Page 6 - OnzeTaal_jan2020_HR

SCHELDVOCABULAIRE
Er is een rijkgeschakeerd scheldvocabulaire ontstaan;
vooral op Twitter vliegen de invectieven over en weer.
Uit het repertoire van rechts: ‘linkswappie’, ‘linksgek-
kie’, ‘deugmens’, ‘deugmeute’, ‘SJW’er’ (‘social justice
warrior’), ‘snowflake’, ‘dhimmi’ (dhimmitude is wester-
se onderdanigheid jegens de islam), ‘wegkijker’, ‘linkse
engnek’, ‘boomknuffelaar’, ‘pedoknuffelaar’, ‘bakfiets-
moeder’, ‘quinoakutje’, ‘deuggleuf’ en ‘feminazi’.
Rechts is beter in schelden dan links. Geert Wilders is
er dol op; een linkse tegenvoeter heeft hij niet, wat dat
betreft. Linkse mensen argumenteren liever, tot ze een
ons wegen desnoods, voordat zij gaan schelden. Er zijn
wel linkse scheldwoorden (‘boze witte man’, ‘populist’,
‘erkenbrandje’ – naar het rechtse genootschap Erken-
brand –, ‘deplorabele’, ‘trumpaloompa’, ‘bruinhemd’,
‘kastnazi’ en natuurlijk de klassieker ‘fascist’), maar ze
worden aanzienlijk minder vaak gebruikt.
Er wordt gewedijverd in frames: ‘asielzoekers’ zijn
‘gelukszoekers’ of ‘testosteronbommen’, ‘antizionisme’
is eigenlijk ‘antisemitisme’, ‘immigratie’ is ‘vervan-
ging’, ‘verdunning’ of ‘omvolking’, ‘pedofilie’ wordt
‘pedoseksualiteit’ (en andersom), ‘consensus’ is een
‘samenzwering’, een politieke stroming is een ‘kerk’,
‘religie’ of ‘sekte’, en ‘feiten’ zijn ‘ook maar een me-
ning’.
Werkgevers spreken van ‘flexwerk’, de vakbond
noemt het ‘pulpbanen’. ‘Decentralisatie’? Een ‘eufe-
misme voor bezuiniging’! De regering spreekt van de
‘participatiesamenleving’, de oppositie noemt het
‘afbraak van de verzorgingsstaat’. Politieke partijen
munten nieuwe begrippen: de ‘banenmachine’ en de
‘hardwerkende Nederlander’ (VVD), ‘rentmeester-
schap’, ‘zelfredzaamheid’ (CDA), ‘ideologische veren’,
‘kansarm’ (PvdA), ‘pokerpensioen’, ‘villasubsidie’ (SP), iets krankjorums te roepen). Wie die termen niet kent,
‘linkse hobby’, ‘massa-immigratie’ (PVV), ‘plezier- heeft soms geen idee waar het gesprek over gaat.
jacht’, ‘megastal’ (PvdD), het ‘politieke kartel’ (FvD). Een reactie op een artikel dat ik onlangs schreef,
Actiegroepen en ngo’s doen hetzelfde. De ‘kiloknal- bestond uit twee zinnen waar drie zelfstandige naam-
ler’ en de ‘plofkip’ zijn neologismen van de stichting woorden in voorkwamen: “stropop”, “confirmation
Wakker Dier. bias” en “cherrypicking”. De afzender was dus van
mening dat ik een niet-geponeerde stelling kritiseerde
METACOMMENTAAR (stropop), alleen informatie waarneem die mijn gelijk
Net als bij echtelijke ruzies – ‘Jij overdrijft altijd zo!’ – bevestigt (confirmation bias) en dat ik selectief argu-
ontaardt de discussie steeds vaker in retorisch meta- menteerde (cherrypicking). Iemand anders schreef
commentaar: ‘framing’, ‘ad hominem’, ‘red herring’ alleen maar: “Dunning-Kruger” (het psychologische
(vals spoor, afleidingsmanoeuvre), ‘false equivalence’ verschijnsel dat mensen hun eigen competentie te hoog
(ongelijke grootheden gelijkstellen), ‘whataboutism’ en die van anderen te laag inschatten). Het doet denken
aan die mop over een moppenclub waar de moppen niet
Er wordt gewedijverd in meer verteld worden, maar alleen nog aangeduid met
een nummer. Iemand zegt ‘zestien’, maar niemand
frames: ‘asielzoekers’ lacht, want ‘hij vertelt hem verkeerd’.

zijn ‘gelukszoekers’ of ARENA
Sport begon ooit als een geritualiseerde krachtmeting,
‘testosteronbommen’. een nagebootst gevecht zonder inzet, behalve de eer van
de spelers en het vermaak van de toeschouwers. Het pu-
blieke debat lijkt zich ook in die richting te ontwikkelen:
van een middel – vanuit verschillende gezichtspunten
ONZE TAAL 2020 — 1 hoe het zit), ‘whitesplaining’ (witten die zwarten uit- meting, een gevecht om niets, behalve de punten. Wie
tot elkaar komen en het best mogelijke besluit nemen –
(‘Maar zij dan?’), ‘factfree politics’, ‘fakenieuws’,
‘hoax’, ‘mansplaining’ (mannen die vrouwen uitleggen
tot een doel op zichzelf: een geritualiseerde kracht-
leggen hoe het zit), ‘whitewashing’ (cosmetisch anti-
het meeste ‘scoort’, is de winnaar. Hoe spectaculairder
racisme), ‘white fragility’ (witte gekwetstheid vanwege
de wedstrijd, hoe meer kijkers. Het publieke debat ver-
plaatst zich van het forum van de rede naar de arena van
verwijten van discriminatie), ‘whitey helper’, ‘virtue
signalling’ (gewetenstheater), ‘gaslighting’ (uiterst
stellig onzin beweren zodat mensen aan zichzelf
Ik werk momenteel aan een woordenboek van het publieke
gaan twijfelen), ‘trolling’ (jennen, provoceren), ‘dog- het spektakel. 
whistling’ (iets kwalijks suggereren zonder het letter- debat. Als u voorbeelden of suggesties hebt, dan ontvang
6 lijk te zeggen), ‘dead cat’ (de aandacht afleiden door ik die graag op jan@woordendiewerken.com.