Page 10 - OnzeTaal_sept2020_HR

LEZERSPOST

Reacties graag naar: redactie@onzetaal.nl, of Redactie Onze Taal, Paleisstraat 9, 2514 JA Den Haag.
Formuleer uw bijdrage kort en bondig, bij voorkeur in niet meer dan 250 woorden.

FRIESE ZOEN Het gedicht is getiteld ‘Aan mijn boel-
WILLEM ADEMA - MALDEN tje’, waarmee hij zijn “blonde bed-
genootje” bedoelt. Dus ook het woord Illustratie: Tzenko Stoyanov
ver het dialectkaartje in de rubriek boeltje is een valse vriend, want er
O ‘Taalloket’ (juli/augustusnummer wordt in dit geval geen ‘rommeltje’ of
Onze Taal), met daarin de verschillende ‘matrozenbagage’ mee aangeduid, maar
woorden die in Nederland en Vlaande- een minnares of overspelige vrouw.
ren voor ‘kus’ en ‘zoen’ gebruikt worden, Hoe de versregel ‘Hij wierp zijn
wil ik graag het volgende opmerken. Ik waardloos boeltje op de steenen’ uit
ben Friestalig in Friesland opgegroeid, Slauerhoffs gedicht ‘La voyageuse’
ben mijn leven lang Fries blijven spre- moet worden opgevat, mag de lezer
ken en lezen, maar ik ben nog nooit een zelf uitmaken.
Fries tegengekomen die voor ‘kus’ of
‘zoen’ de benaming toot gebruikt (het
woord dat het kaartje voor Friesland REGEL OF ZIN?
vermeldt). Ook de wetenschap geeft me MARTINE VAN DER GENUGTEN - ENSCHEDE WIT
gelijk: het woord staat ook niet in het R.J.H. EGETER VAN KUYK - VOORBURG
Frysk Hânwurdboek van de Fryske Aka- ijn dochter van zestien merkte
demy/Afûk. M een niet correct gebruikt woord ijn complimenten voor uw artikel
Het woord voor ‘zoen’ is overal in op in Onze Taal. In de juli/augustus- M ‘Voor de troepen uit of met de le-
Friesland hetzelfde, namelijk tút. Er zijn aflevering van de ‘Taalquiz’ staat: zer mee?’ van De Jong, Opgenhaffen en
verschillende synoniemen, die overigens “Welk woord kan aan het einde van Van der Steenhoven (Onze Taal, juli/au-
bijna nooit gebruikt worden, zoals pat, een zin op de minste plekken worden gustus). Het is jammer dat in de discus-
pea, lytske, lytskert en smok, maar daar afgebroken volgens de officiële spel- sie over het gebruik van wit of blank
zit toot niet tussen. ling?” Mijn dochter zei: “Mam, dat sommigen gehoor geven aan wat enkele
moet toch ‘regel’ zijn? Waarom zou een luidruchtige activisten menen, al dan
woord volgens de officiële spelling niet na onderzoek, en dat vervolgens
LIMBURGSE ZOEN moeten worden afgebroken aan het sommige bladen een keuze maken die
PIET JACOBS - OISTERWIJK einde van een zin?” Ik was het volledig willekeurig is. Zo ook uw keuze voor wit
met haar eens. in plaats van het gebruikelijke blank
e juli/augustusaflevering van de omdat dit laatste woord te beladen zou
D rubriek ‘Taalloket’ bevat een kaart zijn. Voor wie? Maatgevend lijkt me wat
van het Nederlandse-taalgebied met TOT SLAAF GEMAAKT [1] de meerderheid zegt. Daarnaast mogen
een overzicht van dialectwoorden voor EDWIN BOELENS - EINDHOVEN alle groepen zelf kiezen welke woorden
‘kus’ en ‘zoen’. Voor de Limburgse dia- ze wel of niet willen gebruiken. Per-
lecten staat er “muultje”. Als geboren n het artikel ‘Voor de troepen uit soonlijk houd ik mij aan blank zoals
Limburger betwijfel ik of die vorm hele- Iof met de lezer mee?’ van De Jong, mijn Indonesische grootmoeder dat ook
maal correct is. In Limburgse dialecten Opgenhaffen en Van der Steenhoven zou doen. We hoeven ons dan niet te
eindigt een verkleinwoord niet op -tje, (Onze Taal, juli/augustus) gaat het ook verliezen in discussies over tot slaaf ge-
maar op -ke. Ik citeer uit het Tegels over de vraag of tot slaaf gemaakte wen- maakt versus slaaf, want beide termen
waordebook (2014): “Muulke: kus. Krieg selijker is dan slaaf. Naar aanleiding duiden mijns inziens hetzelfde aan en
ich ouch ein muulke van dich?” daarvan het volgende. men mag ervan uitgaan dat ze niet met
Toen mijn vrouw mij de zoveelste kwade opzet gebruikt worden. Het lijkt
opdracht gaf (‘wil je alsjeblieft ...’), me niet wenselijk om Amerikaanse
VALSE VRIENDEN antwoordde ik dat ik toch niet haar overgevoeligheden ook hier te importe-
RODY CHAMULEAU - OOSTERBEEK slaaf was. Waarop zij zei dat ik dan ‘een ren en ik vind dat Onze Taal hierin een
tot slaaf gemaakte’ zou zijn. Maar ik normstellende rol mag spelen.
ij lezing van Berthold van Maris’ mag mezelf toch wel ‘slaaf’ noemen?
B artikel over ‘valse vrienden’ uit de Naschrift redactie
negentiende eeuw, in het juninummer, In ons jaarthema gaat het om schu-
moest ik denken aan een onvoltooid TOT SLAAF GEMAAKT [2] rende taal – taal die pijn doet: soms
gedicht van Geerten Gossaert (1884- W. FEENSTRA - GRONINGEN een beetje, soms veel. En dat merken
ONZE TAAL 2020 — 9 wel een sterke voorkeur voor archaïsch Islaaf ? Dat is een van de vragen die derwerp. Ze maken duidelijk hoe be-
we ook aan de brieven die we ont-
1958). Gossaert was geen volbloed
negentiende-eeuwer, maar hij had
vangen naar aanleiding van dit on-
s tot slaaf gemaakte wenselijker dan
aan de orde komen in het artikel ‘Voor
taalgebruik. Net als Van Lennep in het
langrijk het is om goed na te denken
de troepen uit of met de lezer mee?’
artikel van Van Maris gebruikt Gossaert
over taal en woorden – iets wat wij
samen met lezers van Onze Taal en
in het juli/augustusnummer van Onze
het woord peul in de betekenis ‘peluw’
Taal. Er is misschien nog een beter
(en net als Van Lennep doet hij dat in
een erotisch vers):
doen. In het Verenigingsnieuws (blz.
alternatief, namelijk geslaafde, analoog
7) gaat Onze Taal-directeur Vibeke
aan gedaagde en geplaagde. Het voor- andere betrokkenen zullen blijven
’k Ontwaak ... en nog maar halvelings voegsel ge- benadrukt het onvrijwillige Roeper nog in op de redactionele
10 Der loome peul ontrezen (...) aspect van het slaaf-zijn. keuze tussen wit en blank. 