Page 34 - OnzeTaal_febmrt2020_HR

BOEKEN

Over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent
niet dat de redactie ze aanbeveelt. Prijzen onder voorbehoud. RAYMOND NOË

GEHEUGENTRAINING leerde) van Berry van de Wouw en van Groningen en 26 anderen) zit ook
In de Middeleeuwen waren boeken Ronald Kronenburg is een uitgave van een Nederlander: Paulien Cornelisse,
schaars en kostbaar, en daarom was Arti-Choc en kost € 19,90 (ingenaaid, die majesteit wil afschaffen.
men voor het vastleggen en overleveren 144 blz.). ISBN 978 90 8041 119 7 Weg met het woord is een uitgave van
van kennis afhankelijk van het geheu- Borgerhoff & Lamberigts en kost
gen. Om dat geheugen te trainen en te METAFOREN BIJ ZIEKTE € 19,99 (ingenaaid, 128 blz.).
verbeteren waren er verschillende zo- De rol van ‘framing’ en metaforen als ISBN 978 94 6393 103 8
geheten mnemotechnieken bekend, die factoren die ons denken sturen, wordt
later werden vastgelegd in geschriften vandaag de dag door iedereen onder- DYSLEXIE MOET WEG
– waarin het dan ook vaak ging over kend. Een van de eersten die daarover De Vlaamse taalkundige Erik Moonen
het nut en de wenselijkheid van een schreven, was de feministische schrijf- verzet zich al lange tijd tegen de ge-
goed geheugen. Die geschriften (uit ster Susan Sontag, die in haar boek dachte dat dyslexie een hersenafwijking
vooral de late Middeleeuwen) staan Illness as Metaphor (1978) liet zien hoe is waar je je maar bij moet neerleggen.
centraal in De vertroosting van memoria in de afgelopen twee eeuwen werd Bovendien vindt hij de meeste taal-
van Annelies van Gijsen. Ze gaat in op aangekeken tegen ernstige ziektes als lesmethodes ongeschikt om er iets aan
de kunst van het herinneren (‘memo- tuberculose en kanker. De algemene te doen. Met goed lees-, schrijf- en
ria’), de technieken die ervoor gebruikt mening was dat lijders aan zulke ziek- spelonderwijs kun je ieder kind helpen,
werden, en op de opvattingen over het tes zelf schuldig waren aan die aandoe- zo stelt hij, maar dat vraagt inzet van
geheugen, en de reputatie ervan – ningen, en vanzelf beter zouden worden de leerkracht of begeleider, en die moet
waarmee het wel goed zat: het droeg bij als ze maar harder zouden vechten – wel weten wat hij/zij moet doen. In zijn
tot “wijsheid en inzicht, en daardoor wat zich in de taal uitte in metaforen lijvige boek Exit dyslexie legt hij eerst
uiteindelijk tot zielenheil”. die te maken hebben met oorlog en uit wat leerkrachten moeten weten over
De vertroosting van memoria. Geheugen en strijd. In Aids and its Metaphors (1988) leren lezen, schrijven en spellen, en
mnemotechniek in de Nederlanden van de ging ze daar nog verder op in. De Ne- vervolgens hoe ze dat op een succes-
late Middeleeuwen is een uitgave van derlandse vertaling van beide werken volle manier aan kinderen kunnen
Verloren en kost € 25,– (ingenaaid, (van Gerard Grasman en A. Daalder) is leren. Het boek bevat veel instructie en
224 blz.). ISBN 978 90 6550 915 4 nu opnieuw in één band uitgegeven. aanwijzingen voor oefeningen.
Ziekte als metafoor / Aids en zijn metafo- Exit dyslexie. Zeker leren lezen met de
STRAAT-FRANS ren is een uitgave van De Arbeiderspers alfabetcode is een uitgave van Manteau
De piepkleine Nederlandse uitgeverij en kost € 20,99 (gelijmd, 206 blz.). en kost € 26,99 (gelijmd, 464 blz.).
Arti-Choc richt zich al een paar jaar op ISBN 978 90 295 4056 8 ISBN 978 90 223 3654 0
het in het Nederlands toegankelijk ma-
ken van het Frans van de straat. Ze ge- WOORDEN DIE WEG MOETEN EN VERDER
ven woordenboeken uit met grove en In Nederland organiseerde het Instituut • Voor niets gaat de zon op van Inez van
platte taal en jongerenjargon, met veel- voor de Nederlandse Taal (INT) een Eijk. Een selectie uit de vier bundels
zeggende titels als Merde! en Merde aantal jaren de verkiezing ‘Weg met dat “dooddoeners en stoplappen” (zoals
encore! Hun nieuwste uitgave is een woord!’, waarin gestemd kon worden Snappez-vous? en Mooi ben je, dood ga
bundel met liedteksten waarin straat- op woorden en uitdrukkingen die ons je) die Van Eijk tussen 1978 en 1995
Frans gebezigd wordt, met de titel Zing zódanig de keel uit hangen dat ze maar publiceerde. Uitgeverij Brooklyn,
het échte Frans (dat je op school nooit leer- uit het Nederlands moeten verdwijnen. € 12,50 (gelijmd, 159 blz.).
ONZE TAAL 2020 — 2/3 grootheden die geen blad voor de mond de en iets minder bekende Vlamingen Middelnederlands. Het dialectvocalisme in
Het Vlaamse boek Weg met het woord
ISBN 978 9492754 19 6
de). In het boek vind je de teksten van
• Klankatlas van het veertiende-eeuwse
twaalf hits van (hier vrijwel onbekende)
heeft eenzelfde missie: het laat beken-
nemen, zoals La Grande Sophie, Alain
aan het woord over taaluitingen die
de spelling van lokale oorkonden van Chris
De Wulf. Handelseditie van een lijvig
Bashung, Aya Nakamura en Beautés
echt niet meer kunnen. Daaronder zijn
proefschrift over de klankontwikkeling
woorden met een hoge irritatiefactor
Vulgaires, met vertalingen en een ver-
klarende woordenlijst. Elk liedje wordt
in het veertiende-eeuwse Nederlands
zoals comfortzone, whatever en out of
afgerond met een kort lesje ‘beknopte
en blank, maar ook onverdachte kandi-
flitsgrammatica’, en een al even kort
Koninklijke Academie voor Nederlandse
Taal en Letteren, € 65,– (gebonden,
daten als sneeuwvlokje, geduld en in-
setje oefeningen, onder het kopje ‘au the box, ‘gevoelige’ woorden als kanker en over de spelling van die klanken.
boulot’ (‘aan het werk’). tegendeel. Tussen de Vlamingen (Marc 616 blz. + online bronnenmateriaal).
34 Zing het échte Frans (dat je op school nooit Reynebeau, Christophe Vekeman, Fleur ISBN 978 94 6388 670 3 