Page 16 - OnzeTaal_febmrt2020_HR

geheime liefde Leon. Van der Zijl beschrijft wat zij onder als Anna Karenina, boeken die een wereld openden waar-
in het ruim ervaart: in ik kon verdwijnen. Daar ligt de basis van mijn schrij-
verschap.”
Nu was het haar beurt om met ingehouden adem het “Nog steeds werkt het zo. Als het leven een beetje
water tegen de houten buik van het schip te horen tegenzit, duik ik een verhaal in, al maak ik dat nu zelf.
klotsen, met boven haar het geluid van de blote voe- Maar ik probeer met mijn eigen boeken wel precies uit te
ten van de matrozen die de kabels losgooiden, de zoeken hoe het leven van mijn personages eruitzag. Ik
zeilen hesen en het anker ratelend uit het water wil niet tussen de lezer en het verhaal in gaan staan. De
takelden. En nu was zij het die, de baby tegen zich lezer krijgt voldoende ruimte om een eigen oordeel over
aan gedrukt (…), de laarzen van de mannen van de een persoon te vellen. Ik vind het een groot compliment
slavenpatrouilles op de dekplanken hoorde, op zoek
naar smokkelwaar als zij.
“Lezers moeten niet doorhebben
Dit is toch uw verbeelding?
“Die blote voeten van de matrozen – dat heb ik ergens dat ze eigenlijk ook ‘saaie
gelezen. En ik weet zeker dat Juliette verborgen zat in
het ruim. Dan móét zij dat allemaal gehoord hebben. De geschiedenis’ aan het lezen zijn.”
mensen over wie ik schrijf, gaan echt voor mij leven, en
wat ze beleven, wordt filmisch. Ik schrijf ook altijd met
muziek op de achtergrond, vaak filmmuziek die niet je als lezers heel verschillend denken over iemand als
volledige aandacht vraagt.” Allene Tew, de Amerikaanse prinses.”
Uw werk wordt ‘literaire geschiedschrijving’ ge-
BASIS noemd. Wat moeten we daaronder verstaan?
“Misschien heeft mijn verbeelding, mijn inlevings- “Ik heb geen idee. Ik ga uit van een mooi verhaal en ver-
vermogen, met mijn jeugd te maken. Ik kwam op mijn plaats me in mijn hoofdpersonen. Toen ik Anna schreef,
zevende vanuit Noord-Holland in Leeuwarden terecht. de biografie van Annie M.G. Schmidt, was het alsof ik
Daar voelde ik me niet thuis; ik werd vreselijk gepest. Ik haar kende, terwijl ik haar nooit ontmoet heb. Maar wat
was ook het perfecte mikpunt: een lang, dun meisje dat heb ik een plezierige tijd met haar gehad!”
veel te netjes Nederlands sprak. Met een brilletje op en “Natuurlijk zoek ik elementen die het levensverhaal
een hoofd vol sprookjesboeken. In die periode ben ik van iemand aantrekkelijk en invoelbaar maken. Bij het
heel veel gaan lezen. De verhalen in de boeken vond ik Boekenweekgeschenk is dat de geschiedenis van een
veel spannender en romantischer dan het leven van al- heel bijzondere liefde, die in die tijd helemaal niet kón.
ledag. Eerst las ik dikke kinderboeken; Nils Holgersson is Ik probeer met zoiets bijzonders mijn lezers het verhaal
nog altijd mijn grote favoriet. Later werden het romans in te sleuren. Ze moeten blijven lezen en niet doorheb-
ben dat ze eigenlijk ook ‘saaie geschiedenis’ aan het
lezen zijn.”
Het Boekenweekgeschenk 2020 WEERBERICHT
U reconstrueert levens. Als biografe moet u daarbij
Leon & Juliette vertelt de liefdesgeschiedenis van twee ook objectief blijven.
jonge mensen tegen de achtergrond van de slavernij “Ik moet me aan de feiten houden en niet oordelen. Als
in de negentiende eeuw. Waarom dit onderwerp? In ik schrijf: ‘Op een regenachtige zondagmiddag …’, dan
het nawoord legt Annejet van der Zijl uit dat “het heb ik dat opgezocht in het weerbericht. Maar binnen
slavernijverleden onmogelijk kan worden los gezien die feitelijke gegevens wil ik een goed verhaal vertellen.
van hoe onze wereld er nu uitziet. (…) Het levens- De biografie Bernhard is mijn proefschrift: wetenschap-
verhaal van Leon en Juliette [toont] dat zelfs onder pelijk verantwoord en goedgekeurd door bekende histo-
de moeilijkste omstandigheden er toch altijd weer rici en literatoren. Maar ik heb die levensschets niet
individuen moedig genoeg zijn om hun eigen hart en anders geschreven dan mijn andere boeken.”
geweten te volgen. (…) Dat is relevant, want lezen Toch kunt u door uw woordkeus en beelden een feite-
we niet iedere dag in de krant over mensen die, net lijk verhaal flink ‘inkleuren’. U schrijft in Jagtlust dat
als zij, in feite iets heel gewoons willen – liefhebben, “de uitgevers als hongerige wolven om het pand
een bestaan opbouwen, een goede toekomst voor slopen”. Ze aasden op kopij van de bewoonster. Dat
hun kinderen – maar door economische of politieke klinkt ‘sappig’.
omstandigheden vermalen dreigen te worden?” “Sappig vind ik echt een verkeerd woord; dat hoort meer
Het Boekenweekgeschenk ligt in maart in de bij boulevardbladen. Maar zo ging het wel. Overigens
winkel, maar Van der Zijl is nog lang niet klaar met heb ik dit beeld rechtstreeks van Theo Sontrop, zelf uit-
het verhaal. “Ik ontdekte dat er aan één personage gever en destijds ook bewoner van Jagtlust. Hij kon heel
ONZE TAAL 2020 — 2/3 dering. Al haar broers en zusters zijn op foto’s ‘op- mar en Rita uit Sonny Boy en Allene Tew uit De Ameri-
nog een hele geschiedenis vastzit: Virginie, oudste
kleurrijk vertellen.”
dochter van de hoofdpersonen. Zij vormt een uitzon-

“Bij de boeken over onbekende mensen, zoals Walde-
kaanse prinses, heb ik me in het begin weleens afge-
gewit’, hun donkere gezicht is wit gemaakt. Maar
bij Virginie is dat niet zo. Zij keert als enige vanuit
vraagd of het geen historische romans moesten worden,
Nederland terug naar de VS en raakt in Californië in
omdat ik niet voldoende materiaal leek te kunnen vin-
goeden doen. Haar weerbarstigheid en de wonderlijke
den. Maar toen ik aan Sonny Boy schreef, kwam Waldy,
gang van haar leven vind ik spannend en daarbij
geeft haar verhaal mij óók de gelegenheid de interes-
ment bij mij met de brieven van zijn ouders uit het con-
centratiekamp en besloot ik er toch non-fictie van te
sante geschiedenis van de ‘West Coast’ van de VS te de zoon van de hoofdpersonages, op een gegeven mo-
gaan ontdekken.” maken. Zulke indrukwekkende documenten – daar moet
16 ik niet tegenaan gaan verzinnen. Dan gaan ‘echt’ en