Een interview met rapper Zwangere Guy

“Je taal zodanig onder de knie hebben dat je er zelf mee gaat beginnen dansen”

Stipt op tijd komt Zwangere Guy monter aanrijden op een vouwfiets. In zijn opnamestudio in het centrum van Brussel is het meteen gezellig: we praten nerderig over jarennegentig-westcoasthiphop en de rapper laat trots zijn vers gezette tatoeage zien. Het gaat goed met Zwangere Guy: hij drinkt geen alcohol meer (“door de nuchtere trip mee te maken zie ik alles nog klaarder”) en kan na lange lockdowns eindelijk weer optreden. Onlangs verkocht hij het Amsterdamse Paradiso nog uit. Ik spreek met hem over bouwen met taal.

Veel rappers gebruiken quotes van andere rappers, maar jij ‘samplet’ de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter. Je hoort De Wachter zijn bedenkingen uiten bij de “leukigheidsmaatschappij”, een samenleving waarin alles alleen maar leuk moet zijn, en de “ikkigheid” van de mens. Ben je het met hem eens?
“Ja. Er is weinig plaats voor slechte gevoelens. Een mens mag zich niet slecht voelen. Maar de mens moet accepteren dat het soms niet goed kan gaan. Die constante zoektocht naar geluk is moordend voor jezelf. En nu hebben we nog eens de social media erbij, en de telefoon. Het telefoonscherm wordt de spiegel, terwijl de echte spiegel in je badkamer hangt, of in je hoofd zit. Ik ben iemand die uit ongeluk – uit ongelukkig zijn – is gaan bouwen en zoeken en schrijven om toch gelukkiger te worden. De juiste woorden in je eigen taal, al is het je zelf uitgevonden taal, op muziek. Muziek is geen therapie, maar het is wel die uitlaatklep geworden waarbij ik mij slecht mag voelen, en dat is heel belangrijk.”

Perfecte shit

Over bouwen gesproken, in een interview in de Volkskrant zei je: “Ik probeer krachtige buildings van nummers neer te zetten, geen huisjes.” Is rappen een soort metselen?
“Ik bouw en graaf graag aan iets. Ik heb tien jaar naar dit moment toegewerkt en ik denk dat de funderingen nu pas staan om die fucking buildings te bouwen. De kelder is gebouwd; ik ben de kelder aan het verlaten. Het moet gezellig zijn; het hoeft niet meer zo donker te zijn. Wij zitten hier nu op de eerste verdieping, en laten we zeggen dat de benedenverdieping klaar is en dat ik nog een heel leven voor mij heb om misschien tot aan het dak te geraken. Maar ik zie het zeker niet als iets wat omhoog moet gaan. Het is geen berg die ik beklim, maar een wandeling die ik maak. Ik ben ook bereid de berg af te dalen. Terwijl ik mij vroeger blindstaarde op de top, denk ik nu: sta maar eens stil bij wat je allemaal rondom je ziet. De route is belangrijker dan het eindpunt.”

“Ik ga heel graag terug naar de bouw, waarin ik dertien jaar heb gewerkt. Detailwerk, toewijding, discipline, hardheid: allemaal in de bouw geleerd. Ik ben op mijn veertiende met metselen begonnen. Die shit moet perfect zijn, die shit moet recht lopen – ook in mijn rijmschema’s. Ice-T noemt de hiphop van vroeger ‘something from nothing’, iets uit niets. Voor mij is het meer: met iets nóg iets maken. Maar the creators moeten we respecteren. Wij hebben hiphop niet uitgevonden. Ikzelf ben maar een heel klein iets in wat alles zo groot maakt. Ik heb het warme water niet uitgevonden, maar ik kan wel een fucking kraan maken en een heel huis bouwen. Ik zie mezelf als een aannemer die lekker zijn goesting kan doen en die tegelijkertijd ook architect is van zijn hele huis. Liever een prachtstuk dan zomaar een rijtjeshuis. Zo maak ik nog steeds mijn nummers – en daar probeer ik niet te lui in te zijn.” Lachend: “Iedereen kan een rapper zijn vandaag de dag, maar niet iedereen kan Zwangere Guy zijn.”

In je nummer ‘Sideshow Bob’ rap je: “was elke rapper vlees dan was ik de grill”. Hiphop staat bekend om ‘bragging’ en ‘boasting’: opscheppen over jezelf. En je rivalen verbaal neerhalen. Doe je dat veel?
“Wow! Zalig! Die was ik zelf alweer vergeten! Ja, ik speel graag met taal. Als je op de rooster wordt gelegd, word je op het matje geroepen. Maar die anderen worden dus ook door mij ‘geroast’. Ik vind het zo belangrijk om origineel uit de hoek te kunnen komen.”

“En het is niet enkel rijmen: het gaat er ook om je taal zodanig onder de knie te hebben dat je er zelf mee gaat beginnen dansen. En bij dansen zijn er geen regels. Ik denk dat taal en muziek de enige weg zijn waar ik mij vrij voel, me kan uiten, en me even uniek kan voelen. Dat is wel een zoektocht voor mij in het leven: om je op sommige momenten te onderscheiden van anderen – omdat ik altijd in een bepaald hokje werd geplaatst. Taal zag ik vroeger als wiskunde, nu meer als fysica.”

Prada-tasje

In een interview met 3voor12 staat dat je hiphopclichés omarmt, maar je er ook tegen verzet. Hoe dan?
“Ik denk niet dat ik al vaak het woord bitch heb gebruikt – dat is een van die clichés. Dat betekent zeker niet dat elke rapper geen respect heeft voor vrouwen. Ik wil de clichés in mezelf doorbreken; ik wil gezien worden, speciaal zijn. Maar op m’n eigen manier. Muziek is de enige plaats waar ik mijn goesting kan doen, en dat doe ik in eerste instantie voor mezelf. Daarvoor hoef ik niet het woord bitch duizend keer te gebruiken. Ik vind slim zijn sexy. Ik val op intelligente vrouwen. Ik vind het heel leuk om bij te leren van vrienden. En sorry voor alle rappers die duizend keer over hun Prada-tasje gaan rappen – dat ik trouwens graag zie; ik heb er zelf ook een. Maar je moet niet elke track herhalen dat je in je waggie [‘auto’ – VW] rijdt met zo’n tasje. Vertel me liever even hoe het met je gaat of waar je voor staat. En hoe je van deze strontwereld iets beters kunt proberen te maken. Leer mij iets óf breng me aan het dansen en laat me iets vergeten.”

“Ik hou het oldskool gelijk een goeie geuze of oude kriek’’, rap je in ‘Brussels State of Mind’. Je muziek klinkt inderdaad vaak als hiphop uit de jaren negentig. Toch is je tweede album Wie is Guy? minder ‘oldskool’ dan je debuut Zwangerschapsverlof vol. 3. Waarom?
“Ik had echt goesting om een plaat te maken waarop ik van alles kon proberen. Daar bestaan voor mij geen regels voor. Maar tegelijk ben ik ook teruggekeerd naar mijn roots. Rauwe beats en bars [‘maten’, maar in hiphoptaal ook wel ‘teksten, lyrics in het algemeen’ – VW] zijn de essentie van de zaak. Ik denk dat je wel altijd een beetje teruggrijpt naar je jeugd. Sentimentele shit. Ik pas heel erg in de oldskool. Ik ben echt superfan van zulke harde [‘coole’, ‘geweldige’ – VW] zaken. Ik ben geen nieuwe sound gaan uitvinden. Ik ben ermee opgegroeid sinds mijn twaalfde. Als ik niet naast de allereerste MediaMarkt van België was grootgebracht, dan had ik nooit zoveel hiphop kunnen ontdekken. In die MediaMarkt konden we prijsstickertjes verwisselen; zo kon ik plots de nieuwe Wu-Tang Clan kopen voor € 1,99 in plaats van zeventien euro, door zelf te gaan hustlen [‘hosselen’, ‘handig geld verdienen’ – VW] . Mijn eerste cassettetapes waren van 2Pac, Cypress Hill en Dr. Dre. Ik was vrij nijg westside influenced [‘hield erg van hiphop die aan de Amerikaanse westkust gemaakt wordt’ – VW]. Ik ben heel jong gaan luisteren, maar pas heel laat gaan schrijven.”

Rijke taal

En toen je zelf ging schrijven, deed je dat in het Nederlands. Gebruik je ook woorden uit andere talen?
“Vrij veel Frans en Arabisch slang. Daar durf ik soms ook wel Lingala aan toe te voegen, een van de talen uit Congo. Heel veel Spaans en Italiaans. Ook Pools trouwens: in de bouw heb ik lang gewerkt met veel Poolse collega’s. Ik kan tot dertig tellen in het Pools! Ik denk dat dat ook een van de voordelen is van Brussel: de mix van culturen. Ook dialect is bij ons superhard aanwezig: het Brusselse dialect, het Genkse, het Limburgse. West-Vlaams is een dialect dat bijna niemand verstaat als het plat wordt gesproken. Ik spreek het zelf niet, maar ik versta het wel. Ja, West-Vlamingen: those guys lijken wel geboren te zijn met ‘een scampi in hun bek’. Heel veel mensen proberen het slang uit Nederland over te brengen naar hier, wat voor mij zeker mag, maar probeer zelf ook maar eens origineel te blijven. Zoek je eigen ding. Als je kijkt naar de mannen van Smib uit de Amsterdamse Bijlmer, met hun ‘Smibanese taal’, fantastisch. Ze keren woorden om; smib is eigenlijk bims, wat staat voor ‘Bijlmer’. Dat is net als het Franse ‘Verlan’. In België gebruiken we dat ook wel, maar niet zo nijg als in Nederland.”

Rappers rekken de grenzen van het Nederlands op, wordt weleens gezegd. Vind jij dat ook?
“Ja, ik denk dat wij de nieuwe uitvinders of uitbreiders van onze taal zijn. Het Groot Dictee der Nederlandse Taal: fair enough, nice, maar who gives a fuck of het met een d of een t wordt geschreven? We hebben een rijke taal. We moeten die zo hard mogelijk gaan benutten. Ik denk dat onze taal nog rijker mag worden, want ik vind dat we veel te snel naar het Engels kijken. Het zou interessanter zijn als we een beetje gedurfder waren. Een Nederlander is toch wel al heel trots op z’n taal, denk ik.” Grappend: “En dan heb je die vetkwab eronder van Vlaanderen en dan de endeldarm Brussel waar het eindigt. Het laatste punt tot waar dat Nederlands reikt. Ik beschouw mijzelf als het laatste stukje waar het Nederlands uitgekakt kan worden.”

Zelfspot

En dan de onvermijdelijke vraag: waar komt de naam Zwangere Guy vandaan?
“Ja, daar moeten we het even over hebben, over die naam. Er zijn nog steeds mensen die mij niet serieus nemen vanwege die naam, maar ik vind zelfspot heel belangrijk. Ik had het gevoel dat veel rappers in België saaie namen gebruikten. Ik ga uit respect voor die rappers geen namen noemen. Ik vond mijn eigen rappernaam ook supersaai. Die was onder andere Omar G. Dat bleek ook echt een gangster te zijn, waardoor het leek alsof ik mij wilde koppelen aan een bestaande gangster.”

“Iets wat heel erg leeft in België, en zeker ook in Brussel, is surrealisme en absurditeit. Toen had ik zoiets van: fuck it, ik zet gewoon twee woorden bij elkaar die nooit bij elkaar zouden passen. De letter g moest een rol spelen, vanwege mijn voornaam: eerst was het Zwangere G, toen Zwangere Guy. Voor alle duidelijkheid: ik had toen nog niet die buik hangen. Ik woog 68 kilo, en had een strak lichaam door het werken in de bouw. Een rapper gaat niet snel zeggen: dat vind ik mooi, dat vind ik leuk. Nee, die shit is ‘zwanger’. Of ‘ill’. Dat Engels mag wel, maar ik probeer ervoor op te passen. Ik denk dat dat de vrijheid is van taal. Woorden als vies, dom, ill hebben bij rappers ook juist een positieve betekenis. Plus: een man kan zwanger zijn van gedachten.”

Hebben rappers inderdaad honderd woorden voor geld?
“Rappers hebben wel duizend woorden voor geld!”