acquit

Citaat

“ONS Sneek, dat vorige week in Steenwijk met een mooie overwinning van acquit ging, kreeg gistermiddag voor eigen publiek een domper te verwerken.”
(Bron: ONS Sneek loopt tegen compact NEO tegen een domper aan – Henk van der Veer, Groot Sneek, 31 augustus 2025)

Betekenis

begin, beginpositie, start

Uitspraak

a-kiet of a-kie

Woordfeit

Of je nou snookert, poolt of ‘klassiek’ biljart (het zogeheten carambolebiljart) speelt, elk spel begint met een vaste positie van de ballen op de tafel. Bij de klassieke variant met drie ballen wordt die beginpositie het acquit genoemd – in Nederland veelal uitgesproken als ‘akiet’. De speler die het spel opent, speelt de acquitstoot, of anders gezegd: gaat of speelt van acquit.

Ook buiten de biljartwereld kan van acquit gaan ‘van start gaan’ betekenen, zoals in het citaat hierboven. En zonder gaan betekent van acquit, van acquit af of vanaf acquit ook in algemenere zin, dus niet alleen in sportcontexten, ‘vanaf het begin’.

Oorspronkelijk betekent acquit ‘vereffening van een rekening’ of ‘bewijs van betaling, kwitantie’. Het komt van het Franse werkwoord acquitter, ‘vereffenen’, dat is ontstaan uit quitter: ‘van een verplichting ontslaan’, en dat komt weer van het Latijnse quietare: ‘tot rust brengen’. Hoe acquit de biljartbetekenis heeft gekregen, is niet duidelijk. Misschien is de gedachte geweest dat de beginpositie voor iedereen gelijk is, en dat je een eventuele eerder opgelopen achterstand kunt ‘vereffenen’.

Ook het Franse leenwoord quitte – ‘elkaar niets meer schuldig’ – vindt zijn oorsprong in dat Latijnse werkwoord quietare. En het woord kwijt ziet er heel Nederlands uit, maar in feite is het een middeleeuwse vernederlandsing van quitte. Het betekende eerst ‘verlost van, vrij van’, en later ‘niet meer in het bezit van, (iets) verloren hebbend’.