Page 8 - OnzeTaal_mei2020_HR

Illustratie: Matthijs Sluiter

Van

handenschudverbod

tot afstandschaamte

Taalverrijking ‘in tijden van corona’

Het coronavirus zorgde ook voor CORONASCHEIDING
een ware explosie van taal. De vele Sinds de uitbraak van ‘het nieuwe coronavirus’, dat
officieel luistert naar de prozaïsche naam SARS-CoV-2,
coronawoorden in kaart gebracht. hebben we er een ziekte bij die volgens de medische no-
menclatuur COVID-19 heet, maar in de volksmond vaak
kortweg ‘covid’ wordt genoemd, of simpelweg ‘corona’.
TON DEN BOON In het eerste kwartaal van 2020 werd deze lekenterm in
HOOFDREDACTEUR GROTE VAN DALE rap tempo net zo bekend als de alledaagse ziektenaam
griep, al leidde die bekendheid er nog niet meteen toe
dat we op grote schaal gingen zeggen dat iemand ‘een
coronaatje onder de leden’ had. Daarvoor is de ziekte te
nieuw en vooral te beangstigend.
et is nu haast onvoorstelbaar, maar rond de De corona-uitbraak zorgde voor een ware explosie van
jaarwisseling kenden de meeste mensen afleidingen en samenstellingen met de nieuwe ziekte-
het woord corona nog niet. Toegegeven, er naam. Aanvankelijk vooral gelegenheidssamenstellin-
H waren natuurlijk wel een paar tandartsen gen die direct betrekking hebben op de aandoening zelf,
die de kroon van een kies met de chique Latijnse term uiteenlopend van corona-angst tot coronazorgen met
corona benoemden. En de (hobby-)astronoom wist heus daartussenin vormen als coronabrandhaard, coronadode,
wel dat met corona de buitenste atmosfeer van de zon corona-epidemie, coronamedicijn, coronapatiënt, corona-
werd bedoeld die als een lichtkrans waarneembaar is bij quarantaine, coronasymptoom en coronavaccin – woorden
ONZE TAAL 2020 — 5 vakterm die hij hooguit ooit in een encyclopedie, woor- verspreiding ervan de hele maatschappij begonnen te
zonsverduistering. Maar zij waren uitzonderingen: voor
die verder geen toelichting behoeven.
de huis-tuin-en-keuken-taalgebruiker was corona een

Toen bleek dat de ziekte en de maatregelen tegen de
ontwrichten, ontstonden er al snel ook andersoortige
denboek of een zeldzaam artikel op de wetenschaps-
pagina van de krant had gezien. Alleen wie tijdens de uit-
samenstellingen met corona die wat minder transparant
zijn. Neem coronadreiger, -hoester en -spuger, woorden
braak van SARS (2002-2003) een beetje had opgelet, had
wellicht opgevangen dat deze exotische ziekte werd ver-
oorzaakt door een zeker ‘coronavirus’. Dat woord stond
treffen ter aanduiding van lieden die door het Openbaar
Ministerie worden vervolgd (én via snelrecht gestraft)
sinds die virusuitbraak dan ook in Van Dale als naam van die je sinds maart 2020 in rechtbankverslagen kunt aan-
“een geslacht van virussen” die “uiteenlopende aandoe- omdat ze in de richting van anderen gehoest of ge-
8 ningen veroorzaken, zoals verkoudheid en SARS”. spuugd hebben terwijl ze naar eigen zeggen mogelijk