Het meest uitgeleende Nederlandse woord

Taalrecorddag
10 mei 2004

Wat is het meest uitgeleende Nederlandse woord?

Wat het meest uitgeleende Nederlandse woord is, is niet bekend - of liever gezegd nóg niet bekend, want met de verschijning van Nicoline van der Sijs' Uitleenwoordenboek moet daar verandering in komen. Maar er zijn wel een aantal zeer waarschijnlijke kandidaten, namelijk bakboord , bootsman , vrijbuiter, kaper , p otas , bier , br andewijn , matroos , jacht , sloep , makreel en kab eljauw. Het zijn vrijwel all emaal scheepvaarttermen, en ze zijn voor het grootste deel in de zeventiende en achttiende eeuw in het buitenlands terechtgekomen, toen Nederland een van de belangrijkste zeevarende naties was en de schepen van de V.O.C. alle havens ter wereld aandeden.
De oudst bekende Nederlandse uitleningen zijn zo'n driehonderd woorden die het Frans uit het Oudnederlands heeft overgenomen. De oudste die Nicoline van der Sijs noemt in haar Chronologisch woordenboek (2001) kwamen in ieder geval in het jaar 1050 al in het Frans voor: weren (Frans guérir, 'genezen'), kamerling (chambellan), wijs 'manier' (guise) en spellen (épeler 'verklaren').
Klapschaats, dat in ieder geval aan het Engels, Noors, Zweeds en Japans werd uitgeleend, is waarschijnlijk het jongste succesvolle uitleenwoord.

Aanvullingen

Uit het in 2010 verschenen Nederlandse woorden wereldwijd, van Nicoline van der Sijs, bleek dat baas het meest uitgeleende Nederlandse woord is. Het is door 57 andere talen overgenomen. (NRC Handelsblad, 27 oktober 2010)
Is apartheid niet het meest uitgeleende Nederlandse woord? - zo vroeg een aantal lezers zich af. Het antwoord is nee. Apartheid heeft een zeer Nederlands voorkomen, maar in de betekenis 'rassenscheiding' is het een leenwoord uit het Afrikaans. In de Nederlandse woordenboeken komt het sinds 1956 in die betekenis voor.

Hebt u een aanvulling? Mail dan naar dossiers@onzetaal.nl. Vermeld indien mogelijk uit welke bron uw informatie afkomstig is. De interessantste reacties plaatsen wij op deze pagina.

De taalrecorddag op de Onze Taal Taalkalender werd geschreven door Raymond Noë en Saskia Aukema.

Terug naar de overzichtspagina van het dossier 'Taalrecords'.