Page 11 - OnzeTaal_dec2019_HR

TEST

TAALADVIESDIENST

Het gaat overigens lang niet voor A. Test uw spellingkennis
alle werkwoorden op. Bij zeggen bij- KORTE TAALTIPS 1. a. Frans-Gyanees
voorbeeld is er een betekenisverschil. b. Fransguanees
‘Ik zeg niet dat ik ermee instem’ is iets Rose/roze De kleur die een men- c. Frans-Guyanees
anders dan ‘Ik zeg dat ik er niet mee geling is van rood en wit, wordt 2. a. catalyseren
instem’: uit die tweede zin spreekt een geschreven als roze, niet als rose. b. kataliseren
duidelijk besluit, uit de eerste spreekt >> onzetaal.nl/roze c. katalyseren
nog twijfel. Maar hopen is wel verge- 3. a. rock-’n-rollster
lijkbaar met denken: ‘Ik hoop niet dat Klein diner De verkleinvorm van b. rock and roll-ster
het gaat regenen’ betekent hetzelfde kerstdiner is kerstdinertje; de spel- c. rock-en-rollster
als ‘Ik hoop dat het niet gaat regenen.’ ling dineetje is in 2005 afgeschaft.
>> onzetaal.nl/diner B. Vergroot uw woordenschat
1. abstinentie
EEN HEUS/HEUSE ICOON Ampel/amper Na ampel beraad a. onthouding
at is juist: ‘Kees Driehuis was betekent ‘na uitvoerig overleg’. b. halsstarrigheid
W voor mij een heus tv-icoon’ of Ampel is dus iets anders dan amper, c. verstopping
‘Kees Driehuis was voor mij een dat ‘nauwelijks’ betekent. 2. gemeenzaam
heuse tv-icoon’? >> onzetaal.nl/ampel a. onbetrouwbaar
Een heus tv-icoon ligt het meest voor b. verplicht
de hand, maar een heuse tv-icoon is c. vertrouwelijk
ook juist. Het hangt ervan af of je uit- 3. olfactometer
gaat van het icoon of van de icoon: het a. apparaat om geuren waar
is immers ook een heus monument is, maar dat is niet bedoeld. Vergelijk- te nemen
(vanwege het monument) en een heuse bare voorbeelden zijn opendeurdag b. toestel om de ruwheid van
vakman (vanwege de vakman). (open deur + dag) en openbaarvervoer- een oppervlakte te meten
Van oorsprong is icoon een de- kaart (openbaar vervoer + kaart). c. methode om sociale druk
woord, maar hedendaagse woorden- Omwille van de duidelijkheid mag er te meten
boeken vermelden naast de icoon ook wel een streepje worden ingevoegd:
het icoon. Hoewel ze geen duidelijk open-hartoperatie en openhart-operatie C. Zoek de fouten
betekenisverschil noemen, lijkt er in zijn dus ook juiste schrijfwijzen, en ook 1. Terwijl Sinterklaas met zijn
de praktijk wel een onderscheid te open-hart-operatie is toegestaan. hinnikende schimmel nog
worden gemaakt. Meer uitleg over zulke zogeheten dollemansritten over de daken
In de oorspronkelijke betekenis drieledige samenstellingen, met maakt, berijden onze expadburen
‘afbeelding van een heilige’ is de icoon honderden voorbeelden, is te vinden zich al voor op kerstmis.
nog altijd de standaardvorm: de op onze website: www.onzetaal.nl/ 2. Tientalle heen en weer fladde-
beroemde icoon, een Byzantijnse icoon. taaladvies/langeafstandsloper.  rende Cherubijntjes sieren hun
Als het om een pictogram op een lindenboom en hun kerstboom
beeldscherm gaat, is het icoon het wekt met zilveren guirlandes en
gewoonst: ‘Klik op het Facebook- sneeuwbespoten dennenappels
icoon om Facebook te openen.’ Dat is bij jong-en-oud aesthetische
ook het geval als met icoon (of een MEER TAALADVIES? genoegens op.
samenstelling daarmee, zoals mode- Wilt u direct antwoord op een taal-
icoon of tv-icoon) een beroemde, vraag? De snelste manier is om ons D. Extra
invloedrijke of tot de verbeelding te bellen: onze Taaladvieslijn is elke Hoe heet de gekleurde doek aan een
sprekende persoon wordt bedoeld: werkdag ’s ochtends én ’s middags altaar, avondmaalstafel of kansel:
‘Coco Chanel was hét mode-icoon van bereikbaar op 085 - 00 28 428. Ook antependium, monstrans, stola of
de twintigste eeuw’, ‘Kees Driehuis via Twitter (@onzetaal) en WhatsApp votum?
was voor mij een heus tv-icoon.’ (06 - 39 86 19 91) krijgt u snel ant-
woord. Zie voor andere mogelijkheden
www.onzetaal.nl/taalloket.
OPEN + HART + OPERATIE Op onze website worden enkele
at is de juiste spelling: duizenden taalkwesties behandeld: Foto: Klugschnacker / Wikimedia
W openhartoperatie, of www.onzetaal.nl/taaladvies. Voor de
open hartoperatie, of moet er spelling van vele tienduizenden woor-
misschien ergens een streepje? den en namen (mét uitleg) kunt u
De juiste spelling is openhartoperatie. ook terecht op onze spellingwebsite: ONZE TAAL 2019 — 12
Het is een samenstelling van de www.spellingsite.nu.
woordgroep open hart en het woord
operatie. Het gaat hier om een ingreep
waarbij het hart openligt, zodat er ín
het hart geopereerd kan worden. De In januari krijgt deze rubriek een
schrijfwijze open hartoperatie sugge- andere naam (‘Het Taalloket’) en De antwoorden vindt u op
reert dat de (hart)operatie zélf ‘open’ een andere opzet. bladzijde 29 van dit nummer. 11