‘Taal is meer dan regeltjes. En mensen moeten sowieso hun bek houden’

Interview met De Jeugd van Tegenwoordig
Door Vivien Waszink, taalkundige én auteur van Woord!

Rapgroep De Jeugd van Tegenwoordig (DJvT) bestaat tien jaar, en dat wordt gevierd met een jubileumboek: De Jeugd van Tegenwoordig, Ook maar mensen is pas uitgekomen. In dit "kijk- en leesboek voor en door intimi" kun je drank- en drugsavonturen lezen en gezellige foto's bekijken – en BN'ers vertellen wat ze vinden van de "heilige drie-aanheid", zoals DJvT wel aangeduid wordt. Dat het klootzakken zijn, maar dat ze toch ook tof zijn, daar komt het vaak op neer. En dat het taalkunstenaars zijn, natuurlijk. En vooral dat laatste was aanleiding voor een gesprek.

Vjeze Fur (VF) ligt met zijn gezicht naar beneden languit op een bank. Zijn bijdrage aan het interview zal miniem blijken, en als hij wat zegt is het vaak iets raars. Faberyayo is afwezig, want die is net vader geworden, en het vierde bandlid, producer Bas Bron, is er ook niet bij, want die haat interviews. En dus is vooral Willie Wartaal (WW) aan het woord. Hij begint gelijk over mijn boek Woord! Dat heeft hij namelijk nog steeds achter in zijn auto liggen. Geen slecht begin voor een interview, zeker niet als je bedenkt dat 'De pers is een mongool' een van de motto's van de band is.

Jullie worden taaltovenaars genoemd, maar niet door iedereen. Veel mensen kunnen het niet laten de Nederlandse taal met een rode pen in de hand te bekijken en dus is er ook veel gemopper op jullie teksten. "Grappig als haha klopt niet", hoor je dan. En "Meer hoes dan Isa slaat nergens op." En "Waarom laat je afhalen roti rijmen op Helmut Lotti?" Wat vinden jullie van die kritiek?
WW: "Niet mee eens. Het gaat veel meer om associaties die je hebt. En de woorden moeten ook nog eens passen op een beat. Soms kijk je helemaal niet naar de betekenis, maar naar hoe iets klinkt. En soms alleen naar hoe je iets schrijft. Taal is meer dan regeltjes. Jammer dan als mensen daar moeite mee hebben. En mensen moeten sowieso hun bek houden natuurlijk."

Soms werken jullie binnen een liedje één thema of één rol helemaal uit. In jullie hit 'Wopwopwop' is Faberyayo ineens een banketbakker ("Meisjes roepen om een soesje en een kleine veeg") en in 'Hengel at a bitch' is Willie een visser. Hoe pak je dat aan, zo'n tekst maken?
WW: "Het is eigenlijk niet zo moeilijk. Als je de metafoor eenmaal bedacht hebt, ga je kijken welke woorden en uitdrukkingen erbij passen. Dan is 'Weespermoppen voor m'n moppies uit Weesp' zo bedacht."

En "Spring in m'n oven, bitch!" is dan een mooie conclusie. Maar laten we het niet over bitches hebben. Wat is nou eigenlijk een 'slettin'?
VF: "Een slettin is een vrouwelijke slet." – Dus een slet is altijd een man? – "Ja, mannen kunnen namelijk ook ongelooflijke sletten zijn."

Ik citeer even: "Het brood is oud, maar m'n schoenen zijn vers." En "Laatst met je moeder in een cabrio: we waren topless." Spelen met letterlijk en figuurlijk taalgebruik is erg populair in hiphopliedjes. Heeft elk rapnummer een gevatte woordspeling nodig?
WW: "Ja, daar wordt het toffer van."
VF: "Ik vind dat vaak juist minder tof. Soms wil ik liever gewoon ineens 'wolken van marmer' zeggen, in plaats van iets anders over wolken dat dan heel goed in elkaar zit."

Wat moet er sowieso in een liedje zitten?
WW: "M'n naam en grapjes. Geen verstandige dingen. Als je verstandige dingen wil zeggen, had je geen rapper moeten worden."

Houden jullie ook van schrijvers?
WW: "Ik hou alleen van oude schrijvers."

Dus je leest de hele dag Couperus?
WW: "Ja man, Couperus is m'n boy. Voor jonge schrijvers heb ik geen respect, want iemand van 35 kan nooit zoveel pillen hebben geslikt als ik."

In jullie nieuwe boek hebben jullie het over "hersenvla". Vertel eens wat meer over dat nieuwe woord?
VF: "O, dat hebben we niet zelf bedacht. Een mattie van me kwam ermee. Die bedenkt ook vaak toffe dingen."

Het woord watskeburt staat al een tijdje in het woordenboek. De Jeugd kleurt de taal, kun je zeggen. Mijn dochter dacht pas dat een klusjesman met een shirt met "elektrotechniek" erop fan van jullie was, omdat jullie een nummer hebben dat zo heet. Verdringt hiphoptaal de standaardtaal?
WW: "Dat zou heel tof zijn!"
VF (tegen WW): "Jij had dat toch pas zelf ook, met 'Free Hugs'."
WW: "Klopt! We waren op een festival en ik zag iemand met een T-shirt met Free Hugs ('gratis omhelzingen' – VW) erop. Ik dacht gelijk: Is Hugs dan een rapper? En waar zit-ie voor vast? Hij moet vrijkomen!"

En dan het N-woord: de woorden neger en nigger zijn beladen. Jullie gebruiken die heel anders: jullie zeggen bijvoorbeeld over de ooievaar "die nigger heeft Google Maps, TomTom alles, voor je het weet laat-ie een baby op je vallen." Gebruiken jullie nigger bewust in een heel nieuwe betekenis?
WW: "Nee, ik gebruik dat woord gewoon. Alle woorden eigenlijk, in wat voor betekenis dan ook. Als mensen daar aanstoot aan nemen, fuck it."

Faberyayo rapt "Oui oui in het Fransje" en "hij heeft brood op het plankje, een mokkaprinses op z'n bankje en een glitterdrankje in het handje". En hij heeft het over een pinnepasje en dinsjesdag. Houden jullie van rare verkleinwoordjes? Ik dacht dat alleen vrouwen het over 'collegaatjes' hadden?
WW: "Jij houdt echt van die 'lines' van Pepijn (Faberyayo – VW). Pepijn is je man. Jammer dat hij er niet is."

Maar de rare meervouden dan, 'rekeningen' zijn rekenings en 'meiden' zijn meids, hoe zit dat?
VF: "Nou, dat zit zo. De stiefvader van Willie, hoe heet hij ook weer, Franklin toch? Nou Franklin dus, die had het nooit over drop of dropjes, maar over drops. Zo is dat gekomen. Terwijl iedereen natuurlijk weet dat het meervoud van drop droppen is."

En zo is een interview met De Jeugd precies wat je ervan mag verwachten: wel een beetje een "gênante voorstelling alsof je op De Parade bent", maar ook weer geen "Goddamn Griekse tragedie in this bitch". Af en toe een gevatte reactie, maar vooral veel onserieuze antwoorden – net als hun teksten: vaak spitsvondig maar vaak slaan ze ook nergens op. Maar dat het dan toch grappig is.

En aan het eind heeft Willie ook nog een vraag aan mij. Of ik kan twerken …