Spellinggeschiedenis
Er hoeft in Nederland maar naar de spelling gewézen te worden of het is raak: taalliefhebbers gaan met elkaar in discussie. De commotie over de tussen-n-regel in 1995 (de pannenkoek-spelling) staat bij velen in het geheugen gegrift, en de nieuwe regels van 2005 leidden zelfs tot een ‘officiëlespellingboycot’ bij sommige media.
Discussies over spelling zijn niet van vandaag of gisteren: al eeuwenlang maken we ons druk over de manier waarop we woorden moeten schrijven. Hieronder een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen en veranderingen op het gebied van spelling in de Nederlandse geschiedenis. Achter de links staan uitgebreide artikelen over de desbetreffende periode.
De Middeleeuwen: nog geen spellingregels
Het Nederlands kent tijdens de Middeleeuwen geen spellingregels. De spelling is fonologisch: men schrijft de woorden zoals ze worden uitgesproken. Door de komst van de boekdrukkunst ontstaat er een grote belangstelling voor de volkstaal. Men vindt dat er regels moeten komen. Lees verder
Na de Middeleeuwen: opbouw van de standaardtaal
Na de Middeleeuwen is men van mening dat de volkstaal opnieuw moet worden opgebouwd. Als voorbeeldtaal wordt het Latijn gekozen. Taalverheerlijking en taalzuivering staan in deze periode centraal. Lees verder
1804: Spelling-Siegenbeek, de eerste officieel vastgelegde spelling
De overheid wil een uniforme spelling en geeft taalkundige Matthias Siegenbeek in 1801 de opdracht zo'n spelling samen te stellen. In 1804 wordt deze spelling officieel vastgelegd. Lees verder
1863: Spelling-De Vries en Te Winkel; woordenboek leidt tot nieuwe spelling
In 1851 wordt besloten een groot algemeen woordenboek samen te stellen. Maar om dit te kunnen doen, moet er eerst een goede spelling worden vastgesteld. De redactie wordt gevormd door de taalgeleerden Matthias de Vries en Lammert te Winkel. Lees verder
1954: het eerste Groene Boekje; resultaat van jarenlange spellingstrijd
Tussen 1891 en 1940 vindt een van de meest heftige spellingconflicten plaats. Taalgeleerden pleiten onder leiding van Kollewijn voor een flinke vereenvoudiging van de spelling. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt door de Nederlandse en Vlaamse overheid besloten om de krachten te bundelen. Dit resulteert in de Woordenlijst van de Nederlandse taal, het zogenoemde Groene Boekje. Lees verder
1995: het tweede Groene Boekje; ruzie over de tussen-n
In 1995 wordt na veel kritiek besloten het Groene Boekje te herzien. De dubbelspelling (reactie naast reaktie) wordt afgeschaft en er komen nieuwe regels voor de tussen-n. Vooral dit laatste stuit op verzet. Lees verder
2005: het derde Groene Boekje; media verzetten zich
In 2005 verschijnt er een nieuw Groen Boekje. De media hebben genoeg van de spellingwijzigingen: ze richten het platform ‘De witte spelling’ op en kiezen het Witte Boekje van het Genootschap Onze Taal als leidraad. Lees verder
2015: het vierde Groene Boekje; rust in spellingland
In 2015 verschijnt een herziene editie van het Groene Boekje (ook online: woordenlijst.org). Het bevat dit keer géén nieuwe regels. De komst van het vierde Groene Boekje kenmerkt zich door rust. Onze Taal en Prisma brengen de opvolger van het Witte Boekje uit en noemen die, net als vroegere edities, Spellingwijzer Onze Taal. De Spellingwijzer krijgt in oktober 2015 ook een website, Spellingsite.nu, die inmiddels geïntegreerd is in de website van Onze Taal. Lees verder