Page 34 - OnzeTaal_sept2020_HR

BOEKEN

Over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent
niet dat de redactie ze aanbeveelt. Prijzen onder voorbehoud. RAYMOND NOË

GENIALE TAAL zijn boek verklaart hij de namen van terug moeten naar een menselijker taal
Hoe kan het dat we elkaar door taal be- honderden Franse plaatsen: van Ab- waarin het er weer meer om gaat soli-
grijpen? Hoe is taal ooit ontstaan? Hoe bans-Dessous, Abbeville en Ablis tot dair te zijn in plaats van solitair.
kan het dat we in de eerste drie, vier Zudausques, Zutkerque en Zuytpeene. Het boek is alleen te koop in de
jaar van ons leven onze moedertaal zo Sweijen verklaart de herkomst en de webwinkel van Onze Taal.
perfect leren spreken? De antwoorden ontwikkeling, en vermeldt daarbij ook Dit is niet mijn taal. Welkom in Bubbelonië
op al deze vragen (en vele andere) zijn veel historische en geografische bijzon- is een uitgave van Stichting SBI en kost
pas gedeeltelijk gevonden, maar laten derheden. De namen zijn thematisch € 12,50 (gelijmd, 173 blz.). Verkoop via
wel zien dat taal een complex wonder gerangschikt, in hoofdstukken over www.onzetaalwebwinkel.nl.
is. Tegelijkertijd ontdekken taalkundi- bijvoorbeeld landschap, burchten en
gen dat de werking ervan vaak een kastelen, wateren, flora en fauna, en NEDERLANDS VOOR ENGELS-
wonder van eenvoud is. Hedde Zeijlstra persoonsnamen – met in die laatste EN ANDERSTALIGEN
is hoogleraar taalkunde aan de univer- categorie ook de kortste plaatsnaam Y, Wie Nederlands als tweede taal leert,
siteit van het Duitse Göttingen, en in die is afgeleid van een naam die ‘Ido’s krijgt woordjes voorgeschoteld, en han-
zijn boek De geniale eenvoud van taal woonplaats’ betekende. dige standaardgesprekken en -dialogen.
vertelt hij enthousiast én duidelijk wat Waarom Lyon geen Dijon heet. De her- Maar in informele situaties gebruiken
wetenschappers allemaal al ontdekt komst van Franse plaatsnamen is een Nederlanders en Vlamingen woorden en
hebben over de werking van taal. Over uitgave van Batavia Publishers, kost zinnetjes die je in de meeste lesboeken
Chomsky en zijn universele grammati- € 39,95 (paperback) of € 49,95 niet meekrijgt. In Speaking Dutch like a
ca, die ervoor zorgde dat het taalkundig (hardcover) en telt 560 blz. Native worden ruim vijfhonderd van dit
onderzoek in een stroomversnelling ISBN 978 94 618 5267 0 soort soms best lastige woorden met
raakte. Over de bouwstenen en regels voorbeelden uitgelegd en toegelicht in
die iedere taal heeft, over de verschillen ECONOLECT het Engels: typische spreektaalwoorden
tussen talen, en over de toekomst van De taal van solidariteit en samenwer- zoals watte, klopt, huppekee, hebbes en
onze taal en het onderzoek daarnaar. king die tot in de jaren zeventig opgeld dinges, maar ook woorden die op een
En en passant schetst hij ook een beeld deed, is sindsdien verdrongen door de onnadrukkelijke manier van invloed zijn
van wat we allemaal nog níét weten. taal van de financiële wereld, met alle op de betekenis van een zin, zoals even
De geniale eenvoud van taal. Wat ons alle- frames die daaraan vastzitten. Aldus of effe, eigenlijk, wel, soms, verder, toe en
maal tot talenwonder maakt van Hedde Peter Henk Steenhuis, filosofieredacteur nogal, en straattalige woorden als vent,
Zeijlstra is een uitgave van Wereld- van dagblad Trouw, in zijn boek Dit is joekel, mazzel en kladden. Ook de uit-
bibliotheek en kost € 22,99 (gelijmd, niet mijn taal. We leven in de ‘bv Neder- spraak wordt vermeld.
240 blz.). ISBN 978 90 2845 070 7 land’, die gebaat is bij een ‘gezonde Speaking Dutch like a Native. A Quick Guide
economie’, behandelen mensen als to Colloquial Dutch van Lijntje Pronk is
FRANSE PLAATSNAMEN ‘human resources’ die we afrekenen op een uitgave van Taalbureau TXT en
Plaatsnamen zijn de stille getuigen van hun ‘commitment’ en ‘rendement’, en kost € 14,99 (gelijmd, 108 blz.).
de geschiedenis van het landschap, en als ze opgebrand raken omdat ze ‘hun ISBN 978 90 820899 2 9
van de menselijke inrichting daarvan. batterij’ niet kunnen ‘opladen’, worden
Maar die geschiedenis is niet altijd ze ‘vervangen’. In zo’n veertig columns EN VERDER
herkenbaar: het Groningse plaatsje gaat Steenhuis in op het Nederlandse • Ietsnut van Wim Meyles. Lightverse-
Doodstil heette ooit Doedes til (‘de brug en Vlaamse ‘econolect’, oftewel “taal bundel met minicursussen ‘Spelen met
ONZE TAAL 2020 — 9 Vlaanderen zo, en in Frankrijk is het bovengenoemde voorbeelden gaat het ISBN 978 94 6365 243 8
van Doede’) – daar zou je uit jezelf
die de dienstmaagd is geworden van de
taal’ en ‘Zelf plezierdichten’. Elikser,
nooit op komen. Dat is in Nederland en
€ 16,95 (gelijmd, 210 blz.).
neoliberale economie”. Behalve om de
vooral om woorden die door het econo-
• Woordenboek geneeskunde en biomedi-
niet anders – alleen zijn de plaatsna-
mische denken zijn ingelijfd, zoals
men daar (voor Nederlandssprekenden)
sche wetenschappen E-N/N-E van
P.L.M. Kerkhof. Zesde, herziene editie
flexibiliteit, duurzaamheid, vrijheid, auto-
nog mysterieuzer en onbegrijpelijker
dan hier. Wie toch graag wil weten
pline en integriteit. Steenhuis laat zien
sche wetenschappen. Primavera Pers,
wat al die namen betekenen die je op
vakantie in Frankrijk tegenkomt, kan nomie, vitaliteit, autoriteit, succes, disci- van vertaalwoordenboek voor de medi-
hoe ze in het economische denken wor-
€ 24,90 (gelijmd, 464 blz.).
terecht in Waarom Lyon geen Dijon heet, den ingezet, wijst op de consequenties, ISBN 978 90 5997 310 7 
34 van de Nederlander Jeroen Sweijen. In en vraagt zich ten slotte af of we niet