Wat betekent het woord ontstentenis?

Ontstentenis komt meestal voor in bij ontstentenis van. Dat betekent ‘bij afwezigheid van’, ‘vanwege het ontbreken van’ of soms kortweg ‘bij gebrek aan’. Bijvoorbeeld:

• Bij ontstentenis van de voorzitter neemt de secretaris het woord.
• Bij ontstentenis van een echtgenoot/echtgenote wordt het bedrag uitgekeerd aan de wettige erven van de verzekerde.

De eerste zin betekent dat er geen voorzitter aanwezig is. Dat kán zijn omdat die verhinderd is, maar het kan ook dat er überhaupt geen voorzitter is, bijvoorbeeld omdat die positie vacant is. Het is in elk geval de bedoeling dat er wél een voorzitter zou moeten zijn of weer zou moeten komen. Als er sprake is van een voorzitter die toevallig een keertje niet bij de vergadering kan zijn, is bij afwezigheid van de voorzitter duidelijker. Nog duidelijker is ‘Omdat de voorzitter er niet is’ of ‘Omdat er geen voorzitter is’.

In de tweede zin beschrijft bij ontstentenis van een echtgenoot/echtgenote de situatie dat iemand niet getrouwd is. Er is dus helemaal geen sprake van een echtgenoot/echtgenote. Duidelijker is ‘Als de verzekerde niet getrouwd is, gaat het bedrag naar diens wettige erfgenamen.’

Ontsteltenis betekekent ‘verbijstering’

Ontstentenis wordt soms verward met ontsteltenis. Ontsteltenis heeft een heel andere betekenis: ‘verbijstering, grote verwarring of beroering, consternatie, ontzetting’. Het komt voor in zinnen als ‘Tot mijn ontsteltenis zag ik dat er tientallen bomen waren omgewaaid’ of ‘Ze liet van ontsteltenis het glas uit haar hand vallen.’