logo
  1. Home
  2. Schatkamer
  3. Lezen
  4. Woorden
  5. Woorden van het jaar

Woorden van het jaar

De winnaars van de woord-van-het-jaarverkiezingen.

2023

Nederland en Vlaanderen

  • graaiflatie (‘prijs­verhoging onder het mom van gestegen productiekosten’, Van Dale Nederland én België en Onze Taal)
  • heftig (in de betekenis ‘opvallend’, in negatieve óf positieve zin; tienerwoord van het jaar volgens Instagramkanaal nws.nws.nws – de eerste keer dat een Nederlandstalige term wint)

Groot-Brittannië

  • rizz (‘charme’, afgeleid van charisma; Oxford University Press)
  • hallucinate (‘hallucineren’ in de nieuwe betekenis van chatbots die onzin uitkramen; Cambridge Dictionary)
  • AI (artificial intelligence, ‘kunstmatige intelligentie’; Collins Dictionary)

Verenigde Staten

  • authentic (‘authentiek’, een woord dat in 2023 opvallend vaak opgezocht werd; woordenboek Merriam­-Webster)

Duitsland

  • Krisenmodus (‘crisis­ modus’; Gesellschaft für deutsche Sprache)

Zwitserland

  • Monsterbank (Zwitsers­-Duits, verwijst naar het resultaat van de fusie van twee grote Zwit­serse banken; Zurich Universi­ty of Applied Sciences)
  • décombres (‘puin’ in het Zwitsers-­Frans, een woord dat veel in de media was door de oorlogen en aardbevingen; Zurich University of Applied Sciences)

Australië

  • cozzie livs (spreektalige verbaste­ring van cost of living, ‘kosten van levensonderhoud’; Macquirie Dictionary)

2022

Nederland en Vlaanderen

  • energiearmoede (‘armoede die ontstaat door een te hoge energierekening’, Onze Taal)
  • klimaatklever (‘klimaatactivist die zich vastplakt aan een object van symbolische waarde’, Van Dale Nederland én België)
  • ‘Maak van je kruis geen punt’ (Zorgcentrum Het Kruispunt; ‘Slechtste slogan van het jaar’-verkiezing)
  • feduzie ('vertrouwen', Drents woord van het jaar, Huus van de Taol)

Groot-Brittannië

  • homer (Amerikaans-Engels baseball-jargon voor een homerun; werd 70.000 maal opgezocht in het Britse woordenboek toen het de oplossing was van het populaire Amerikaanse spelletje Wordle, Cambridge English Dictionary)
  • permacrisis (‘permanente crisis, veroorzaakt door oorlog, inflatie en politieke onrust’, Collins English Dictionary)
  • goblin mode (“hedonistisch gedrag van iemand die zich niks aantrekt van wat anderen daarvan denken; bekend geworden doordat Julia Fox het gedrag van haar partner Kanye West zo typeerde”, Oxford English Dictionary)

Verenigde Staten

  • gaslighting (‘het vertonen van manipulatief gedrag’, woordenboek Merriam-Webster).

Duitsland

  • Zeitenwende (‘keerpunt, gebruikt door bondskanselier Olaf Scholz na de Russische aanval op Oekraïne’, Gesellschaft für deutsche Sprache)

Oostenrijk

  • inflation (‘inflatie’, Austria Presse Agentur)

Zuid-Afrika

  • load shedding (‘het geregeld uitschakelen van de stroom door het Zuid-Afrikaanse energiebedrijf Eskom, dat in financiële problemen zit en daardoor niet meer kan voldoen aan de verplichtingen’, Pan South African Language Board i.s.m. Focal Point)

Australië

  • teal (letterlijk ‘groenblauw’; is gaan staan voor een politieke partij die gematigde ideeën heeft, maar krachtige standpunten heeft op het gebied van klimaat; het woord werd verkozen door zowel Macquarie Dictionary als the Australian National Dictionary Centre)

2021

Nederlands in Nederland

Nederlands in België

  • bestie (‘beste vriend of vriendin’, tienerwoord van het jaar, VRT NWS)
  • knaldrang (Van Dale)
  • ma stobbe (‘stop’, kinderwoord van het jaar, Ketnet)

Engels

  • insurrection (American Dialect Society)
  • NFT (Collins English Dictionary)
  • perseverance (Cambridge Dictionary)
  • strollout (Macquarie Dictionary, Australian National Dictionary Centre)
  • vaccine (Merriam-Webster)
  • vax (Oxford Dictionaries)

Duits

  • cringe (jeugdwoord van het jaar, Langenscheidt)
  • wellenbrecher (Gesellschaft für deutsche Sprache)

Spaans

  • vacuna (‘vaccin’, La FundéuRAE)

Frans

  • ultracrépidarianisme (‘een persoon die kritiek of advies geeft buiten zijn gebied van expertise’, Belgisch Frans, la RTBF)

Chinees

Japans

2020

Nederlands in Nederland

Nederlands in België

  • corona (gebaar van het jaar, Vlaams GebarentaalCentrum)
  • ewa drerrie (‘hé gast’, kinderwoord van het jaar, Ketnet)
  • knuffelcontact (Van Dale)
  • simp (tienerwoord van het jaar, Ketnet)

Engels

  • coronavirus (kinderwoord van het jaar, Oxford Dictionary for Children)
  • covid (American Dialect Society)
  • doomscrolling (Macquarie Dictionary)
  • iso (‘self-isolation', Australian National Dictionary Centre)
  • lockdown (Collins English Dictionary)
  • pandemic (Merriam-Webster)
  • quarantine (Cambridge Dictionary)
  • unprecedented (Oxford Dictionaries)

Duits

  • Corona-Pandemie (Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • systemrelevant (Zwitserduits woord van het jaar)

Spaans

Noors

Chinees

Filipijns

  • pandemya (Filipinas Institute of Translation)

Japans

  • 3密 / san mitsu (slogan die werd gebruikt door het ministerie van gezondheid om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, Jiyû Kokuminsha)

2019

Nederlands in Nederland

Nederlands in België

  • karma (kinderwoord van het jaar, Ketnet)
  • transgender (Gebaar van het jaar, Vlaams GebarentaalCentrum)
  • winkelhieren ('bij lokale bedrijven en winkels kopen', Van Dale)
  • yeet (tienerwoord van het jaar, Ketnet)

Engels

Duits

  • Ibiza (Oostenrijks woord van het jaar)
  • Klimajugend (Zwitserduits woord van het jaar)
  • Respektrente (Duits woord van het jaar)

Spaans

Frans

Noors

Chinees

Japans

  • one team (slogan van het Japanse rugbyteam, Jiyû Kokuminsha)

2018

Nederlands in Nederland

  • akkederen (‘goed met elkaar overweg kunnen / overleggen’, Drents woord van het jaar, Huus van de Taol)
  • blokkeerfries (Van Dale)
  • bollendak (‘bijnaam voor de overkapping op het Stationsplein in Utrecht’, Utrechts woord van het jaar, DUIC)
  • eigenaarschap tonen (ergste kantoorwoord van het jaar, AD)
  • houdoe (‘afscheidsgroet’, Brabants woord van het jaar, Provincie Noord-Brabant)
  • laadpaalklever (‘de bezitter van een elektrische auto die onnodig lang een plek bij een laadpaal bezet houdt’, Onze Taal)
  • plasbeleid (‘beleid voor openbare toiletvoorzieningen’, Dordts woord van het jaar)
  • plof (‘brommer’, Schierste Grunneger woord van het jaar, RTV Noord)
  • spetterpret (weerwoord van het jaar, MeteoGroup en Omroep Gelderland)

Nederlands in België

  • boeie (kinderwoord van het jaar, Ketnet)
  • crowdfunding (gebaar van het jaar, Vlaams GebarentaalCentrum)
  • moordstrookje (‘fietspad dat vlak naast een weg ligt en daardoor zeer gevaarlijk is’, Van Dale)

Engels

  • boondoggle (‘met iets nutteloos bezig zijn’, Canadees woord van het jaar, St. John’s Morning Show)
  • canberra bubble (Australian National Dictionary Centre)
  • justice (Merriam-Webster)
  • land expropriation without compensation (Zuid-Afrika’s woord van het jaar, The Pan South African Language Board)
  • me too (Macquarie Dictionary)
  • misinformation (Dictionary.com)
  • nomophobia (‘angst voor het niet continu bereikbaar zijn via een mobiele telefoon’, Cambridge Dictionary)
  • plastic (kinderwoord van het jaar, Oxford Dictionary for Children)
  • single-use (Collins English Dictionary)
  • techlash (digitaal woord van het jaar, American Dialect Society)
  • tender-age shelter (‘door de overheid beheerd detentiecentrum waar kinderen van asielzoekers bij de grens van VS en Mexico ondergebracht worden’, American Dialect Society)
  • toxic (Oxford Dictionaries)
  • (the) wall (politiek woord van het jaar, American Dialect Society)
  • yeet (‘uitroep van vreugde of overwinning’, slang / informeel woord van het jaar, American Dialect Society)

Duits

  • doppeladler (‘dubbele adelaar / handgebaar gebruikt door voetballers’, Zwitserduits woord van het jaar)
  • ehrenmann / ehrenfrau (jeugdwoord van het jaar, Langenscheidt)
  • heißzeit (‘hete tijd’, Gesellschaft für deutsche Sprache)

Spaans

Frans

  • bienveillance (‘vriendelijkheid’, Le Robert)
  • femmes (‘vrouwen’, uitgekozen door de jury van Le mot de l’année)
  • métissage (‘rassenvermenging’, publiekswoord van het jaar, Le mot de l’année)

Noors

Chinees

Filipijns

  • tokhang (‘iemand arresteren wegens betrokkenheid bij illegale drugshandel’, University of the Philippines Diliman)

Japans

  • 災 / wazawai (‘ramp’, karakter van het jaar, Japanese Kanji Proficiency Society)

IJslands

2017

Nederlands in Nederland

Nederlands in België

Duits

  • I bims (‘jeugdwoord van het jaar’, Langenscheidt)
  • Jamaika-Aus (Gesellschaft für deutsche Sprache)

Engels

  • complicit (Dictionary.com)
  • fake news (Collins English Dictionary)
  • fake news (American Dialect Society)
  • feminism (Merriam-Webster)
  • Kwaussie (Australian National Dictionary Centre)
  • populism (Cambridge Dictionary)
  • youthquake (Oxford Dictionaries)

Noors

Spaans

  • aporofobia (‘aporofobie’, Fundacion BBVA)

2016

Nederlands in Nederland

Fries

Nederlands in België

Duits

Engels

Frans

  • réfugiés (Festival du mot)
  • Brexit (Wallonië, Le Soir en Université catholique de Louvain)

Japans

Oekraïens

2015

Nederlands in Nederland

  • sjoemelsoftware (verkiezing Onze Taal én verkiezing Van Dale)
  • me (als bezittelijk voornaamwoord) (‘Weg met dat woord!’-verkiezing van het INL)
  • jojozomer (weerwoord, verkiezing MeteoGroup en Omroep Gelderland)
  • Brandgrensrun (Rotterdams woord van het jaar)
  • Verweggistan (leukste woord van Duckstad, verkiezing van Donald Duck)

Nederlands in België

  • kraamkost (verkiezing Van Dale)
  • beire (‘Kinderwoord van het jaar’, verkiezing Ketnet)
  • ‘geen goesting’ (gebaar van het jaar, verkiezing van het Vlaams GebarentaalCentrum)

Deens

  • flygtningestrømme (‘vluchtelingenstroom’, volgens de Danish Language Board)

Duits

Engels

  • they (enkelvoud) (volgens de American Dialect Society)
  • -ism (volgens Merriam-Webster)
  • sharing economy (volgens het Australian National Dictionary Centre)
  • captain’s call (volgens de jury van het Australische Macquarie Dictionary)
  • identity (volgens Dictionary.com)
  • to binge-watch (volgens Collins English Dictionary)
  • (emoji die huilt van het lachen) (volgens Oxford Dictionaries)

Frans

Fries

  • ierdskokskea (‘aardbevingsschade’; ‘Fries nieuwswoord van het jaar’, verkiezing van nieuwswebsite It Nijs)

Japans

  • bakugai (‘explosieve groei van aantal Chinese toeristen dat in Japan komt winkelen’, gedeelde eerste plaats, volgens uitgever Jiyū Kokumin Sha)
  • toripuru suri (een honkbalonderscheiding, gedeelde eerste plaats, volgens uitgever Jiyū Kokumin Sha)

The Independent maakte een landkaart met de woorden van 2015.

2014

Nederlands in Nederland

  • rampvlucht (verkiezing Onze Taal)
  • flabbergasted (mooiste anglicisme volgens Milfje Meulskens)
  • knijpzonnetje (weerwoord volgens MeteoGroup en Omroep Gelderland)
  • dagobertducktaks (volgens Van Dale)
  • oudjes (‘verliezer’ van de ‘Weg met dat woord!’-verkiezing van het Instituut voor de Nederlandse Taal)
  • schapetrots (Dordts woord van het jaar)
  • tebbie (Rotterdams woord van het jaar)
  • kwaliteitsvenster (vaagste vaagtaal volgens vaagtaal.nl)
  • bakboek (‘foodlingo’, volgens jury en publiek Talkin’ Food en Zestz)
  • zorgei (‘fauxlingo’, volgens jury Talkin’ Food en Zestz)
  • 1-euro-ontbijtje (‘fauxlingo’, volgens publiek Talkin’ Food en Zestz)

Nederlands in België

Duits

  • Lichtgrenze (volgens de Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • Läuft bei dir (‘Jeugdwoord van het jaar’, verkiezing Langenscheidt)

Engels

  • mansplain (volgens jury van het Australische Macquarie Dictionary)
  • share plate (volgens publiek van het Australische Macquarie Dictionary)
  • shirtfront (volgens het Australian National Dictionary Centre)
  • #blacklivesmatter (volgens American Dialect Society)
  • culture (volgens Merriam-Webster)
  • ♥ (de hart-emoticon, volgens de Amerikaanse Global Language Monitor)
  • exposure (volgens Dictionary.com)
  • vape (volgens Oxford Dictionaries)
  • photobomb (volgens Collins English Dictionary)
  • overshare (volgens Chambers Dictionary)

Frans

  • transition (volgens jury van het Festival du mot)
  • selfie (volgens publiek van het Festival du mot)

Japans

  • Dame yo. Dame, dame (gedeelde eerste plaats, volgens uitgever Jiyū Kokumin Sha)
  • shūdanteki jieiken (gedeelde eerste plaats, volgens uitgever Jiyū Kokumin Sha)

Noors

  • Fremmedkriger (volgens de Språkrådet)

Spaans

  • selfi (volgens Fundéu BBVA)

2013

Australisch

Nederlands in Nederland

  • uitgestelde koffie (‘foodlingo’ van 2013)
  • taughetti (‘fauxlingo’ van 2013) (beide volgens culinaire websites Talkin’ Food en Zestz)
  • wolkenwak (volgens Meteo Consult en Omroep Gelderland weerwoord van 2013)
  • selfie (volgens Van Dale)
  • participatiesamenleving (volgens de bezoekers van het Onze Taal-congres)
  • kids (‘verliezer’ van de ‘Weg met dat woord!’-verkiezing van het Istituut voor Nederlandse Taal)
  • awkward (volgens het taalblog Milfje Meulskens het anglicisme van het jaar)
  • gers (Rotterdams woord van het jaar)

Nederlands in België

  • selfie (volgens Van Dale en VRT)
  • ‘dat is het’ (gebaar van het jaar, verkiezing van het Vlaams GebarentaalCentrum)

Duits

  • Babo (‘Jeugdwoord van het jaar’, verkiezing Langenscheidt)

Engels

  • because (volgens American Dialect Society)
  • science (volgens Merriam-Webster’s online dictionary)
  • privacy (volgens Dictionary.com)
  • selfie (volgens Oxford Dictionaries)
  • bitcoin (volgens het Australian National Dictionary Centre)
  • geek (volgens Collins online dictionary)

Japans

  • ima desho, o-mo-te-na-shi, jejeje, baigaeshi (gedeelde eerste plaats, volgens uitgever Jiyū Kokumin Sha)

2012

Nederlands in Nederland

  • plofkip (verkiezing Onze Taal)
  • project X-feest (volgens Van Dale)
  • pandapunten (mooiste woord)
  • grexit (lelijkste woord) (beide volgens het Instituut voor Nederlandse Lexicologie)
  • crowdfeeding (‘foodlingo’)
  • broodstaart (‘fauxlingo’) (beide volgens culinaire websites Talkin’ Food en Zestz)
  • plaknacht (weerwoord, Omroep Gelderland Meteo Consult)

Nederlands in België

Duits

  • yolo (‘you only live once’, volgens de Duitse jeugd)
  • Rettungsroutine (volgens de deutsche Gesellschaft für deutsche Sprache)

Engels

  • hashtag (volgens American Dialect Society)
  • broga, legbomb, Eurogeddon, mummy porn, zuckered, Jubilympics, Romneyshambles, games makers, 47 per cent, superstorm, Gangnam style en fiscal cliff (de twaalf woorden van het jaar (elke maand één) volgens Collins Dictionary)
  • omnishambles (Brits woord van het jaar volgens Oxford Dictionaries)
  • to gif (Amerikaans woord van het jaar volgens Oxford Dictionaries)
  • bluster (volgens Dictionary.com)

Frans

  • watture (bekendgemaakt tijdens het jaarlijkse Festival XYZ)

Portugees

2011

Nederlands in Nederland

  • tuigdorp (volgens Van Dale)
  • zelfworster (volgens de culinaire nieuwssite Zestz)
  • weigerambtenaar (volgens de bezoekers van het Onze Taal-congres)
  • wildbreien (neologisme van 2011, volgens bezoekers van de website van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie)
  • komkommerpaniek (kindernieuwswoord van het jaar, volgens de bezoekers van de website van Kidsweek)

Nederlands in België

Frans

  • attachiant(e) (bekendgemaakt tijdens het jaarlijkse Festival XYZ)

Engels

Overzicht van Engelse woorden van 2011 – en die van 2012.

Duits

  • Stresstest (volgens de deutsche Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • Swag (volgens de Duitse jeugd)
  • Overzicht van de Duitse woorden van het jaar, vanaf 1971.

Chinees

  • kòng (Chinees karakter van het jaar, volgens twee miljoen internetgebruikers)

Zwitsers

  • Euro-Rabatt

Oostenrijks

  • Euro-Rettungsschirm

Australisch

  • burqini (volgens Macquarie Dictionary)

2010

Australisch

Fries

  • hipperhapke (mooiste nieuwe Friese woord van 2010)

Engels

  • app (volgens the American Dialect Society)
  • austerity (volgens Merriam-Webster’s online dictionary)
  • viral (nummer één op de ‘list of banished words’ van Lake Superior State University)
  • vuvuzela (volgens de New York Times)
  • spillcam (volgens the Global Language Monitor)
  • refudiate (volgens The New Oxford American Dictionary)
  • moving forward (volgens Plain English Foundation de ‘most annoying phrase’ van 2010)
  • gate rape (volgens de Urban Dictionary)
  • big society (Oxford Dictionaries phrase of the year in Groot-Britannië)
  • change (volgens Dictionary.com)

Deens

  • vuvuzela (volgens kijkers van het tv-programma Sproglaboratoriet)

Duits

  • Wutbürger (volgens de deutsche Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • Niveaulimbo (volgens de Duitse jeugd)

Nederlands in Nederland

  • gedoogsteun (volgens lezers van Onze Taal en Taalpost)
  • onwoorden-top-100 (volgens neerlandicus Peter Zuijdgeest)
  • gedoogregering (volgens Van Dale)

Russisch

  • hittegolf (volgens IMHONet social networking portal)

Nederlands in België

Zwitsers

2009

Nederlands

  • Mexicaanse griep (volgens de Nederlandse dagbladen)
  • De redactie van Prisma heeft een lijst gemaakt van acht woorden, naar eigen zeggen “het leukste lijstje van het jaar”: alarmisten, verdwijnziekte, stresstest, overplukking, feitengokkers, kantoorgeld, zuchtmeisje, bibbergeld (BN)
  • ontvrienden (volgens Van Dale)
  • twitteren (volgens de bezoekers van het Onze Taal-congres)

Duits

  • Abwrackprämie (volgens de deutsche Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • hartzen (volgens de Duitse jeugd)

Engels

  • tweet (volgens the American Dialect Society); de vereniging koos nog veel meer woorden: o.a. het meest bruikbare, creatieve en onnodige woord van 2009 en het woord van het decennium
  • twitter (volgens the Global Language Monitor)
  • distracted driving (volgens Webster’s New World Dictionary)
  • admonish (volgens Merriam-Webster’s online dictionary)
  • unfriend (volgens The New Oxford American Dictionary)

Zwitsers

  • Minarettverbot

2008

Nederlands

  • swaffelen (volgens een verkiezing door De Pers, Van Dale en Onze Taal)

Duits

  • Finanzkrise (‘financiële crisis’, volgens Gesellschaft für deutsche Sprache)
  • Gammelfleischparty (volgens de Duitse jeugd)

Engels

Frans

  • subprime (volgens lezers le Figaro)

2007

Nederlands

  • Bokitoproof (volgens een verkiezing door De Pers, Van Dale en Onze Taal)

Duits

  • Klimakatastrophe ‘klimatastofe’ (volgens Gesellschaft für deutsche Sprache)

Engels

  • subprime (letterlijk: ‘minder dan perfect’, steeds vaker: ‘een zooitje ervan maken’) (volgens American Dialect Society; zie de pdf voor creatiefste, meest nutteloze, mafste, meest eufemistisch etc. woord)
  • w00t (online kreet van euforie) (volgens Merriam-Webster)
  • grass station (‘plaats waar we onze auto voltanken met groene brandstof’) (volgens Webster’s New World Dictionary)
  • locavore (‘iemand die alleen lokaal geproduceerd voedsel eet’) (volgens The New Oxford American Dictionary)

2006

Nederlands

  • VOC-mentaliteit (volgens Van Dale)
  • dessertkindje (‘nakomertje’) (volgens het Vlaamse Knack)

Duits

  • Fanmeile (‘feestplaats voor WK-voetbalsupporters’) (volgens Gesellschaft für deutsche Sprache)

Engels

  • truthiness (‘wenswaarheid’) (volgens Merriam-Webster)
  • carbon neutral (‘net zo veel koolstof verbruikend als aanvullend’) (volgens The New Oxford American Dictionary)
  • plutoed (‘gedegradeerd’) (volgens American Dialect Society)
  • muffin top (‘zwembandje boven spijkerbroek’) (volgens Australia’s Macquarie Dictionary)

2005

Nederlands

  • generatiepact (volgens Van Dale)
  • kippendrift (volgens Adriaan Jaeggi)
  • genverbrander (volgens bezoekers van woordvanhetjaar.nl)

Chinees

Duits

  • Bundeskanzlerin (volgens Gesellschaft für deutsche Sprache)

Engels

  • truthiness (volgens the American Dialect Society)
  • podcast (volgens het Oxford American Dictionary)

2004

Nederlands

  • superministerraad (volgens Van Dale)

Duits

  • Hartz IV (volgens Gesellschaft für deutsche Sprache)