Het n-woord van Ewoud Sanders is de winnaar van de Taalboekenprijs 2023.
Geen woord waar de laatste jaren zo’n zwaar taboe op rust als neger, een term waar heel veel mensen enkel nog naar verwijzen met ‘het n-woord’. Het woord komt sinds begin zeventiende eeuw in het Nederlands voor (de oudste vindplaats is uit 1632), en het is sindsdien ook in woordenboeken en encyclopedieën terechtgekomen, met definitie en al. Al die definities samen laten zien hoe de betekenis van het woord zich ontwikkeld heeft, als aanduiding voor slaafgemaakten en personen van kleur – en die ontwikkeling is precies wat taalhistoricus Ewoud Sanders nu beschrijft in zijn nieuwste boek Het n-woord.
Hij vlooide daarvoor niet alleen de naslagwerken na, maar ook de oude boeken, kranten en periodieken die beschikbaar zijn op sites als Delpher, en kwam zo tot een goed gedocumenteerde en rijk geïllustreerde geschiedenis van het woord. Door de historische aanpak is het boek meteen ook een kleine geschiedenis van de slavernij, en het leert ons dat “er verschillende verhalen en perspectieven zijn van waaruit je die geschiedenis kunt bekijken”, zoals bestuurder Kathleen Ferrier zegt in haar voorwoord bij het boek.
Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip is verschenen bij uitgeverij Prometheus 192 blz. (€ 20,–).
Bestel hier een gesigneerd exemplaar van Het n-woord
1. Waarom moest dit boek er komen?
Ik heb dit boek geschreven omdat ik het een belangrijk onderwerp vind. Ik wilde laten zien hoe racisme zich in de loop van de tijd heeft genesteld in woorden en uitdrukkingen. Woorden zijn de sleutels tot het verleden. Bij het n-woord is dat een zeer beschamend verleden dat doortikt in het heden.
2. Hoe was de ontvangst?
Sommige mensen hadden voorspeld dat ik in een zogenoemde ‘shitstorm’ terecht zou komen. Reden: ik ben een witte man. Hoe het voelt om gediscrimineerd te worden op basis van je huidskleur en wat daar de consequenties van kunnen zijn, weet ik inderdaad niet uit eigen ervaring. Maar dat is niet het onderwerp van dit boekje. Mijn doel was feiten te presenteren. Kennelijk is dat goed gelukt, want tot nu heb ik alleen positieve reacties gekregen. Van zwarte en witte mensen, jong en oud. Ook de recensies zijn tot nu toe positief.
3. Waren er ook lastige aspecten of specifieke uitdagingen bij het schrijven, en hoe heb je die opgelost?
Je moet altijd alert zijn op blinde vlekken – zeker bij een onderwerp als dit. Ik heb getracht die te omzeilen door verschillende mensen te laten meelezen. Andermaal: jong en oud, man en vrouw, in Suriname en Nederland. Dat was nuttig en leerzaam. De hoeveelheid bronnen was natuurlijk ook een uitdaging. Om er een leesbaar geheel van te maken – toegankelijk, niet saai. Gelukkig heb ik veel ervaring met onderzoek naar de geschiedenis van woorden en uitdrukkingen, dat helpt.
Ewoud Sanders (1958) is historicus en journalist. Hij is bekend van de taalrubriek WoordHoek (twintig jaar lang in NRC) en promoveerde op een onderzoek naar jeugdverhalen over jodenbekering. In 2020 verscheen van zijn hand Lachen om Levie, komisch bedoeld antisemitisme (1830-1930). En in 2022: Met de paplepel, beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden. In 2021 ontving hij de Groenman-taalprijs.
Bekijk hier de Wikipedia-pagina over Ewoud Sanders.
