Page 26 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 26

Taaltechnologie






                 Arti ciële intelligentie (AI) kan veel. Maar hoeveel

                 precies? In deze a evering: staan er binnenkort

                 chatbots voor de klas?















                    Aaron Mirck     Saskia van Oversteeg


                       et Nederlandse primair en   met rijke taal en met hulp van    alleen een probleem in het onderwijs.
                       voortgezet onderwijs komen   echte mensen dan met een digitale,   Hoe het ook zij: leerlingen en
                H vele duizenden leraren tekort,   gepersonaliseerde leerervaring met   studenten gebruiken AI om teksten

                 en in België is dat niet anders. Is AI   behulp van AI.             samen te va en en te schrijven, en
                 een oplossing voor die tekorten?    Daarnaast bestaat het risico dat   dus oefenen ze zich daar minder in.
                   Tech-ondernemer Simon Hane-     leerlingen na verloop van tijd afhan-  Het is heel aannemelijk dat ze er
                 maaijer denkt van wel. Zijn bedrijf   kelijk worden van AI-technologie en   daardoor minder goed in worden. De
                 ontwikkelde een AI-gezichtsholo-  dan minder goed presteren zonder die   vraag is of dat problematisch is. Er
                 gram, genaamd Lexy, dat al ‘voor de   AI. In een experiment met studenten   zijn mensen die zich verheugen op een
                 klas staat’ op verschillende scholen.   die feedback moesten geven aan   technologische utopie, waarin we via
                 “Je kunt er gesprekken mee voeren en   medestudenten, bleek bijvoorbeeld   spraakberichten met bijvoorbeeld de
                 er vragen aan stellen. We hopen   dat die feedback beter werd met   gemeente kunnen communiceren. Als
                 scholen te helpen om de werkdruk te   behulp van AI. Maar toen ze die niet   de overheid haar dienstverlening
                 verminderen. Denk aan het opsplitsen   meer mochten gebruiken, verslechter-  aanpast aan de ontwikkelingen van
                 van de klas om intensiever onderwijs   den hun feedbackvaardigheden weer.   AI, hoeft niemand meer goed te leren
                 te kunnen bieden aan een kleine   Ze leunen erop, maar leren er niet van.   schrijven.
                 groep, terwijl de andere helft voor-                                  Maar anderen stellen dat schrijven
                 lichting krijgt van het hologram”,   Technologische utopie          een oefening is in kritisch denken.
                 aldus Hanemaaijer op de site van   Technologische afhankelijkheid is   “Schrijven helpt om gedachten op een

                 SBS -nieuwsprogramma Hart van     overigens niet alleen een uitdaging bij   rij te ze en, het heeft een vertragende
                 Nederland.                        leerlingen, maar ook volwassenen   werking en zorgt daardoor voor diep-
                                                   presteren er minder goed door. Zo   gang. Schrijven is fundamenteel om
                 Wel leunen, niet leren            kunnen we steeds minder goed      verder te komen in het denkproces en

                 Dat klinkt goed, maar zi en leer-  navigeren dankzij online kaarten   verschilt in dat opzicht van praten”,
                 lingen wel te wachten op AI-      en gps-systemen, omdat ons gevoel   aldus Remco Pijpers, strategisch

                 docenten? Uit recent onderzoek    voor richting minder wordt als we het   adviseur digitale gele erdheid en
                 van de Uni versiteit Twente blijkt   niet genoeg gebruiken. Ook gaat onze   ethiek bij Kennisnet. Misschien is de
                 dat de meeste kinderen nog niet   spellingvaardigheid erop achteruit   vraag dus niet zozeer of AI een goede
                 enthousiast worden van robots in   als we gebruikmaken van de auto-  leraar is, maar of we door die slimme
                 sociale beroepen, vanwege een     correctie-functie in allerlei toepas-  technologie zelf minder slim worden
                 gebrek aan empathie.              singen. Verlies van vaardigheden door   – en hoeveel extra werk dat echte
                   Ten tweede is het de vraag hoe   de komst van technologie is dus niet   leraren oplevert. ■
                 effectief leren met AI is. Onderzoek
                 wijst uit dat het bij wiskunde niet veel
                 uitmaakt: daar doen leerlingen het
                 even goed onder begeleiding van AI          Worden we door al die slimme
                 als onder begeleiding van mensen.
                 Maar als het gaat om lezen, leren           technologie minder slim?
                 leerlingen dat beter uit echte boeken


            26   Onze Taal






                                                                                                                        2
                                                                                                                         5

                                                                                                                            :
                                                                                                                            1
                                                                                                                          0
                                                                                                                           9
                                                                                                                    9
                                                                                                                    -
         OT_0325_26_AI als therapeut.indd   26
         O T _ 0 3 2 5 _ 2 6 _ A I   a l s  t h e r a p e u t . i n d d       2 6                                  2 29-04-2025   09:18 8
                                                                                                                     0
                                                                                                                       2
                                                                                                                       0
                                                                                                                     4
                                                                                                                      -
   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31