Page 8 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR

Lezerspost

Illustratie: Anna June

Stalen smoel Reactie

Arnold Monsfort - Castricum

In het januari/februarinummer las 3 à 4 procent koolstof. Pas na het de juiste samenstelling tijdens het
ik het leuke stukje over de herkomst blazen van zuurstof in een vuurvast zuurstofblazen. Om dat te contro-
van stalen smoel. Als oud-Hoog- vat wordt dit staal: de koolstof leren wordt telkens een monster van
ovens-medewerker wil ik reageren verbrandt, en met toevoegingen het vloeibare mengsel genomen dat
op de uitleg over staal: dat is niet ontstaat de gewenste samenstelling bliksemsnel geanalyseerd wordt –
zomaar een “legering van ijzer en (want er zijn verschillende soorten en dat monster wordt toevallig ook
koolstof”. Uit de hoogoven komt staal). De kunst van het staalmaken een staal genoemd.
ruwijzer, een bros gietijzer met zit onder andere in het bereiken van

Doekoe Reactie ‘Ik lig in …’ Reactie

Ivo Boers - Boedapest (Hongarije) Frans Dekkers - Eindhoven

Nog een aanvulling op de collectie boemerang- De ingezonden brief van Cor Nelisse, ‘Die zit op
leenwoorden (zoals het uit het Franse geleende voetballen’ (maart/aprilnummer), bracht bij mij
boulevard dat van het Nederlandse bolwerk komt) via zitten een merkwaardig gebruik van liggen in
van Nicoline van der Sijs en Ludmilla Coornstra in herinnering. Ik vervulde mijn militaire dienst-
nummer 1: het woord doekoe, dat uit het Sranan- plicht midden jaren zestig. De meeste vrienden –
tongo komt maar inmiddels ook in de Van Dale is leeftijds genoten – waren eveneens onder de
opgenomen. Het komt namelijk van het Neder- wapenen. Als we elkaar in het weekend weer
landse doek, dat volgens de Uitleenwoordenbank troffen in ons stamcafé, was steevast de vraag
in vele talen terechtgekomen is. Interessant om ‘Waar lig jij eigenlijk?’ Mijn antwoord was dan: ‘Ik
in de column van Tessa Leuwsha (in hetzelfde lag eerst in Den Bosch, maar nu lig ik in Ermelo.
nummer) te lezen dat doekoe in Suriname juist En jij?’ ‘Ik lig in Oirschot.’
verdwijnt. Dit kan dus met recht een leenwoord Ik vermoed dat deze betekenis van liggen
genoemd worden: we hebben het uitgeleend en in verband houdt met termen als gelegerd zijn. Maar
aangepaste vorm en betekenis weer teruggekregen de eerlijk- heid gebiedt mij te vertellen dat wij, bij
toen de Sranansprekers het niet meer hoefden, gebrek aan zinvolle activiteiten, ook regelmatig
omdat ze iets beters gevonden hadden (namelijk daadwerkelijk gingen liggen. Kon ook prima op de
moni uit het Engels). Aan die uitleenonderneming Ermelosche Heide …
hebben we een mooi doublet overgehouden.

8 Onze Taal

2
5

:
1
1
0
-
0
OT_0325_08-09_Lezerspost.indd 8
9
4
2
0
-
O T _ 0 3 2 5 _ 0 8 - 0 9 _ L e ze r sp o st . i n d d 8 2 29-04-2025 10:13 3