‘Angst is een slechte raadgever.’ Dat is mooi gezegd en een waarheid als een koe. Of toch niet? Filosoof Jurriën Rood betoogt in zijn boek Dwaaltaal dat het een veel te absolute uitspraak is, want angst kan wel degelijk een goede raadgever zijn, bijvoorbeeld als je in de dierentuin in de leeuwenkuil beland bent. Iets dergelijks geldt voor dooddoeners als ‘Tussen droom en daad ...’, ‘Over smaak valt niet te twisten’ en ‘Fighting for peace is like fucking for virginity’. Ze klinken aannemelijk, maar hoe langer je erbij stilstaat, hoe onzinniger ze blijken.
Rood analyseert in zijn boek verschillende van zulke uitspraken, maar ook termen als vrije markt en onderbuikgevoelens, en hij laat zien waarom ze niet zo absoluut zijn als ze lijken. Zijn doel daarbij is “als een schoonmaker orde aanbrengen in onze begrippenkamer, door er woorden en zinnen af te stoffen, te ontvetten en te ontdoen van vastgekoekte rommel om ze daarna terug te geven aan de spreektaal van alledag”.
Dwaaltaal. Aangenomen onwaarheden van onze tijd is verschenen bij Uitgeverij Noordboek.
Drie vragen aan Jurriën Rood over Dwaaltaal
1. Waarom moest dit boek er komen?
Omdat ik dat wilde. Niet omdat dit probleem (het populaire gebruik van uitdrukkingen en woorden waar niets van klopt) in het middelpunt van de maatschappelijke belangstelling staat, want dat is niet zo. Het wordt juist helemaal niet opgemerkt, deze dwaaltaal. Daarom vond ik het belangrijk en aantrekkelijk om het naar voren te halen.
2. Hoe was de ontvangst?
Goed. Het blijkt aan te spreken, getuige reacties, enkele recensies en aanvragen voor lezingen. Het boek heeft al snel een tweede druk gekregen, en nu een nominatie voor de Taalboekenprijs!
3. Waren er ook lastige aspecten of specifieke uitdagingen bij het schrijven, en hoe heb je die opgelost?
De basis is een serie korte stukken, waarvan ik er een aantal al voor mijn blog geschreven had. De meeste stukken schreef ik nieuw, net als alle verbindende teksten. Het ‘lastigst’ was om er ook een doorlopend onderzoek van te maken, waarbij je gaandeweg dieper doordringt niet alleen in het ‘wat’ maar ook in het ‘waarom’ van de dwaaltaal. Maar echt lastig was dit boek niet, het was leuk om te schrijven.
