Is de vermeende dader juist als je een verdachte van een misdrijf bedoelt, of moet je spreken van de vermoedelijke dader?

Vermeend en vermoedelijk zijn min of meer synoniemen in zinnen als:

• De vermeende/vermoedelijke dader is naar het politiebureau gebracht.
• In het najaar begint het onderzoek naar de vermeende/vermoedelijke fraude bij de woningbouwcorporatie.

Ook verondersteld komt voor om aan te geven dat er een vermoeden bestaat dat iemand een dader is van een misdrijf (de veronderstelde dader) of dat iets het geval is (de veronderstelde fraude). Er lijkt dan wel sprake te zijn van een sterker vermoeden.

Vermeend: ook ‘ten onrechte zo genoemd’

Vermeend heeft nog een betekenis: ‘ten onrechte zo genoemd’, ‘ten onrechte aangezien voor’. Van deze betekenis is sprake in deze zinnen:

• De vermeende moordenaar ontving een schadevergoeding van een miljoen.
• Ze moesten al hun beschuldigingen over haar vermeende drankmisbruik intrekken.

Dat vermeend twee betekenissen heeft, is geen nieuwe taalontwikkeling. Het historische Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt bij vermeend: “Verondersteld, gehouden voor -, maar vooral: ten onrechte verondersteld, ten onrechte gehouden voor -; gewaand; zoogenaamd; ingebeeld.” Er staat dus niet dat de eerstgenoemde betekenis (‘verondersteld’) fout zou zijn.

In de allereerste Van Dale (1872) staat bij vermeend de betekenis ‘verondersteld, gewaand, beweerd’. Pas in de twaalfde druk (1992) wordt deze omschrijving veranderd in iets explicieters: “niet zijnde wat het genoemde aanduidt (waarmee aangegeven wordt dat de spreker het niet eens is met de genoemde status)”. In de loop van de twintigste eeuw probeerden woorden- en taaladviesboeken de taalgebruikers te sturen: gebruik vermeend slechts in één betekenis, namelijk die van ‘ten onrechte zo genoemd’. In de praktijk hield vermeend twee betekenissen. De recente woordenboeken geven bij vermeend daarom ook weer de betekenis ‘vermoedelijk’.

De recente taaladviesboeken bespreken de betekenis van vermeend niet. Kennelijk wordt het niet (meer) beschouwd als een discutabele kwestie. Het Stijlboek van de Volkskrant adviseert vermoedelijke dader te gebruiken in de betekenis ‘mogelijke dader’, omdat vermeende dader tot verwarring kan leiden. Ook Team Taaladvies van de Vlaamse overheid beveelt dat aan als de betekenis niet duidelijk wordt uit de context.