Page 6 - OnzeTaal_juliaug2020_HR

wanneer het potsierlijk zou worden. Er zijn beroepen
waarbij het uitgesloten is dat het een man is. Dan treedt
ons ‘potsierlijkheidsbeginsel’ in werking.”
Pieter Klok, in een gesprek met ombudsman Jean-
Pierre Geelen, vindt voor allebei iets te zeggen: “Op de
krant zie ik verschillende scholen – voor de troepen uit
of juist met de lezer mee –, en die hebben allebei goede
argumenten. Ik geloof niet in mijn absolute gelijk in
dezen. Columnist Sylvia Witteman is bijvoorbeeld van
de school: taal moet niet te normatief zijn; als de maat-
schappij verandert, verandert de taal. Je wilt als krant
ook gewoon de taal gebruiken waarin mensen denken
en zich herkennen. Anderen zeggen: als je de taal niet
verandert, verandert de maatschappij nooit. Is taal een
weerspiegeling van de werkelijkheid, of vormt taal ons
beeld van de werkelijkheid?”
“Ik denk altijd: een klein beetje vooruitlopen, maar
niet te ver. De Volkskrant is de grootste kwaliteitskrant,
dus we bepalen mede de norm voor het taalgebruik in
Nederland. Maar in de rol die wij hebben, kun je niet
alleen maar volgen; mensen verwachten ook van je dat
je nadenkt over wat goed taalgebruik is.”

HET NIEUWE NORMAAL
De ombudspersonen leggen de kwesties voor, de hoofd-
redacties hakken de knopen door. En zo verwerven taal-
vormen die aanvankelijk te vuur en te zwaard werden
bestreden langzaam maar zeker een plekje in de kolom-
men van de nationale kranten. Van neger wordt taal
noch teken vernomen. Wit wordt van een verwerpelijk
anglicisme al meer en meer het nieuwe normaal. Op tot
over moet laten: “Als iemand in zijn eigen stuk per se tot slaaf gemaakt wordt nog gekauwd.
slaaf gemaakte wil schrijven en een ander slaaf, tsja. Als De discussie gaat altijd door. En de taalbemiddelaars,
iedereen voor tot slaaf gemaakte gaat kiezen, dan ga ik er zij bemiddelden voort. 
wel een keer een rubriek tegenin schrijven.”
Zelfs de veranderingsgezinde Volkskrant is terughou- De voor het onderzoek geïnterviewde Nederlandse en
dend. In de redactionele stijlgroep is het wel besproken, Vlaamse mediaombudspersonen: Annieke Kranenberg (de
weet Jean-Pierre Geelen. “Maar het is niet zo dat wij Volkskrant), opgevolgd door Jean-Pierre Geelen, opgevolgd
automatisch bij elke emancipatiebeweging aanhaken. door Bas Mesters (die per 1 juni 2020 al na honderd dagen
Je kunt bijvoorbeeld ook spreken van ‘mensen met gestopt is), Sjoerd de Jong (NRC), Adri Vermaat (Trouw;
kleur’. Dat doen wij nog niet.” inmiddels opgevolgd door Edwin Kreulen), Margo Smit
(NPO) en Karin De Ruyter (De Standaard).
POTSIERLIJKHEIDSBEGINSEL
Ruimschoots over de pijngrens van veel lezers is ook het
genderneutrale taalgebruik bij beroepsaanduidingen. Is
een in de Nederlandse taal afgestudeerde vrouw een Blank of wit in Onze Taal?
‘neerlandicus’ of een ‘neerlandica’? Annieke Kranen-
berg vindt, net als Margo Smit, dat er bij beroepen geen REDACTIE ONZE TAAL

“Ik denk altijd: een klein beetje Ook de redactie van Onze Taal kan natuurlijk niet om
de vraag heen of het nu blank of wit moet zijn als
vooruitlopen, maar niet te ver.” het over mensen gaat. De Taaladviesdienst van Onze
Taal signaleert net als de krantenombudspersonen
dat wit terrein wint, maar dat blank nog steeds iets
gebruikelijker is. Het lijkt erop dat we op een kantel-
geslacht moet worden aangeduid. Zij verkiest de neutra- punt zitten.
Een Onze Taal-auteur verwierp eerder dit jaar onze
le aanduiding omdat het niet relevant is of het om een suggestie om blank te vervangen door wit als “onzin-
ONZE TAAL 2020 — 7/8 cus’ noemt in plaats van ‘neerlandica’, verhul je dat zij van blanken niet wit. Echt niet.” Daar zit iets in. Maar
man of een vrouw gaat. Maar ook de andere opvatting
wordt her en der verdedigd: als je een vrouw ‘neerlandi-
nig”. “Bovendien”, zo schreef hij, “is de huidskleur
een vrouw is. Dat maakt vrouwen onzichtbaar.
wat óók waar is: de huid van ‘zwarte mensen’ is net
zomin écht zwart, en het tegenovergestelde van

De hoofdredactie van de Volkskrant heeft onlangs be-
zwart is nu eenmaal wit, dat beslist een neutralere
paald dat de krant zich wil bedienen van sekseneutraal
klank heeft dan blank.
taalgebruik. Ombudsman Geelen: “Stel, ik word geïnter-
viewd door een vrouw. Dan schrijf ik in de krant: ‘Ik
Zolang deze kwestie nog niet echt ‘beslist’ is, vol-
word geïnterviewd door een onderzoeker.’ Volgende zin:
niet hebben, of als het gaat om stukken van onze
‘Zij is 26 jaar oud.’ Dat is raar voor veel mensen. We krij- gen we de eigen voorkeur van de auteurs. Als ze die
gen er heel veel reacties op. We hebben er ook een uit- eigen hand, kiezen we voor wit.
6 zondering op – die staat ook in het stijlboek –, namelijk