Open menu Onze Taal logo

Hoofdmenu

  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Trainingen
  • Over ons
  • Zoeken
  • Lid worden
  • Doneren
  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Lid worden
  • Doneren
  1. Home
  2. Tijdschrift
  3. mei 2022

Hoe geef je vogelgeluiden weer in letters?

Voor het meinummer 2022 van Onze Taal schreef Berthold van Maris een artikel over het noteren van vogelgeluiden in letters. Om daar als mens grip op te krijgen, vergelijken we die geluiden met iets wat we heel goed kennen: taal. Maar die interpretaties lopen nogal eens uiteen.

Berthold van Maris Ad van der Kouwe
Hoe geef je vogelgeluiden weer in letters?

Wie naar vogels luistert, hoort een rijkdom aan klanken. Hoe zou jij het geluid van de volgende vogels omschrijven?

De kauw

Verschillende vogelboeken geven de volgende omschrijving van dit geluid:

  • ka
  • kaka
  • kja
  • kjak
  • tjak
  • tjau
  • djak
  • tsjè

De mus

Verschillende vogelboeken geven de volgende omschrijving van dit gefluit:

  • sjielp
  • tjiep
  • tsilp
  • tsjilp
  • tjilip
  • djilp
  • vjielp
  • tsjiep
  • tjissiep
  • tjissup

De tjiftjaf

Volgens Van Maris klinkt het lied van de tjiftjaf oppervlakkig gezien als zijn naam: ‘tjif tjaf tjif tjaf tjif tjaf’. ‘Tjif’ klinkt hierbij hoger dan ‘tjaf’. Maar als je beter naar dat vogeltje luistert, hoor je dat hij drie toonhoogtes met elkaar afwisselt. Dat wordt weleens opgeschreven als een afwisseling van ‘tjif’, ‘tjef’ en ‘tjaf’.

In de recente vogelgeluidenboeken van Dick de Vos wordt het liedje nóg weer anders weergegeven: “tjin tjun tjil tjil tjun tjin ti tjun tjun tjil tjun tjin ti tjun (...)”. De Vos vond de f blijkbaar een te hard einde van de ‘lettergrepen’ die de tjiftjaf produceert. Een n of l op die plek maakt dat einde wat zachter, wat subtieler.

De roodborst

Het alarmroepje van de roodborst klinkt volgens Van Maris als een snelle opeenvolging van t’s en tr’s. De vogelboeken maken daar graag lettergrepen van. Daarin vind je dus verschillende opties:

  • tik, tik, ti
  • tik-ik-ik-ik
  • tik-tik-trrik-tiktik

De gaai

De schelle schreeuwende roep van de gaai, die je vaak hoort als je in een bos wandelt, wordt ook altijd als een welgevormd woord weergegeven, als “schraak!”, “schrèèèk!” of “krèèk!” Maar er zit helemaal niets in wat op een klinker lijkt. Die gaaienschreeuw bestaat puur en alleen uit harde schelle medeklinkerachtige geluiden. Het is eerder ‘schrk!’ Of misschien zelfs: ‘schchchrrrk!’, merkt Van Maris op.

De spreeuw

Een enkele keer deinst zo’n vogelboek er niet voor terug om een geluid met alleen maar medeklinkers weer te geven. Spreeuwen bijvoorbeeld maken volgens Dick de Vos onder meer deze twee geluiden:

  • prtprtprtprtprt
  • prjsktprjskt

Geluiden: bbc.co.uk – © copyright BBC

Illustraties: Ad van der Kouwe

Het hele artikel over vogelgeluiden is te vinden in het meinummer (2022) van Onze Taal.

logo
  • Genootschap Onze Taal
  • Paleisstraat 9
  • 2514 JA Den Haag
  • Taalvragen
  • 085 00 28 428 (werkdagen 9.30-12.30 en 13.30-16.00 uur)
  • taaladvies@onzetaal.nl
  • Ledenservice
  • 070 356 12 20 (dinsdag en donderdag 9.30-12.00 uur)
  • info@onzetaal.nl

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Taalpost.

  • Privacybeleid
  • Algemene voorwaarden
  • Cookies
  • Contact
Log in


of

Word lid