Page 32 - OnzeTaal_jan2021_HR
P. 32
TAALTOESTANDEN MARC VAN OOSTENDORP
De achtergronden bij het taalnieuws. Illustratie: Evalien Lang
Nieuwe onderwijswet te vrijblijvend?
et leek een goed idee: het Nederlandse hoger
onderwijs nu eens dwingen om een écht taal-
H beleid te voeren. Er zijn al jaren zorgen over de
taalvaardigheid van afgestudeerden. Veel van hen zullen
op vooraanstaande functies in de samenleving terecht-
komen, maar het is de vraag of ze zich voldoende kun-
nen uitdrukken in de taal van het land waar de meesten
van hen zullen gaan werken: Nederland. “We verlan-
gen”, zegt de Groningse emeritus hoogleraar Carel
Jansen, “van studenten dat hun taalvaardigheid hoger
is dan die van leerlingen die van de middelbare school
komen. Maar de praktijk is nog steeds anders. Nu geldt
zelfs dat als ze het vereiste ingangsniveau niet halen,
daar niets aan verbeterd wordt.”
De begin 2020 in werking getreden Wet taal en toe-
gankelijkheid zou hieraan een eind moeten maken. De
wet moest “een rem” vormen op de groei aan Engels-
talige opleidingen, meldde minister van Onderwijs
Ingrid van Engelshoven in juli 2019. Er waren inmiddels
wel voldoende buitenlandse studenten aan de Neder-
landse universiteiten. Daarnaast moesten álle studenten
tijdens hun studie werken aan hun Nederlands, ook de
anderstalige.
VISITATIES
In de loop van de afgelopen anderhalf jaar werkte de mi-
nister aan een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), internetconsultatieronde over de voorgestelde AMvB in
die de concrete invulling van de nieuwe wet zou moeten november. Horen Duitse studenten die eindexamen Ne-
regelen. Ondertussen zwakte ze haar ambities flink af. derlands hebben gedaan daar ook bij? Carel Jansen, die
Een reden daarvoor is misschien de druk van de univer- als voorzitter van een commissie van deskundigen vorig
siteiten en hogescholen, die ongelukkig zijn met iedere jaar advies heeft gegeven aan het ministerie, gaat nog
invloed van het ministerie op de inhoud van het onder- verder en noemt de wet met deze AMvB een “tandeloze
leeuw”: “De universiteiten en hogescholen willen sla-
“De universiteiten willen slagers gers zijn die hun eigen vlees gaan keuren. Ze hebben tot
nu toe op geen enkele manier laten blijken dat ze zich
zijn die hun eigen vlees keuren.” daarbij ook serieus op taal zullen richten.”
Jansens kritiek richt zich vooral op de vrijblijvendheid
van het taalonderwijs aan studenten: “Alle universitei-
ten hebben nu al een talencentrum waar studenten die
wijsprogramma. Deze maand wordt de AMvB voorgelegd dat willen een cursus Nederlands kunnen doen. Dat is
aan de Tweede Kamer. lang niet genoeg. Als je echt iets aan het taalniveau wilt
In die AMvB wordt gesteld dat Engelstalige opleidin- doen, moet je een bepaald niveau verplicht stellen en
gen alleen toegestaan worden als ze bijvoorbeeld oplei- dan moet je erin investeren.”
den tot de “internationale arbeidsmarkt” en als de do-
centen voldoende Engels spreken. De eis om te werken ONTEVREDEN
aan de Nederlandse taalvaardigheid van studenten is Aan de andere kant vinden sommigen de nu voorgestel-
teruggeschroefd tot de verplichting om het studenten de AMvB al te streng voor het hoger onderwijs. Erik van
ONZE TAAL 2021 — 1 leveren. Een en ander zou moeten worden gecontroleerd tie dat de maatregel zou leiden tot nóg meer administra-
mogelijk te maken om daar een cursus voor te volgen –
den Burg, een ‘strategisch adviseur’ van de Hogeschool
een cursus die hun overigens geen studiepunten zal op-
van Amsterdam, verzuchtte tijdens de internetconsulta-
tieve druk voor het hoger onderwijs. “Waarom moet een
tijdens de vierjaarlijkse ‘visitaties’ waarbij collega’s
van andere universiteiten ook nu al een opleiding door-
wettelijke verplichting samengaan met controleren?”
lichten.
Dat lijkt het dilemma van deze wet. Enerzijds vinden
INVESTEREN
taalvaardigheid van de hogeropgeleiden; aan de andere
Volgens sommige critici zijn de criteria te vaag. Wat is heel veel mensen dat er echt iets moet gebeuren aan de
kant willen instellingen van hoger onderwijs zélf be-
bijvoorbeeld precies een internationale student?, vroeg palen wat ze doen. De huidige wet lijkt beide groepen
32 Martin Paul van de Universiteit Maastricht tijdens een ontevreden te houden. 
