Elise Mathilde Essayprijs 2018 voor Fien Veldman
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde (MdNL) heeft op 6 juli 2018 de Elise Mathilde Essayprijs 2018 toegekend aan Fien Veldman. Veldman, die literatuurwetenschapper, journalist en schrijver is, kreeg de prijs voor haar essay ‘Grenzen, deuren en ogen open. Over het uitgestrekte Nederlandse literaire landschap. De eigen natie in kosmopolitisch perspectief’.
De commissie van voordracht, bestaande uit Esther Op de Beek (voorzitter), Lotte Jensen en Wijnand Mijnhardt, stelde vast dat Veldman op sprankelende wijze inzichtelijk maakt hoe cultuurbehoud ook een vorm van toeval kan zijn. Uit het juryrapport:
Ze laat zien dat zowel onze omgeving als onze toekomst onvoorspelbare effecten sorteert, waardoor identiteit intrinsiek meervoudig en dynamisch is, vraagt hoe we die meervoudigheid kunnen laten voortbestaan en zoekt het antwoord in de diversiteit en meertaligheid van de Nederlandse literatuur zelf, aan de hand van ‘Mi have a dream’ van Ramsey Nasr en bij Jacques Derrida. Derrida wijst erop dat de taal meervoudig is, en dat precies die eigenschap betekenis mogelijk maakt. Aan de hand van Derrida’s ‘differance’-begrip ontvouwt Veldman vervolgens een visie op cultuurbehoud en cultuurgeschiedschrijving: ook daarin wordt door uitstel en verschil betekenis gecreëerd. Het is aan toekomstige generaties om te bepalen welke literatuur het verschil heeft gemaakt. ‘Ons rest niets anders dan het verschil toe te juichen en het eindoordeel uit te stellen.’
De Elise Mathilde Essayprijs is dit jaar in het leven geroepen door de MdNL, op initiatief van de Stichting Elise Mathilde Fonds en in nauwe samenwerking met het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG) en het Genootschap Onze Taal. De jaarlijkse prijs zal beurtelings worden toegekend aan een essay op het gebied van de Nederlandse letterkunde, taalkunde en geschiedenis. In lijn met de doelstelling van het Elise Mathilde Fonds om culturele en ideële doelen te ondersteunen, moeten de essays het behoud van het Nederlandse cultuurgoed – dit jaar het letterkundige cultuurgoed – centraal stellen. De prijs is vernoemd naar Elise Mathilde van Beuningen (1890-1941), die haar vermogen naliet aan de in 1935 door haar opgerichte stichting. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 10.000 euro. Daarnaast wordt de bekroonde inzending gepubliceerd in het Jaarboek van de MdNL, op deze website en op de website van het KNHG.
Foto: Jordie Volkerink