Page 19 - OnzeTaal_nov2019_HR

passant ook nog eens heel veel over hoe taal werkt –
over taalkunde dus –, want Dorren voorziet waar dat
nodig is de talige vork en steel van een kundige uitleg.
De jury had ook grote waardering voor de structuur en
stijl van het boek: Babel verrast door zijn opzet, blijft
voortdurend boeien door de afwisseling van gedegen in-
formatie, een in elk hoofdstuk vastgehouden rode draad,
verrassende feiten en intrigerende weetjes. De stijl is
prettig: de auteur deelt volgens de beste non-fictietradi-
ties zijn kennis en ervaringen, en het geheel is erudiet,
geestig, speels, helder en toegankelijk, met hier en daar
een persoonlijke noot.
Het boek overtuigt in alle opzichten, wat ook mag
blijken uit de vele vertalingen die het boek krijgt – en
ook dát feit maakt Babel van Gaston Dorren tot een zeer
relevant taalboek voor ons taalgebied. 

Uit Babel van Gaston Dorren

Frankrijk is een land vol verrukkelijke verscheiden-
heid. Het kan bogen op meer dan duizend kaassoor-
ten, ruim driehonderd wijnen met een appellation
d’origine contrôlée en een cuisine die zeker een dozijn
regionale kookstijlen onderscheidt. Zijn landschappe-
lijke diversiteit is elke zomer op tv te zien tijdens een
drieweekse toeristische reclamecampagne vermomd
als wielerwedstrijd. Ook op taalgebied is het smullen:
de bevolking van 65 miljoen spreekt minstens twaalf
Franse dialecten, een stuk of acht niet-Franse streek-
talen en tientallen immigrantentalen, en dan laat ik
de gebiedsdelen buiten Europa nog buiten beschou-
wing.
De Fransen zijn terecht trots op die verscheiden-
Juryvoorzitter Nelleke Noordervliet en winnaar Gaston Dorren. heid. Alleen al in Parijs bieden meer dan honderd
speciaalzaken een keur aan kazen uit alle regio’s te
koop aan. De wijnen krijgen hun appellation d’origine
contrôlée op basis van een speciale wet. Als het om
het betere, het beste en het allerbeste koken gaat,
flink van elkaar verschilden – qua onderwerp, maar zijn de Franse Michelin-gidsen toonaangevend in
vooral ook qua aanpak en insteek. Een mand appels en Europa. En op taalgebied ...
peren – en bananen – die zich maar lastig lieten verge- Hé, nee, da’s nou gek. Taalverscheidenheid, daar
lijken. Het is daarom des te opmerkelijker dat de vijf worden veel Fransen nerveus van. Een kaas kan een
keurmeesters – Ton den Boon, Peter Debrabandere, uur tegen de storm in stinken, maar toch een delica-
Nelleke Noordervliet, Geertje Slangen en Vibeke Roeper tesse zijn. Een wijn met toetsen van teer, kauwgum
– vrijwel unaniem tot dezelfde nummer één kwamen. of zweetsok wordt desondanks, of juist daarom, ge-
De winnaar is een boek dat verrast door zijn opzet, een prezen. Serveer hersens, zwezerik of zee-egels en de
boek dat voortdurend blijft boeien en dat bovendien fijnproevers loopt het water in de mond. Maar een
zeer prettig geschreven is, namelijk … Babel van Gaston baby met een Arabische of Bretonse naam roept wei-
Dorren. nig waardering op. Uit mijn persoonlijke omgeving
weet ik dat de Franse burgerlijke stand van Marseille
PORTRETTEN in de jaren negentig de Arabische of Hebreeuwse
Gaston Dorren schildert in Babel portretten van de twin- meisjesnaam Naïma weigerde in te schrijven. Het
tig grootste talen ter wereld, van het Engels en het Chi- meisje gaat sindsdien, volgens haar paspoort althans,
nees tot het Koreaans en Vietnamees. Hij doet dat door onder de keurig Franse naam Céline door het leven.
steeds een eigen, karakteristiek aspect van een van die En nog in 2017 kreeg een ouderpaar uit Quimper een
twintig talen centraal te stellen, en het portret daarom- rechtszaak aan de broek omdat ze hun zoon als
heen op te bouwen. Hij beantwoordt vragen als ‘Waarom Fañch hadden laten inschrijven, een gangbare naam
zijn de regels van het Frans zo streng?’, ‘Waarom is het in Bretagne. Die tilde op de ñ moest weg, aldus de ONZE TAAL 2019 — 11
kleine Portugees een wereldtaal geworden en het kleine rechter. Zo’n raar fliebeltje zou ‘indruisen tegen de
Nederlands niet?’, ‘Waarom spreken Japanse vrouwen wens van onze rechtsstaat om de eenheid van het
anders dan Japanse mannen?’ Door deze aanpak krijg je land en de gelijkheid zonder onderscheid naar af-
niet alleen een beeld van de taal, maar ook van de cul- komst te handhaven’. Niet dat het vonnis nou zo
tuur van het land, en van de geschiedenis ervan. Je bevorderlijk was voor de eenheid van het land: het
maakt niet alleen kénnis met de taal, je gaat ook begrij- riep veel ongeloof en protest op.
pen waarom ze is zoals ze is. Bovendien leert de lezer en 19