Page 11 - OnzeTaal_dec2020_HR

BEROEPSNAMEN letten dan voorheen, en 35% merkt dat het eigen taal-
Het oktobernummer, een themanummer over gender, gebruik verandert. 28% voert de laatste tijd regelmatig
opende met een artikel over functienamen. Irene de discussies over mogelijk schurende taal. ‘Kun je dat nog
Pous beschrijft daarin hoe haar voorkeur – wat haar wel zeggen?’ is de vraag die daarbij het meest gesteld
eigen beroep betreft – is verschoven van redacteur en wordt.
schrijver naar redactrice en schrijfster. We waren benieuwd
of dat invloed heeft gehad op de voorkeur van onze le- EN NU?
zers. Het korte antwoord is: waarschijnlijk niet. Goed in- Die vraag, ‘Kun je dat nog wel zeggen?’, is het afgelopen
geburgerde woorden als actrice en doktersassistente lijken jaar door lezers ook buiten de twee enquêterondes om
aan populariteit in te boeten. Voor beide beroepen steeg beantwoord. Vooral het redactionele besluit om blank te
de voorkeur voor de mannelijke variant: doktersassistent vervangen door wit leverde veel lezersreacties op – en
zelfs enkele opzeggingen. Wij zijn niet ‘wit’, was een
Van de Onze Taal-lezers zegt veelgehoorde opmerking. Een andere was dat de Onze
Taal-redactie met haar beslissing niet áánsluit bij een
44% meer op zijn of haar overgang van blank naar wit, zoals zij zelf beweert, maar
die overgang juist bewerkstelligt. Ons antwoord is dan
woorden te letten dan voorheen. steevast dat wij voortdurend gespitst zijn op verande-
rend taalgebruik, en weliswaar niet vooroplopen bij het
overnemen daarvan, maar zeker ook niet achter de fei-
ten aan willen hobbelen.
van 24% naar 28%, en acteur van 8% naar 13%. De vrou- Wij zullen doorgaan de taalontwikkelingen nauwge-
welijke ‘directeur’ had al sterk de voorkeur boven ‘direc- zet te volgen, ook die op het gebied van ‘schurende taal’.
trice’ – waarbij veel lezers toelichtten dat dat laatste En we zullen u daar zo volledig mogelijk van op de hoog-
woord doet denken aan ouderwetse kostscholen en te blijven houden. 
andere onprettige instituten.
Alleen bij voetballer/voetbalster lijkt een tegengestelde
ontwikkeling zichtbaar. Daar steeg de voorkeur voor de
vrouwelijke vorm van 45% naar 47%. Mogelijk krijgt die
vrouwelijke vorm daar dan toch de overhand.
In hetzelfde themanummer over gender werd inge-
gaan op het succes van het woord hen, dat een paar jaar
geleden in Zweden is ingevoerd als genderneutraal alter-
natief voor han (‘hij’) en hon (‘zij’). Voor velen, en ook
voor onze lezers, is dit een ingewikkelde en ook vrij
abstracte kwestie. In de eerste ronde stonden de lezers
vooral afkeurend tegenover de invoering van zo’n gen-
derneutraal woord. 47% zag er niets in, 26% wilde het in
principe wel proberen. In de tweede ronde ligt dat iets
genuanceerder: nog slechts 39% van de lezers keurt het “O nee, dat mag niet meer!”
idee af. Maar dat wil nog niet zeggen dat men massaal
gewonnen is voor het idee. Vooral het aantal mensen Wat zeggen onze lezers over ‘schurende taal’? Een
zonder duidelijke mening is toegenomen: van ongeveer kleine greep:
een kwart naar maar liefst een derde van alle deelnemers.
- Toen mijn dubbelbloed kleindochter van 12 jaar
KWETSEN MET TAAL zei: “Wij zijn toch niet zwárt, maar brúín”, begreep
Veel mensen die het niet nodig vinden om mogelijk ik dat zij moeite heeft met het discours in de
schurende woorden als allochtoon of gehandicapte te ver- maatschappij.
mijden, benadrukken dat ze – “natuurlijk” – niemand - Het gebeurt vaker dat ik bijvoorbeeld een ‘schu-
willen kwetsen, zo bleek uit een stuk over de weerstand rend’ woord gebruik en dan zeg: “O nee, dat mag
tegen taalaanpassing, dit voorjaar in Onze Taal. Maar bij niet meer!”
onze lezers lijkt intussen wel degelijk het besef te zijn - Ik heb geen kwetsende bedoelingen met mijn taal-
gegroeid dat woorden onbedoeld verkeerd kunnen aan- gebruik. Nooit.
komen. - Ik heb een hekel aan versluierend eufemistisch
In de eerste ronde gaf 26% van de ondervraagden aan politiek correct taalgebruik. Ik geloof ook niet dat
een mogelijk kwetsend woord te zullen blijven gebrui- dat de attitude t.o.v. bepaalde groeperingen zal
ken – al dan niet met de toelichting dat het niet kwaad veranderen.
bedóéld was. Die onbekommerde houding zien we nu - Ik probeer vaak aan anderen te verduidelijken dat
veel minder: in de tweede ronde zegt nog slechts 13% sommige woorden als kwetsend ervaren kunnen
van de respondenten voet bij stuk te houden. En waar worden. Veel mensen zijn zich daar niet van be-
13% van de ondervraagden in de eerste ronde antwoord- wust.
de dat een mogelijk kwetsend woord voortaan geheel - We moeten in Nederland eens ophouden met deze
vermeden zou worden, was dat percentage in de tweede vertruttende omslag in de samenleving. ONZE TAAL 2020 — 12
ronde gestegen naar maar liefst 23%. De overige 65% - Mijn kinderen wijzen me erop. Schurende taal
geeft aan rekening te houden met de gesprekspartner, voelt voor mij anders dan voor hen.
en mogelijk kwetsende woorden zoveel mogelijk te ver- - Ik wil graag bewust met woorden omgaan en als
mijden. er goede redenen zijn om iets aan te passen, dan
We zijn dus massaal op onze woorden gaan letten – ga ik daarin mee.
en dat is ook precies wat de respondenten bij zichzelf - Het is maar taal.
bemerken. 44% zegt meer op zijn of haar woorden te 11