Page 21 - OnzeTaal_jan2020_HR

Illustratie: 123RF Hier bespreekt een groepje studenten financiële kwes- reactie (“Ik las trouwens iets over CJP korting, misschien
nog even naar kijken”) of begint die met een aanspreek-
ties: lenen om uit huis te kunnen gaan of niet? Marianne
vorm: “Guyssss ik ben echt niet toegekomen aan de
begint in haar vierde reactie een nieuw deelonderwerp
over een “meisje van haar lichting” dat een erfenis heeft
live-gesprekken. Plompverloren beginnen is dat niet:
gekregen. Ze verdeelt haar bijdrage over twee reacties, Bruschetta”. Dat is allebei ook gebruikelijk in ‘gewone’,
en daartussenin gaat Linda nog op het oude onderwerp een live-gesprek begint standaard met openingsritue-
door – en dat allemaal binnen een paar tellen. De ge- len, zoals begroeten en vragen hoe het gaat. Een actief
spreksgenoten houden de draad moeiteloos vast, wat te WhatsApp-groepsgesprek, met in korte tijd veel bijdra-
zien is aan Linda’s snelle overschakelen na “idk” (‘I gen, lijkt meer op een gewoon gesprek dan wanneer er
don’t know’) op het onderwerp erfenis: “nice”, “geld”. langere pauzes tussen zitten.
Whatsappers houden de draad ook nog wel langer
vast – veel langer zelfs: soms zitten er uren tussen, en GEEN AFSCHEID
heel veel reacties. Zo vraagt Saskia ter voorbereiding van Net zo plompverloren als gesprekken kunnen beginnen,
het kamperen op Lowlands om half elf ’s ochtends wie kunnen ze ook eindigen. Iemand komt met een reactie,
er een koeltas of een zaklamp heeft. Daarna gaat het en daar wordt dan niet meer op gereageerd – en dat was
tussen haar, Mirjam en Elise over de koeltas en vooral het dan, in elk geval voor een tijdje. Afscheid genomen
over andere zaken, maar niet over de zaklamp. Na drie wordt er niet.
kwartier herhaalt Saskia haar zaklampvraag, maar daar Het gesprek kan zo ineens voor uren of zelfs dagen
wordt niet op gereageerd. Totdat Liesbeth om half tien stilvallen. Soms wordt het ondertussen mondeling
’s avonds schrijft: “Ik heb zaklamp.” Er zitten ruim tien voortgezet, soms valt het stil omdat het nacht is, maar
uur en 58 reacties tussen vraag en antwoord, maar dat is soms is het – in elk geval voor buitenstaanders – ondui-
geen probleem, ook al reageert Liesbeth in het algemeen delijk waarom er niet wordt gereageerd op vragen die
en niet eens specifiek op die ene vraag; Saskia reageert onbeantwoord blijven, of op uitspraken waar je een reac-
met “ ” en het gesprek gaat rimpelloos verder. Het tie op zou verwachten. In de Lowlands-groep wordt bij-

kan bijna niet anders of Liesbeth heeft, toen ze online voorbeeld ’s avonds laat doorgepraat over de films Borat
kwam, het gesprek teruggelezen. en Confessions of a shopaholic:
MET DE DEUR IN HUIS [00:35] Mirjam: Ik vond die film niet zo leuk
Plotseling schakelen naar een verwant onderwerp ge- [00:36] Elise: Nee ik ook niet, maar zij zijn getrouwd!
beurt heel makkelijk, zoals in het gesprek over financiën [00:36] Elise: De ginger en borat! In reallife! Shocker!
te zien was. Maar een helemaal nieuw onderwerp intro-
duceren gebeurt vooral nadat het gesprek minstens drie Met de uitroeptekens en “Shocker!” geeft Elise aan dat
uur heeft stilgelegen. En dat kan dan plompverloren ze dat heftig vindt, en dat lijkt om een reactie te vragen,
gaan. maar die komt niet. Is Mirjam ineens gaan slapen? De
Een stukje gesprek van de Fietsbitches waarin zij een volgende ochtend begint een van de andere groepsleden
fietsafspraak maken, eindigt bijvoorbeeld met “Nee is over iets anders.
prima ”. Daarmee is de afspraak rond en stopt het

gesprek. Vier dagen later gaat het verder als een van de ETIQUETTE
anderen met de deur in huis valt met de vraag: “wat zijn Door elkaar praten, na uren op iets terugkomen, plomp-
jullie toetsroosters?” Niemand begroet de anderen of verloren over iets nieuws beginnen en abrupt stoppen –
vraagt eerst even hoe het gaat, ook in de andere ge- voor WhatsAppvaardige jongeren kan het allemaal. Tot
sprekken niet, en ook niet als een gesprek dagenlang onduidelijkheid leidt het niet: vragen als ‘Waar slaat dat
heeft stilgelegen. op?’ of een simpel ‘??’ komen in de geanalyseerde ge-
sprekken niet voor. Niemand wordt boos omdat hij zich
Er zitten ruim tien uur en onbeleefd behandeld of genegeerd voelt. WhatsApp,
inmiddels tien jaar oud, heeft zijn eigen etiquette gekre-
58 reacties tussen vraag gen, ontstaan in de handen van veelgebruikers.

Wat er gebeurt, lijkt deels op gewone gesprekken. Je
en antwoord, maar dat is kunt door elkaar praten en van de hak op de tak sprin-
gen, zeker als je dat een beetje aangeeft (bijvoorbeeld
geen probleem. met trouwens of guyssss), en mogelijk kan dat zelfs
meer en gefragmenteerder dan ‘live’. Deels profiteert
WhatsApp van het schriftelijke karakter: je kunt een
gesprek dat uren eerder gevoerd is nalezen en erop
Over een nieuw onderwerp beginnen kan met een terugkomen. En deels heeft WhatsApp unieke kenmer-
vraag, zoals die naar de toetsroosters, maar ook met een ken, zoals het plompverloren, van rituelen gespeende
mededeling (“Paulien is ook nog steeds vrienden met beginnen en eindigen – en natuurlijk de mogelijkheid
Bart lolololol”) of met een afbeelding, filmpje of link om alles te combineren met beeldmateriaal. 
– al dan niet met een toelichtende tekst. Zo reageert
Nicole, die bekendstaat om haar voorliefde voor grote
suikerspinnen, 24 uur nadat het gesprek is stilgevallen
met een foto waarop ze bijna verdwijnt achter een reus- ONZE TAAL 2020 — 1
achtige suikerspin. Meteen daarna schrijft ze zelf: “Tra-
ditiegetrouw, maar dit jaar nog groter”, waarop reacties
volgen als “Omggg”, “Waauuw” en “Zo leuk ”.

De foto heropent het gesprek en bepaalt het nieuwe
gespreksonderwerp.
Als er op een nieuw onderwerp wordt overgestapt
in een doorlopend gesprek, staat er vaak trouwens in de 21