Taalkundige Mark Dingemanse wint Heineken Young Scientists Award

De Heineken Young Scientists Award voor ‘Humanities’, een prestigieuze prijs voor “onderzoekers die excellente wetenschappelijke prestaties verrichten en daarmee een voorbeeld zijn voor andere jonge wetenschappers”, gaat dit jaar naar een taalwetenschapper, en wel naar Mark Dingemanse van de Radboud Universiteit. Eerder won hij al de internationaal vermaarde IgNobel-prijs (voor zijn onderzoek naar het universele woordje ‘huh?’). In december 2015 schreef Dingemanse met zijn collega Tessa van Leeuwen in Onze Taal nog over klanksymboliek en synesthesie.

Dingemanse is zeer vereerd met deze onderscheiding: “Het is de juniorversie van de gerenommeerde Heineken Prizes, die al meer dan vijftig jaar ‘the best in Arts and Sciences’ honoreren – een bijzonder gezelschap dus!” Maar waarom krijgt juist hij die prijs? “Voor mij is het een bevestiging dat riskant onderzoek dat tegen de stroom ingaat de moeite waard is.”

Het onderzoek van Mark Dingemanse richt zich op de onderdelen van de taal die traditioneel weinig aandacht krijgen, bijvoorbeeld elementen in het dagelijkse taalgebruik die zich over de hele wereld voordoen: kleine woordjes, universele klankverschijnselen. “Ik kijk naar taal in haar meest natuurlijke habitat: gesprekken van mens tot mens.” Wat levert dat op? “Bijvoorbeeld dat iconiciteit – gelijkenis tussen vorm en betekenis – diepgeworteld is in taal.” Daarmee zit het onderzoek van Dingemanse dicht op de kern van de communicatie: “Misschien zijn de onooglijke woordjes die we elke minuut gebruiken wel de bouwstenen die complexe communicatie mogelijk maken.”

Dingemanse is ook blij dat de jury van de prijs melding maakt van zijn inspanningen voor de zogeheten ‘open science’: het bevorderen van de samenwerking tussen wetenschappers door onderzoeksresultaten te delen en digitaal beschikbaar te stellen. “Eigenlijk komt het neer op zó werken dat anderen er optimaal op voort kunnen bouwen. Het is mijn hoop voor de taalkunde dat deze ontwikkeling doorzet. Dat kan alleen maar goed zijn voor ons vakgebied, en de samenwerking met andere disciplines.”

Wat gaat Dingemanse met het geldbedrag van de prijs (€ 10.000) doen? “Ik ga het eerst allemaal eens laten bezinken. Ik ben nu alleen nog blij met de erkenning. Misschien op termijn iets bijzonders met onze onderzoeksgroep, een denk- of schrijfretraite. Maar niet meer in 2020, denk ik ...”

De Heineken Young Scientists Awards worden uitgereikt op 1 oktober 2020.

 

• P.A. Coppen