Isogrammen
Taalrecorddag
12 januari 2004
De woorden dampkringslucht, sandwichformule en whiskyproducent zijn records. In welke categorie?
De woorden dampkringslucht, sandwichformule en whiskyproducent zijn de langste woorden (15 letters) uit Van Dale en het Groene Boekje die uit allemaal verschillende letters bestaan. De term voor zulke woorden is isogram (wat zelf ook weer een isogram is).
Er zijn veel van dat soort records, waarbij de betekenis van taal totaal ondergeschikt is aan de vorm ervan. Het is "Nederlands met vakantie", zoals de ongekroonde koning van dit genre - Hugo Brandt Corstius - het zelf noemde. Onder het pseudoniem Battus verzamelde hij in zijn beroemde boeken Opperlandse taal- & letterkunde (1981) en Opperlans! (2002) curiosa als het 'i-dicht', 'e-rijke woorden' en dus ook isogrammen. Zijn langste isogram is barvodsexnymfzwijgplichtjuk. Niet echt een gangbaar woord, maar wel 27 letters lang (één meer dan het alfabet, omdat zowel ij als y worden meegenomen, waarbij de ij als twee letters telt, terwijl de q ontbreekt).
Bronnen
- Battus. Opperlandse taal- & letterkunde (1981).
- Battus. Opperlans! (2002). ISBN 90 214 5433 5 (gebonden, met stofomslag), ISBN 90 214 5274 X ("peperbek").
- Zie ook: isogrammen op: 'Unieke woorden en zinnen'.
- Met dank aan Rutger Kiezebrink.
Aanvullingen
- Campinghoudster (ook 15 letters) ontbreekt in de lijst hierboven. - Robert Hempelman
- Dag,
Ik vroeg me af of er voor een woord als molotovvoorraaddoossoort ook een naam is.
Groet,
Frans Janssen
Naschrift Onze Taal
Het bijzondere aan molotovvoorraaddoossoort is dat er een heleboel dubbele letters (paren van twee dezelfde letters) achter elkaar in zitten: 2 x een v, 2 x een o, 2 x een r, 2 x een a, 2 x een d, 2 x een o, 2 x een s, 2 x een o (moloto-vv-oo-rr-aa-dd-oo-ss-oo-rt). Battus bespreekt dit soort woorden in zijn boek Opperlans! (op de pagina 'op') en noemt ze "letterpaaropeenhoping", waarbij hij overigens alleen voorraaddoos noemt (vijf letterparen). Molotovvoorraaddoossoort lijkt met zijn acht paren dus een heus nieuw record te zijn.
- Mijn aanvulling: vlocochadela en pasleppasanis. Vlo co cha de la is cho co la de vla in een andere volgorde en pasleppasanis is sinasappelsap van achter naar voren. - Erik
- Het langste isogram dat ik heb gevonden heeft 16 karakters, zijnde: typodrukmachines. - Frank Matthys
Hebt u een aanvulling? Mail dan naar dossiers@onzetaal.nl. Vermeld indien mogelijk uit welke bron uw informatie afkomstig is. De interessantste reacties plaatsen wij op deze pagina.
De taalrecorddag op de Onze Taal Taalkalender werd geschreven door Raymond Noë en Saskia Aukema.
Terug naar de overzichtspagina van het dossier 'Taalrecords'.