Page 61 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 61
Deprez
woorden als kat of doen Nederlandse
woorden zijn. Maar er zijn ook best veel Schrijver en cabaretier Wouter Deprez over al
twijfelgevallen. Is p.m. bijvoorbeeld een wat hem talig verrast.
woord? Hoe zit het met verbindingen als
ad rem, buiten kijf, in pe o en op de bonne-
fooi? Tellen dialectwoorden als tuiniers-
kruipertje (‘winterkoninkje’) en straa aal-
woorden als gangsterlijk of faja mee? En Olla vogala
technische woorden als riffelhamer?
Trouwens: hoe zit het met duidelijk
herkenbare leenwoorden als sportfluencer Foto: Jonas Lampens
en wokewashing, die in meedongen
naar de titel ‘woord van het jaar’?
En is uitmuntend een ander woord dan
uitmunten?
Sommigen menen dat het woordenboek
bepaalt wat tot de Nederlandse woorden- p het graf staat in forse letters: “VAKBONDS-
schat behoort en wat niet. Die mening is SECRETARIS VAN DE VAKCENTRALE TEXTIEL”. Die
echter problematisch. Want er zijn Oronkende titel van vijftig jaar geleden doet me weinig,
meerdere woordenboeken, en iedere merk ik. Eindelijk ben ik eens op deze prachtige Wester-
woordenboekschrijver maakt eigen begraafplaats zonder hond, en kan ik de grafschriften rustig
keuzes. Vanwege ruimtegebrek nemen lezen, zonder een afgerukte arm te riskeren. Ook “BURGE-
woordenboeken bijvoorbeeld maar in MEESTER” en “VOLKSVERTEGENWOORDIGER”, dicht bij
beperkte mate samenstellingen op. Zo mekaar in de politieke hoek van ons prachtige kerkhof, laten
ontbreken in Van Dale woorden als me koud. Zelfs “KUNSTSCHILDER” en “COMPONIST”, toch
whatsappbericht en recordveel. Zijn dat artistieker, laten me onbewogen.
dan geen Nederlandse woorden, al Ligt het aan die hoofdletters? Een dooie uistert eerder,
worden ze vaak gebruikt in Nederlands- toch. Of stoort de ijdelheid me van het vasthouden aan je
talige contexten? En daar ligt dan een aardse beroep, alsof dat er na je dood nog toe doet? Vind
mogelijk antwoord op de vraag wat een ik dat een grafsteen niet mag opscheppen over aardse
Nederlands woord is: dat is ieder woord verwezenlijkingen? Ik stop bij de eenvoudige tombe van
dat door taalgebruikers in Nederlandse Prodromos Daskalidès. Niets op zijn steen verwijst naar de
zinnen wordt gebruikt. En die komen niet heerlijke delicatessen die deze geniale patissier van Griekse
altijd in de naslagwerken terecht. a omst ons land schonk. Kijk, hier vind ik dan weer dat het
Uit woordenboeken kunnen we dus niet niet zo sober moest. Een langgerekte ‘Mmmmmmm ...’ op de
precies opmaken hoeveel onze woorden- zwarte grafsteen was gepast geweest, als eerbetoon aan
schat in de loop van de tijd uitdijt. Willen Prodromos’ gera neerde smaakpapillen.
we dit preciezer weten, dan moeten we Iets verderop roept een vrijzinnige grafsteen in koeien van
andere bronnen aanboren. Bijvoorbeeld hoofdletters: “NIKS! NADA! NOPPES!” Ik kan een lach niet
door te kijken naar woorden in een corpus: onderdrukken. Door dit opschrift lijkt de overledene het uit te
dat zijn grote tekstverzamelingen. Maar schreeuwen, in een eeuwige onsterfelijkheid. Het tegenover-
die zijn pas recentelijk aangelegd en gestelde van de inhoud van zijn boodschap, dus. O, ironie!
beva en veel meer moderne dan histori- Terwijl ik zijn overtuiging deel, nochtans, dat het ophoudt
sche teksten, waardoor ze dus niet na dit leven. De herinneringen en het verdriet van de na-
representatief zijn. Kortom: voorlopig bestaanden, dat is al wat blijft. Ik kom bij de kleinere stenen
blijkt de vraag hoeveel de woordenschat nu, mensen met minder geld. “SLAAP ZACHT LIEVE SCHAT”,
in de loop van de tijd uitbreidt, nog open, liet iemand op de grafsteen van haar man beitelen. Het treft
maar dát die uitbreidt, kunnen we nu wel me recht in het hart in al zijn eenvoud. Vijf graven verder ligt
voorzichtig vaststellen – en dankzij al dat Jonas, gestorven op zijn ste, verleden jaar pas. Naast een
woordenonderzoek hebben we genoeg om ontwapenende foto van de breedlachende jongeman vraagt
over te mijmeren, onder de sterren van dat de steen: “Hebban olla vogala nestas higunnan, hinase hic
grote heelal. ■ anda thu?” Duizend jaar oude woorden voor een vers verdriet.
Ik slik mijn krop door en wandel terug naar mijn eigen nest.
Het boek Dijt onze woordenschat alsmaar uit? Daar kus ik mijn vrouw midden op de dag op de mond.
van Nicoline van der Sijs is het eerste in de
nieuwe reeks Nederlands in het klein, over Wouter Deprez
onderwerpen uit de neerlandistiek, uit -
ge geven door Radboud University Press.
Onze Taal 61
2
5
:
0
1
1
0
2
9
OT_0325_58-61 Uitdijende woordenschat.indd 61
O T _ 0 3 2 5 _ 5 8 - 6 1 U i t d i j e n d e w o o r d e n sch a t . i n d d 6 1 29-04-2025 11:05 5
-
-
2
0
4
