Open menu Onze Taal logo

Hoofdmenu

  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Trainingen
  • Over ons
  • Zoeken
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  
  1. Home
  2. Tijdschrift
  3. oktober 2021

Barbier - bierbar en andere omkeerwoorden

Nederlandse woorden zijn soms net een bouwwerkje van lego: als je de losse blokjes slim verwisselt, hou je vaak nog steeds iets over wat overeind blijft. Zo bestaat het woord taalpuristen, maar met een beetje fantasie kan puristentaal ook heel goed iets zijn. En op die manier kun je dat heel lang volhouden: in een ‘bloemenweide’ groeien ‘weidebloemen’, ‘broodbakkers’ bakken ‘bakkersbrood’, ‘melkgeiten’ geven ‘geitenmelk’, enzovoort, enzovoort. Die woordparen vormen bijna elkaars definitie.

Saskia Aukema
Barbier - bierbar en andere omkeerwoorden

Betekenis heel anders

Interessant, maar in een online inventarisatie die we hielden, was iedereen het er wel over eens dat het pas echt leuk wordt als de betekenissen van de woordparen juist erg uit elkaar gaan lopen, zoals bij:

atlasvlinder - vlinderatlas
bakpapier - papierbak
handwas - washand
huisraad - raadhuis
kaarsenstandaard - standaardkaarsen
koolzuur - zuurkool
maatregel - regelmaat
reistijd - tijdreis
traumahelikopter - helikoptertrauma
winkelhaak - haakwinkel

Kaaskop

Op eenzelfde manier

  • kunnen er goede outfits gevormd worden uit pakhuis, kledingmaat en hakblok;
  • ontstaan er types mensen wanneer je gaat schuiven in woorden als vrouwenwereld, jongensdroom, damestoilet, meisjeskamer, vrouwtjeskatten, studentenrechten, hoofdkantoor, apensnot, vogelpest en – met een teiltje – ziekenwagen;
  • kun je ook minder verheven zaken vormen uit windhonden, haarbal en kaaskop.

En als redactie van een genootschap spreekt het ons natuurlijk aan dat we omgekeerd in een supermarkt zomaar naast een ‘schapgenoot’ hadden kunnen liggen.

Uitwaaieren

Sommige mensen gingen nóg een stapje verder, door niet vast te houden aan samenstellingen. Daardoor waaierden de betekenissen van de woordduo’s al helemaal ver uiteen:

aanrecht - rechtaan
aardbei - beiaard
barbier - bierbar
ingeven - evening
redelijk - lijkrede

Maar het omkeerwoord der omkeerwoorden is natuurlijk wel het licht lugubere moorddroom, dat niet alleen tot een daadwerkelijke droommoord kan verworden door de blokken te verwisselen, maar dat per woord ook nog eens achterstevoren te lezen is.

Nieuwe vondsten

We ontvingen duizenden inzendingen via onze online media. Zelfs basisschoolleerlingen uit groep 3 zonden ons bakbananen, soepkippen en neusapen. Iedereen hartelijk dank daarvoor! En nieuwe vondsten blijven welkom hieronder!

Door: Saskia Aukema, redactie Onze Taal

Dit artikel komt uit ons oktobernummer (2021). 

Het nummer is te bestellen in onze webwinkel.
Liever meteen lid worden? Dat kan ook! 

logo
  • Genootschap Onze Taal
  • Paleisstraat 9
  • 2514 JA Den Haag
  • Taalvragen
  • 085 00 28 428 (werkdagen 9.30-12.30 en 13.30-16.00 uur)
  • taaladvies@onzetaal.nl
  • Ledenservice
  • 070 356 12 20 (dinsdag en donderdag 9.30-12.00 uur)
  • info@onzetaal.nl

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Taalpost.

  • Privacybeleid
  • Algemene voorwaarden
  • Cookies
  • Contact
Log in


of

Word lid