Page 15 - OnzeTaal_febmrt2020_HR

Annejet van der Zijl

Biografe Annejet van der Zijl (1962) is de succesvolste vertolkster van literaire
geschiedschrijving in Nederland. De Amerikaanse prinses uit 2015 stond maanden-
lang bovenaan in de bestsellerlijsten. Dat succes bereikt de schrijfster eigenlijk
met al haar boeken, zoals Anna, de biografie van Annie M.G. Schmidt (2002),
Sonny Boy (2004), Bernhard (2010) en Gerard Heineken (2014).
Op de beschrijving van de jonge jaren van de ‘schelm’ van het Koninklijk Huis
promoveerde Van der Zijl. Een boek vol droge feiten is een biografie van Van der
Zijl nooit. Wel gaat ze steevast uit van een enorme hoeveelheid feitenmateriaal.
“Ik heb een onweerstaanbare drang om uit te zoeken hoe het leven van mijn
personages eruitzag. Dat gaat nog verder. Bij Leon & Juliette werd het Amerikaan-
se Charleston, waar het verhaal zich afspeelt, een derde hoofdpersoon. De ge-
schiedenis van die stad is zó dramatisch.”
Wat zou haar advies zijn aan iemand die een biografie van Annejet van der
Zijl wil schrijven? “Niet doen! Dat wordt saai. En wie het tóch wil doen: spreek
met zoveel mogelijk mensen, documenteer je uitvoerig en vraag toestemming
aan de betrokkenen.”

haar leven nodig had om daardoorheen te spitten.”
De overvloed aan informatie die Van der Zijl voor een
boek verzamelt, moet ze terugbrengen tot de kern. “Dat
is voor mij het moeilijkste van het schrijfproces. Eerst
sprokkel ik alles bij elkaar, ook de kleinste details. In
een later stadium hang ik als een torenvalk boven het
materiaal om de belangrijkste lijn te ontdekken. Dan
begint het kappen en het schrappen. Dat is het om-
gekeerde proces van de documentatie.”

LENIG
Succes heeft Van der Zijl met al haar boeken, óók bij
jongeren. Een deel ervan is verfilmd en voor toneel be-
werkt. Lezers worden vanaf de eerste pagina het verhaal
in gezogen. Hoe krijgt zij dat voor elkaar?
“Ik ben geschoold als journaliste, aanvankelijk als
misdaadverslaggeefster. Daardoor heb ik een lenige pen
gekregen.” Met zintuiglijke beschrijvingen kan Van der
Zijl een wereld tevoorschijn toveren die voor elke lezer
toegankelijk is. In de proloog van Leon & Juliette schildert
ze met een paar pennenstreken het ochtendgloren in
het negentiende-eeuwse Charleston, centrum van de
slavenhandel aan de oostkust van de Verenigde Staten:
“Boven de Cooperrivier kleurt de dageraad de hemel
roze, de eerste vogels kwetteren en de koelte van de
nacht heeft nog niet plaatsgemaakt voor de zware, voch-
tige hitte van de dag.” In een roman zouden zulke zin-
TORENVALK nen niet misstaan. Toch is Leon & Juliette echt non-fictie.
“Mijn werk bestaat uit twee dingen: onderzoek doen en Bedenkt u zo’n passage aan uw schrijftafel?
schrijven. Voor mijn boeken documenteer ik me uitvoe- “Ik heb zelf regelmatig in Charleston rondgelopen. Als
rig.” Dat deed ze al voor haar debuut Jagtlust, uit 1998. ik ga schrijven, zie ik de stad weer voor me. Bovendien
Daarin schetst ze de geschiedenis van het legendarische
Gooise landhuis Jagtlust, waar dichteres Fritzi Harmsen
van Beek onderdak bood aan de artistieke avant-garde “Voor Sonny Boy ben ik zelfs
van de jaren vijftig en zestig.
Geregeld gaat Van der Zijl ook op reis voor haar boe- per schip de Atlantische
ken. Ze kruipt bijna letterlijk in de huid van haar per-
sonages. Toen ze onderzoek deed voor De Amerikaanse Oceaan overgestoken.”
prinses, was ze langere tijd in de Verenigde Staten en ONZE TAAL 2020 — 2/3
Zuid-Frankrijk. “Voor Sonny Boy ben ik zelfs per schip de
Atlantische Oceaan overgestoken om te ervaren hoe dat heb ik me goed ingelezen. Er zijn talloze brieven van
is. Die rust! Je ziet dagenlang alleen maar zee.” mensen die in die jaren de overtocht maakten en in
Alle documentatie over het leven van de Amerikaanse Charleston aankwamen.”
prinses, Allene Tew, heeft ze onlangs overgedragen aan Op een zeker moment ontvlucht Juliette met haar
een scenarioschrijfster uit de VS. “Toen die de enorme jongste baby het slavenbestaan in Amerika en reist als
stapels mappen zag, riep ze verschrikt dat ze de rest van verstekeling naar Nederland, het vaderland van haar  15