Page 54 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 54

Foto: Bart Versteeg












                                                  Guus Middag …

                                                     was hier





                                 Bomen, muren, wc-deuren: mensen hebben altijd de neiging gehad er
                               teksten op te schrijven om te laten weten: ‘Ik was hier!’ Zelfs de bumpers
                                        van auto’s ontkomen niet aan dat soort boodschappen.



                         at is het eerste woord dat je   maar naar de Romeinen. In Pompeï,   van Rome, maar rijden in snelle
                         kunt schrijven? “Het eerste   het stadje dat in    n.Chr. door de   auto’s over volle snelwegen. Ze
                 Wwoord dat ik kon schrijven /     uitbarsting van de Vesuvius volledig   krassen niet meer in muren, maar
                 was mijn naam”, zegt Rian Visser in   door as en steen en lava werd bedekt,   kopen in de winkel bij het benzine-
                 haar gedicht ‘Van mij’. “Ik schreef   zijn duizenden teksten op de muren   station een sticker van een vis en
                 hem in grote le ers / op elke teke-  gevonden. “MVCRO HIC”, ‘Mucro   plakken die op de achterkant van

                 ning, / op de eerste pagina van mijn   was hier’, en talloze varianten daarop.   hun auto. Met een vissticker geeft
                 boek, / op de voorkant van mijn   Het lijkt wel alsof de Pompejanen, net   de bestuurder een boodschap af aan
                 schrift, / met stroop op mijn pannen-  als dat kind in het gedicht van Rian   de automobilist achter hem: ‘Ik ben
                 koek, / zodat iedereen kon zien: / Dit   Visser, de hele dag niets anders wilden   een volgeling van de leer van Jezus
                 is van mij.” Het kwam mij allemaal erg   meedelen dan “Dit is van mij”, “Ik doe   Christus.’
                 bekend voor, inclusief pannenkoek. Ik   ook mee” en “Ik was hier”.    Maar net als vroeger zijn er nu
                 heb er geen wetenschappelijk bewijs   De Italianen noemen deze muur-  nog steeds mensen die niet zo veel
                 voor, maar dit is vermoedelijk wat   inscripties graffiti, meervoud van   in die leer zien. Zulke mensen willen
                 iedereen doet die net kan schrijven:   graffito, van het werkwoord graffiare,   ook weleens iets op de achterkant
                 de eigen identiteit bevestigen. En   ‘krassen’. Op de muren van de   van hun auto plakken. Daarvoor
                 meteen daarna: het eigen bezit    catacomben van Rome zijn op veel   kunnen ze terecht in hetzelfde
                 markeren.                         plaatsen simpel gekraste visjes   winkeltje. Naast de vissticker wordt
                   Wat kun je er nog meer mee, met   aangetroffen, zonder verdere toe-  daar bijvoorbeeld ook een sticker
                 dat schrijven? “Daarna schreef ik   lichting. Het was een herkennings-  verkocht van een haai die een
                 woorden, / zoals landschap, wolken-  teken, alleen te begrijpen door een   ichthusvis opeet. Of van een ichthus-
                 lucht en zee. / Onbeschrijflijk groot de   kleine kring van ingewijden. Het   vis op pootjes: subtiele afwijzing van
                 wereld / waarvan ik zeggen kon: / Ik   Griekse woord voor ‘vis’ is ichthus.   het scheppingsverhaal, subtiele
                 doe ook mee.” Nog een functie van   De vijf (Griekse) le ers van dat woord,   verwijzing naar de evolutietheorie

                 het schrijven: de wereld om je heen   i-ch-th-u-s, kunnen gelezen worden   volgens welke de vis in de loop van
                 benoemen en er, door het te benoe-  als een afkorting van Iesous Christos   de evolutie uit het water is gekomen
                 men, deel van uit gaan maken.     Theou huios soter, ‘Jezus Christus,   en een landdier is geworden.
                   En dan? Dan kun je in die grote   Gods zoon, [is de] Redder’. De eerste   We weten het niet, maar
                 wereld ook iets van jezelf achterlaten:   christenen werden in Rome vervolgd.   misschien barst straks de Vesuvius
                 “Ik schreef niet alleen op papier, /   Met die visjes maakten ze aan elkaar   opnieuw uit. Over tweeduizend jaar
                 maar ook op het gips / van een ge-  duidelijk: ik, een christen, was hier.   vinden de archeologen onder een
                 broken been, / in zand, / op een stuk   De diepere betekenis zal zijn geweest:   dikke laag as en steen en lava twee
                 hout, / op muren van steen, / zodat   jij, andere vervolgde christen, bent   auto’s naast elkaar. De een heeft een
                 iedereen zal weten: / Ik was hier.”  niet alleen.                   visje op de achterkant. De andere
                                                                                     een sticker van een man met baard.
                 Niet alleen                       Evolutie                          Is dat de beeltenis van God? Van
                 Wat Visser hier beschrijft, lijkt mij   Er zijn nu, tweeduizend jaar later, nog   Jezus? Nee, dat is het profiel van
                 een universele sensatie, van en voor   steeds veel christenen. Ze lopen niet   Darwin.  ■
                 alle leeftijden, en van alle tijden. Kijk   meer door de donkere catacomben


            54   Onze Taal






                                                                                                                        2
                                                                                                                         5

                                                                                                                            :
                                                                                                                            0
                                                                                                                          1
                                                                                                                           1
                                                                                                                    -
                                                                                                                     0
         OT_2503_54 Guus Middag was hier.indd   54
                                                                                                                    9
                                                                                                                     4
                                                                                                                       0
         O T _ 2 5 0 3 _ 5 4   G u u s  M i d d a g   w a s  h i e r . i n d d       5 4                           2 29-04-2025   11:03 3
                                                                                                                      -
                                                                                                                       2
   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59