Waarom Ewoud Sanders de Groenman-taalprijs krijgt
(Met drie van zijn beste artikelen voor Onze Taal)
Zaterdag 30 oktober 2021 zal taalhistoricus Ewoud Sanders de Groenman-taalprijs in ontvangst nemen. Sanders ontvangt de prijs voor zijn taalrubriek WoordHoek, die twintig jaar lang in NRC Handelsblad heeft gestaan en tegenwoordig te lezen is op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal. In WoordHoek vertelt Sanders over de oorsprong en ontwikkeling van woorden, uitdrukkingen en taalverschijnselen.
De Groenman-taalprijs, een prijs die iedere twee jaar wordt toegekend aan een mediapersoonlijkheid uit Nederland of Vlaanderen die zich onderscheidt door goed en creatief gebruik van de Nederlandse taal, wordt uitgereikt in radioprogramma De Taalstaat.
“Ewoud Sanders weet zijn lezers liefde voor en kennis van de Nederlandse taal bij te brengen. In twintig jaar tijd, en in meer dan 1000 NRC-artikelen (…) heeft Sanders zijn talrijke lezers meegevoerd naar alle lagen van onze taal. Daarvoor verdient hij lof”, aldus het juryrapport.
Publicaties
Ewoud Sanders heeft ook voor Onze Taal vele stukken gepubliceerd. Sprekende voorbeelden hiervan zijn:
- Lachen om Levie. Grappig bedoeld antisemitisme. (Onze Taal december 2020)
Hier te lezen. - Pikketanissie, uit zijn rubriek ‘Etymofilie’ in Onze Taal, waar hij ingaat op de herkomst van woorden.
Hier te lezen. - Van Aardenburg tot Zwijndrecht. Uitdrukkingen met een woordspeling op een plaatsnaam. (Onze Taal januari 2001)
Hier te lezen.
Behalve WoordHoek en zijn artikelen in Onze Taal heeft Sanders ook verscheidene taalboeken gepubliceerd. Zo publiceerde hij in 1993 het Eponiemenwoordenboek, dat ingaat op woorden die teruggaan op historische personen. Deze publicatie werd in 1995 al snel opgevolgd door het eerste Nederlandse Geoniemenwoordenboek, over woorden die zijn afgeleid van plaatsnamen. Verder heeft Sanders boeken gepubliceerd over nieuwe woorden, taalnormen, massadigitalisering en informele taal.
Ter gelegenheid van zijn afscheid bij NRC Handelsblad publiceerde Sanders de bundel Helder mij even op, een selectie van zijn beste stukken uit WoordHoek. Deze bundel werd in 2021 genomineerd voor de Taalboekenprijs.
Naast zijn vele publicaties heeft Sanders ook baanbrekend werk geleverd voor het gebruik van grote tekstbestanden voor historisch taalonderzoek in Nederland. Voor zijn onderzoek maakt hij namelijk frequent gebruik van grote, digitale bronnencollecties en hij geeft geregeld lezingen over het aanleggen en ontsluiten van zo’n collectie.
De prijs
De Groenman-taalprijs wordt sinds 1993 uitgereikt. De prijs is een initiatief van Stichting Let Op Uw Taal en is vernoemd naar mr. F.E.H. Groenman, een van de eerste medewerkers van het tijdschrift Onze Taal.
De prijs bestaat uit een beeldje, een bronzen vogel, ontworpen door de Leidse kunstenares Hiske Bem. Op de sokkel staat een tekst die is aangeleverd door de winnaar. In dit geval is dat Sanders’ aansporing: “Blijf nieuwsgierig.”
Eerdere winnaars zijn onder anderen Frits Spits, Paul van Vliet, Freek de Jonge, Martine Tanghe, Herman Finkers en Tom Lanoye. Een volledige lijst van eerdere winnaars is te vinden op Wikipedia.
Foto: Jacqueline van der Kort