Bij Onze Taal vinden we het leuk om af en toe quizjes in elkaar te zetten voor onze volgers op Facebook, Twitter, enz. We proberen ze niet te moeilijk, maar zeker ook niet te gemakkelijk te maken. Ze zijn populair: de meeste worden minstens een paar duizend keer ingevuld.
Afgelopen dinsdag plaatsten we weer eens een uitdrukkingenquiz op Facebook. De deelnemers kregen vijftien uitdrukkingen te zien waarin steeds één woord was weggelaten; dat woord moesten ze zelf invullen. Bijna 5000 mensen deden mee.
Een van de opgaven was: “Vul het juiste woord in in de uitdrukking ‘Veel ____ en weinig wol.’” Dit waren de meest ingevulde antwoorden:
- geschreeuw: 1553
- geblaat: 1342
- schaap/schapen: 516
- garen: 111
- stof: 106
- lawaai: 87
- gescheer/scheren: 86
- gespin: 84
- woorden: 54
- gepraat: 53
Andere antwoorden waren onder meer: gemekker, geblèr, gedoe, poeha, ruis, tumult, vacht en vlees. Mooie inzendingen: voor al die varianten is wel iets te zeggen. Maar wat was nou goed? Het wás immers een quiz.
Op basis van de driedelige Van Dale en de herkomst van de uitdrukking rekenden we ‘Veel geschreeuw en weinig wol’ goed én de variant ‘Veel gescheer en weinig wol.’ De uitdrukking gaat namelijk terug op een oud verhaaltje waarin de duivel varkens scheert om aan wol te komen. Dat mislukt natuurlijk, maar ondertussen maken de varkens enorme herrie – vandaar ‘Veel geschreeuw en weinig wol.’
Deze achtergrond is lang niet bij iedereen bekend. En dus vulden veel mensen een veel logischer woord in. Als je aan wol denkt, denk je aan schapen, en wie aan schapen denkt, denkt aan geblaat.
Goed bedacht, maar toch niet juist – dachten wij, met dit verhaal (en Van Dale) in ons achterhoofd. Tot we zagen dat in de recente online-editie van de grote Van Dale ‘Veel geblaat en weinig wol’ nu óók als variant gegeven wordt. Dat betekent dat deze versie inmiddels als een volwaardige variant gezien wordt. Dat hadden we natuurlijk moeten zien bij de controle van de quizvragen. Kortom: geschreeuw, gescheer én geblaat hadden goedgerekend moeten worden.
We hebben de bewuste vraag in de quiz uiteindelijk maar vervangen. Door een vraag over een toepasselijke uitdrukking: “Met de mond vol ____ staan” ...
• Taaladviesdienst
Reacties Er zijn 9 reacties
Josien
@Monique Eijkelkamp: google op ‘tekening spreekwoorden en gezegden’ en je ziet er verschillende. Misschien zit diegene er ook bij?
Mient Adema
Ik kende de uitdrukking als “veel geschreeuw maar weinig wol”. Wat ik begreep als een grote bek, maar weinig presteren. De gebruikte uitdrukking met “en” laat je fantasie misschien de verkeerde kant op gaan, waardoor je denkt: zie je wel, doordat je zo stampei maakt komt er te weinig uit.
Jeroen
En is “mudje” dan ook goed in plaats van mutje? 😊 Een mud is een inhoudsmaat…..
Agniso
Ik had geschreeuw maar krijg toch als antwoord: u heeft er een fout.
Vic van Koningsbruggen
Ach…. Er is geen koe bont of….
Wil
Ik heb nog een kopie van die tekening met spreekwoorden en gezegdes. Ik kan hem helaas hier niet plaatsen.
Monique Eijkelkamp
Minstens 25 jaar geleden heeft er in een krant (Volkskrant?) een prachtige tekening gestaan met heel veel spreekwoorden en gezegdes. Denk aan: van de wal in de sloot (er staat een man in een sloot, en er staat Van de Wal op z’n overall. Zo’n leuke puzzel ook voor leerlingen: wie vindt de meeste? Alas iemand die tekening nog heeft, houd ik me aanbevolen!
Jeroen
Zo zie je maar weer: als je maar vaak genoeg iets fout zegt, wordt het vanzelf goed. Geduld is een schone (gewone, rode, blote) zaak.
Noortje Missler
Ik had als kind een hobby om zoveel mogelijk spreekwoorden en gezegden te verzamelen. Dus de quiz was voor mij niet moeilijk.