde), net zoals een millimeter een duizendste meter is. De volgende stappen zijn:

• micro-: een miljoenste deel of 0,000 001
• nano-: een miljardste deel of 0,000 000 001
• pico-: een biljoenste deel (een miljoenste van een miljoenste) of 0,000 000 000 001
• femto-: een biljardste deel (een miljardste van een miljoenste) of 0,000 000 000 000 001
• atto-: een triljoenste deel (een miljoenste van een miljoenste van een miljoenste, of een miljardste van een miljardste) of 0,000 000 000 000 000 001

In de exacte wetenschappen wordt meestal niet attoseconde geschreven, maar 10^-18 seconde. Die macht van 10 met het min-teken ervoor geeft aan hoeveel keer je de eenheid door 10 moet delen: na drie keer (10^-3) heb je dan een duizendste seconde oftewel milliseconde, na negen keer (10^-9) een nanoseconde en na twaalf keer (10^-12) een picoseconde.

Bij femto- en atto- zit je aan 10^-15 en 10^-18, en daar ligt de basis voor de namen van die voorvoegsels: ze zijn afgeleid van femten en atten, de Deense woorden voor ‘vijftien’ en ‘achttien’. De namen van deze voorvoegsels zijn in 1964 officieel vastgelegd op een internationale wetenschappelijke conferentie.

Op een andere pagina op onze website is meer te lezen over de afkortingen (symbolen) van eenheden.