Page 33 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 33

Foto: Sebastian Steveniers
                                                    Gastcolumn Eva Meijer







                                          Dierennamen




















                           ensen denken                                                   Eva Meijer is  losoof en
                           vaak dat ze de enige                                           schrijver. Hen promoveerde op
                   Mdieren zijn die                                                       de politieke stem van dieren, en
                                                                                          schreef over dieren en taal in
                   namen gebruiken. Maar                                                  onder meer het boek Dierentalen
                   andere dieren doen dat ook,                                            (    ).
                   zoals dolfijnen, olifanten,
                   vleermuizen en papegaaien.
                   Vorig jaar bleek dat witoor-                                          geweld tegen dieren. Veel
                   penseel apen aan deze lijst kunnen                                     mensen vinden dat ze andere
                   worden toegevoegd (van hen wisten                                      dieren kunnen martelen,
                   we al dat ze hun kinderen leren dat                                    doden en opeten ‘omdat het
                   ze anderen moeten laten uit-                                     maar dieren zijn’. Het indelen van
                   spreken). En dit zijn nog alleen                                 dieren in soorten en rassen volgt
                   degenen die namen in geluid      waarde van dieren vastleggen, zoals   een vergelijkbare mens centrische
                   uitdrukken. Andere dieren spreken   die van rasdieren in stamboeken.   logica, en drukt ook een machts-
                   ook in geur, kleur, beweging of zelfs   Die namen zijn niet bedoeld om een   verhouding uit: mensen bepalen dat
                   elektrische pulsen. Van kleur- of   dier te roepen, maar om anderen   ‘aaibare’ giraffes moeten worden
                   geurnamen weten mensen nog       mensen iets over dat dier te laten   beschermd, maar dat ratten dood
                   niets.                           weten. Dieren een naam geven kan   moeten. Niet- menselijke dieren
                     Niet-menselijke dieren geven   zelfs expliciet gericht zijn op geld   denken zelf niet zo; zij denken veel
                   soms namen aan de mensen met     verdienen: namenwedstrijden     meer in gemeenschappen.
                   wie ze samenleven. Kippen die met   waarbij bezoekers voor kinderen
                   meerdere mensen samenwonen       van dieren in dierentuinen een   Wonder
                   doen dat. En de etholoog Konrad   naam mogen verzinnen, zijn     Maar een naam kan ook liefde of
                   Lorenz kreeg ooit een naam van   bedoeld om meer kaartjes te     vriendschap uitdrukken. Zoals
                   een raaf. De raaf heette Roah, en   verkopen.                    een koosnaam voor een geliefd
                   noemde Lorenz naar zichzelf.       Dieren geen naam geven kan ook   wezen. De echte waarde van een
                   “Roah”, riep hij, als Lorenz moest   een uiting van onderdrukking zijn.   naam leerde ik van de Roemeense
                   komen.                           De namen van de kippen, varkens,   straathond Olli. Hij kwam bij me
                                                    vissen en andere dieren die in de   wonen na jaren op straat en in een
                   Menscentrisch                    bio-industrie en laboratoria    asiel te hebben geleefd. Zijn nieuwe
                   Van de meeste niet-menselijke    sterven, kunnen we niet oplezen   leven was erg wennen, maar vanaf
                   dierennamen kennen mensen de     om ze te herdenken. We weten    de eerste dag hield hij van zijn
                   betekenis niet. Andersom is dat   alleen ongeveer met hoeveel ze zijn.   naam. Dat er iemand was die hem
                   niet zo: de namen die mensen aan   Dezelfde logica zit in de algemene   riep, die wilde dat hij kwam. Dat
                   andere dieren geven, drukken     naam dier voor andere dieren dan   er een woord speciaal voor hem
                   meestal uit wat die mensen belang-  wij – een menscentrische term, die   was. Hoe hij mij noemde, weet ik
                   rijk vinden. Denk aan honden en   de onderlinge verschillen tussen   niet. Maar zijn naam bleef zijn hele
                   katten die Breezer of Chanel heten.   diersoorten uitvlakt. Deze be-  leven lang voor ons allebei een
                   Of aan namen die de economische   naming legitimeert bovendien   wonder.  ■


                                                                                                             Onze Taal
                                                                                                             O n z e  Ta a l  3333





                                                                                                                        2
                                                                                                                         5

                                                                                                                            :
                                                                                                                            3
                                                                                                                          1
                                                                                                                           0
         O T _ 0 3 2 5 _ 3 3   G a st co l u m n   E va   M e i j e r . i n d d       3 3                          29-04-2025   10:36 6
                                                                                                                    9
                                                                                                                    -
         OT_0325_33 Gastcolumn Eva Meijer.indd   33
                                                                                                                   2
                                                                                                                     0
                                                                                                                       2
                                                                                                                       0
                                                                                                                     4
                                                                                                                      -
   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38