Waarom is Brabant met een t, maar Brabander met een d?

Vroeger kwam Brabanters met een t ook wel voor. Waarschijnlijk is men naar analogie van Hollanders gaan spreken van Brabanders.

Deze verandering heeft al lang geleden plaatsgevonden. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de Spaanschen Brabander, de titel van Bredero’s toneelstuk uit 1617.

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt bij Brabander: “Van den naam van het gewest Brabant met -er. (...) De oorspronkelijke vorm (...) is derhalve Brabanter; doch reeds vroeg (...) is, denkelijk naar analogie van Hollander enz., Brabander in gebruik gekomen, en deze vorm is tot den huidigen dag in de volkstaal van zowel Noord- als Zuid-Nederland in zwang gebleven. Brabanter is vanouds zeldzaam en wordt tegenwoordig slechts nu en dan opzettelijk, ter wille der etymologie, gebezigd, b.v. in den naam van het dagblad De Noordbrabanter.”

Betekenis van de naam Brabant

De naam Brabant komt van de Karolingische benaming pagus Bracbatensis (‘Brabantgouw’). De herkomst van het deel Bra(c)- is onduidelijk (als mogelijkheden worden genoemd bracha, een oud woord voor ‘nieuw land’, en braec, ‘drassig land’). In het tweede deel is bant (‘gebied’) te herkennen.