Page 5 - OnzeTaal_mei2020_HR

Een tweede taak is via een beroep op gezamenlijke waar- aan, in woordkeus (“Ik snap heel goed …”) en door korte
den burgers aan te moedigen gedrag te vertonen dat zinnen te gebruiken, met details en voorstelbare beschrij-
helpt om samen de crisis te overwinnen. vingen:
In een aantal opzichten lijken de televisietoespraken
van Filip en Willem-Alexander op elkaar. Na shots van Ik denk ook aan alle kinderen in Nederland. Ik snap
het paleis waarin de toespraak wordt gehouden zien we heel goed hoe jullie je voelen. Eerst is het misschien
beide keren een serieus kijkende man, gezeten achter spannend om vrij te zijn. Maar dat gaat snel over. Niet
een donker bureau, met als opvallende rekwisieten: naar school kunnen. Niet naar voetbal of balletles. Ver-
familiefoto’s en boeken. Ze beginnen direct te spreken – jaardagsfeestjes die niet doorgaan. Dat is best moeilijk.
Willem-Alexander zelfs zonder aanhef. Beiden lezen de
tekst vanaf de autocue. DANK
Een opvallend verschil is de lengte: Filip is al na 255 Ook het overtuigend bedanken is geen gering retorisch
woorden in ruim tweeënhalve minuut klaar, Willem- middel om dichter bij de luisterende burger te komen.
Alexander, die vier dagen na hem sprak, neemt er de Opnieuw is Filip beknopt:
tijd voor met een verhaal van 804 woorden in bijna
zeven minuten. In naam van het hele land wil ik iedereen bedanken die
zich dag en nacht inzet, in ziekenhuizen en in de eer-
MEELEVEN stelijnszorg. We beseffen dat dokters, verpleegkundi-
Voor een spreker zijn meeleven en hoop bieden de gen en alle zorgverleners uitzonderlijke inspanningen
belangrijkste instrumenten om te kunnen troosten. In leveren.
zijn bondige toespraak is Filip in beide opzichten zuinig:
Maar complimenten en dankbetuigingen zijn meestal
Mathilde en ik denken aan eenieder van jullie, en overtuigender als ze voldoende uitvoerig, precies en met
vooral aan diegenen die getroffen werden door de gevoel geuit worden. Willem-Alexander gaat duidelijk
ziekte. Wij leven ook mee met de ouderen die afge- verder in zijn tekst; hij maakt zijn trots navoelbaar:
zonderd zijn in eigen huis of in een zorginstelling.
Ook voor ouders is het niet eenvoudig om hun gezin Mensen leveren uitzonderlijke prestaties. Dat geldt na-
te herorganiseren. En ook van de jongeren wordt ver- tuurlijk voor onze artsen en verpleegkundigen. Terecht
antwoordelijkheidsbesef gevraagd. krijgt u veel waardering uit de hele samenleving. Wij
zijn trots op onze zorgprofessionals en op de hele me-
Goed zijn de eerste persoonlijke regels, maar al snel dische sector. Duizenden voormalig zorgverleners en
wordt het afstandelijker (“herorganiseren”), en het mee- andere vrijwilligers melden zich spontaan om bij te
leven met jongeren loopt al direct uit op een klemmend springen. Fantastisch.
appèl (“verantwoordelijkheidsbesef”) – weg troost. Wij mogen ook trots zijn op de deskundigen van
Willem-Alexander begint vergelijkbaar, maar doet al het RIVM, de GGD’s en op alle andere instellingen en
snel retorisch meer: experts die ons op basis van wetenschappelijk onder-
zoek en ervaringskennis de weg wijzen.
Het meest getroffen zijn de mensen die ernstig ziek
zijn en hun familie. Wij leven intens mee met de MOOIE TEGENSTELLING
nabestaanden van de mensen die zijn overleden en Zo’n toespraak is natuurlijk een prima plaats om een be-
met alle coronapatiënten, thuis of in een ziekenhuis. roep te doen op gezamenlijke waarden en zo de luisteraars
Wij denken aan u in deze moeilijke tijd. (…) Ik be- het gevoel te geven dat zij samen iets kunnen bijdragen
grijp uw verdriet als u uw geliefde, uw moeder, vader, aan de oplossing van de crisis.
oma of opa niet kunt bezoeken in het verpleeghuis.
Juist nú wilt u maar één ding: hun hand vasthouden. Gelukkig is er heel veel wat we wél kunnen doen.
Tróóst geven. We weten immers allemaal wie er in onze directe
omgeving aandacht nodig heeft. (…)
Het coronavirus kunnen wij niet stoppen. Het een-
“Het coronavirus kunnen zaamheidsvirus wel!
Laten we samen zorgen dat niemand zich in de steek
wij niet stoppen. Het gelaten voelt. Als een bezoekje niet mogelijk is, dan
eenzaamheidsvirus wel!” zijn er gelukkig de online communicatiemiddelen, de
telefoon of de post. En Nederland zou Nederland niet
zijn als niet overal mensen spontaan in actie zouden
komen.
Het medeleven is gericht op veel bij naam genoemde
groepen in de samenleving: Filip vergeet niet de broodnodige hoop te bieden aan het
eind van zijn toespraak:
Ons hart gaat ook uit naar iedereen die zich zorgen
maakt over de continuïteit van zijn bedrijf. Of je nu De huidige situatie herinnert ons aan onze kwetsbaar-
exporteur bent of zzp’er, deze situatie komt snoei- heid, maar tegelijk brengt het onze sterkte naar boven.
hard aan. Het is verschrikkelijk om je eigen onder- Elkeen van ons kan ertoe bijdragen om deze crisis het ONZE TAAL 2020 — 5
neming waar je jarenlang zoveel tijd en liefde in hebt hoofd te bieden. De spontane oproepen van verbon-
gestoken, in gevaar te zien komen. Dat geldt ook voor denheid en solidariteit zijn hartverwarmend. Ik moedig
mensen in de cultuursector die hun mooie projecten ze aan. Deze beproeving zal ons sterker maken.
nu niet kunnen verwezenlijken.
Het slot bevat een mooie tegenstelling (“kwetsbaarheid”
Net als Filip leeft Willem-Alexander mee met kinderen - “sterkte”), enige emotie (“hartverwarmend”) en een
(en ouders). Hij past zijn stijl subtiel aan de kinderen slotzin die hij uitsprak alsof de toespraak zelf een kleine  5