Groot Dictee 2023 – de tekst

1. Het dicteecircus is in Arnhem neergestreken, de stad van de trolleybus en de honderdtien jaar oude zoo, waar cheeta’s zich thuis voelen, wallaby’s in de rondte springen en zee-egels en zeeanemonen het koraalrifaquarium verrijken, maar waar geiten naar verluidt ontbreken; desalniettemin is de leuze van dit dictee: vooruit met de geit!
2. Geen geblèr meer voor de bühne, maar hortsik, ertegenaan, want nu het electoraat zich in de stembureaus in groten getale heeft uitgesproken, het stof van de Tweede Kamerverkiezingen is neergedaald en de verkiezingsleuzen worden weggeschrobd, moet er als de wiedeweerga geregeerd gaan worden.
3. Want heremijntijd*, sinds het vierde kabinet-Rutte demissionair werd, was regeren niet bepaald vooruitzien en leek de vooruit-met-de-geitmentaliteit** faliekant teloorgegaan.
4. Een langetermijnplanning ontbrak sowieso, het accorderen van een spitsheffing bij de NS daargelaten, iets waarmee de meeste Tweede Kamerleden overigens niet akkoord zijn gegaan, waardoor het afwachten is wat er met die drukketreinentoeslag*** gebeurt.
5. Het oude gezag is nu evenwel vaarwelgezegd en de beslist gretige aspirant-bestuurders moeten aan de bak en ervoor zorgen dat Jan en alleman ervan op aan kan dat aan eenieder wordt gedacht.
6. Tegelijkertijd moeten wij onszelf er niet met een jantje-van-leiden van afmaken, niet continu ‘ammehoela’ roepen, niet volstaan met gejeremieer of in- en intevreden achteroverleunen als we onze mening onomfloerst getwitterd of ge-x’t hebben.
7. Zo veel mogelijk**** gezamenlijk en betamelijk optrekken moet nu namelijk het credo zijn, vind ik en vindt hopelijk menigeen.
8. Als ons dat lukt, weet ik een te zijner tijd welverdiende traktatie: delicieuze, ovale, hardgebakken gistdeegkoekjes, bestrooid met grove suiker, die bekendstaan onder de naam Arnhemse meisjes.

* heremetijd is ook juist
** ‘vooruit met de geit’-mentaliteit kan ook
*** ‘drukke treinen’-toeslag kan ook
**** zoveel mogelijk is ook juist

Hieronder vind je zijn per zin de valkuilen en de toelichting daarop. Uiteraard tellen fouten in andere woorden ook mee. 

Uitleg over correctie en foutentelling

• We rekenen maximaal 2 fouten per woord – ook bij lange of complexe woorden als drukketreinentoeslag en vooruit-met-de-geitmentaliteit. Zo is drukke treinentoeslag 1 fout en telt voor uit met de geit mentaliteit als 2 fouten (ook al zijn het er eigenlijk meer).
  Bij combinaties van duidelijk bij elkaar horende woorden, zoals Tweede Kamerleden of ervan op aan kan, geldt dit maximum voor die hele woordgroep. Bijvoorbeeld: er vanop aankan telt als 2 fouten. Welke combinaties dit zijn (het zijn er niet veel), blijkt uit de toelichting per zin.
• Namen en plaatsnamen (Rutte, Arnhem) tellen in principe niet mee, maar ze moeten wel met een hoofdletter; een kleine letter is 1 fout. Let op: NS staat in de Woordenlijst, dus eventuele fouten daarin tellen wél mee.
• Streepjes zijn alleen juist als ze verplicht zijn volgens de spellingregels. Eén extra streepje voor de duidelijkheid telt als 1 fout; twee of meer: 2 fouten.
• Een woord mag niet worden afgebroken aan het einde van een regel. Als het wel gebeurt, telt dit als 1 fout per keer.
• Als iemand een woord niet heeft opgeschreven: 2 fouten. Is het iets heel korts zonder enig spellingprobleem (lidwoord, voorzetsel e.d.): 1 fout.
• Er mogen geen woorden worden afgekort (bijv. bijv. i.p.v. bijvoorbeeld) – zie voor de foutentelling de regel hierboven. 
• Leestekens die niets met spelling te maken hebben, zoals komma’s en dubbele punten, tellen niet mee in de beoordeling. Tekens binnen een woord – d.w.z. apostrofs, koppeltekens, accenten en trema’s – dus wél.
• Getallen moeten in letters, niet in cijfers. Als iemand 4^e of 4^de (of 4e of 4de) schrijft in plaats van vierde, is dat 1 fout. Bij 110 in plaats van honderdtien tellen we 2 fouten, omdat honderdtien een spellingprobleem(pje) heeft (het is één woord).
• In de uitleg staan nog een paar specifieke dingen die al dan niet fout gerekend moeten/mogen/kunnen worden.

Titel

Vooruit met de geit!

• vooruit: aan elkaar
   

Zin 1

Het dicteecircus is in Arnhem neergestreken, de stad van de trolleybus en de honderdtien jaar oude zoo, waar cheeta’s zich thuis voelen, wallaby’s in de rondte springen en zee‑egels en zeeanemonen het koraalrifaquarium verrijken, maar waar geiten naar verluidt ontbreken; desalniettemin is de leuze van dit dictee: vooruit met de geit!

• dicteecircus: aan elkaar, in totaal drie c’s
• Arnhem: met hoofdletter
• neergestreken: aan elkaar
• trolleybus: aan elkaar; let ook op de e voor de Griekse y
• honderdtien: aan elkaar [110 is 2 fout]
• zoo: kleine letters, dubbel o
• cheeta’s: met ch, dubbel ee, geen h na de a, apostrof + s
• thuis voelen: twee woorden
• wallaby’s: met dubbel l, Griekse y en apostrof + s
• rondte: let op de dt
• zee‑egels: met streepje
• zeeanemonen: aan elkaar, geen streepje, één n na de a
• koraalrifaquarium: aan elkaar, geen streepjes, met qua in aquarium
• verrijken: dubbel r, lange ij  [verreiken is 1 fout]
• verluidt: met dt
• desalniettemin: aan elkaar, let op de dubbele tt
• leuze: met een z  [leus is 1 fout, aangenomen dat Gerdi Verbeet echt duidelijk leuze zegt]
• dictee: met een c en dubbel e  [dicté is 1 fout]
• vooruit: aan elkaar [niet weer fout rekenen als het in de titel ook al fout was, mits consequent gedaan]
   

Zin 2

Geen geblèr meer voor de bühne, maar hortsik, ertegenaan, want nu het electoraat zich in de stembureaus in groten getale heeft uitgesproken, het stof van de Tweede Kamerverkiezingen is neergedaald en de verkiezingsleuzen worden weggeschrobd, moet er als de wiedeweerga geregeerd gaan worden.

• geblèr: één e in tweede lettergreep, met daarop een accent grave
• bühne: kleine letter, u met umlaut, en met een h
• hortsik: aan elkaar, met ts in het midden
• ertegenaan: helemaal aan elkaar
• electoraat: met een c en slot-t (geen -d)
• stembureaus: aan elkaar, met eau + s, geen apostrof [stemburo’s is 1 fout]
• in groten getale: drie woorden, met -n in groten, geen -n in getale
• Tweede Kamerverkiezingen: hoofdletter T en K, spatie na Tweede, rest aan elkaar [Tweedekamerverkiezingen is 2 fout; Tweede-Kamerverkiezingen is 1 fout]
• neergedaald: aan elkaar; nedergedaald is 1 fout (want zo niet gezegd)
• verkiezingsleuzen: aan elkaar, let ook op de z en de meervouds-n
• weggeschrobd: aan elkaar, met -bd aan het eind [weggeschropt is 2 fout]
• wiedeweerga: aan elkaar, begint met wie- (met ie)
   

Zin 3

Want heremijntijd, sinds het vierde kabinet‑Rutte demissionair werd, was regeren niet bepaald vooruitzien en leek de vooruit‑met‑de‑geitmentaliteit faliekant teloorgegaan.

• heremijntijd / heremetijd (beide goed): aan elkaar, kleine h, geen n na here-  [herem’ntijd: 1 fout, mits het ook één woord is, anders 2]
• vierde: in letters, niet met cijfer [4e, 4de zijn 1 fout, 4-e, 4-de zijn 2 fouten]
• kabinet‑Rutte: streepje, kleine k, hoofdletter R  [Rutten o.i.d. telt niet mee]
• demissionair: aan elkaar, geen accent, één m, dubbel s, één n, geen slot-e
• vooruitzien: aan elkaar
• vooruit‑met‑de‑geitmentaliteit: drie streepjes [ook mogelijk: ‘vooruit met de geit’-mentaliteit: twee aanhalingstekens, drie spaties en een streepje] [vooruitmetdegeitmentaliteit of vooruit met de geit-mentaliteit is 2 fout]
• faliekant: met een f, met ie en met een k
• teloorgegaan: aan elkaar [te loor gegaan is 2 fout]
   

Zin 4

Een langetermijnplanning ontbrak sowieso, het accorderen van een spitsheffing bij de NS daargelaten, iets waarmee de meeste Tweede Kamerleden overigens niet akkoord zijn gegaan, waardoor het afwachten is wat er met die drukketreinentoeslag gebeurt.

• langetermijnplanning: aan elkaar, geen streepjes
• sowieso: aan elkaar, tweemaal een s, met ie [zowiezo: 1 fout]
• accorderen: met dubbel c
• NS: hoofdletters, geen punten
• daargelaten: aan elkaar, let ook op de slot-n
• waarmee: aan elkaar
• Tweede Kamerleden: twee hoofdletters, spatie na Tweede, Kamerleden aan elkaar [als iemand dezelfde fout maakt als in zin 2 (dus het ‘fout’ doet, maar wel consequent is): niet nogmaals fout rekenen]
• akkoord: met dubbel k
• drukketreinentoeslag: aan elkaar, geen streepjes  [‘drukke treinen’-toeslag is te verdedigen en wordt ook goed gerekend, mits precies zo geschreven]
• gebeurt: let op de slot-t

Zin 5

Het oude gezag is nu evenwel vaarwelgezegd en de beslist gretige aspirant‑bestuurders moeten aan de bak en ervoor zorgen dat Jan en alleman ervan op aan kan dat aan eenieder wordt gedacht.

• evenwel: aan elkaar
• vaarwelgezegd: aan elkaar
• aspirant‑bestuurders: streepje na aspirant
• ervoor: aan elkaar
• Jan en alleman: drie woorden, hoofdletter J, kleine a, alleman aan elkaar   [jan-en-alleman: 2 fout; Jan-en-alleman: 1 fout]
• ervan op aan kan: ervan aan elkaar; op, aan en kan los
• eenieder: aan elkaar, geen accenten
• wordt: let op de t na de d
   

Zin 6

Tegelijkertijd moeten wij onszelf er niet met een jantje‑van‑leiden van afmaken, niet continu ‘ammehoela’ roepen, niet volstaan met gejeremieer of in‑ en intevreden achteroverleunen als we onze mening onomfloerst getwitterd of ge‑x’t hebben.

• tegelijkertijd: aan elkaar
• onszelf: aan elkaar
• jantje‑van‑leiden: twee streepjes, kleine j en l  [ jantje van leiden is 1 fout; Jantje-van-Leiden is ook 1 fout]
• van afmaken: van staat los, afmaken aan elkaar  [vanaf maken is 1 fout]
• continu: met een c, geen -e erachter
• ammehoela: aan elkaar, dubbel m, geen tussen-n of andere fratsen
• volstaan: aan elkaar
• gejeremieer: geen trema, met -iee-
• in‑ en intevreden: streepje na eerste in-; spaties rond en; intevreden aan elkaar [in-en-intevreden is 2 fout; in en in tevreden is 2 fout; in en intevreden is 1 fout]
• achteroverleunen: aan elkaar
• onomfloerst: aan elkaar, let op de f en op -st aan het eind
• getwitterd: kleine letters, met d aan het eind
• ge‑x’t: kleine letter x, streepje na ge-, apostrof na de x, dan een t
   

Zin 7

Zo veel mogelijk gezamenlijk en betamelijk optrekken moet nu namelijk het credo zijn, vind ik en vindt hopelijk menigeen.

• zo veel / zoveel: beide goed
• gezamenlijk: let op de z en de n voor -lijk
• betamelijk: geen n voor -lijk
• optrekken: aan elkaar
• namelijk: geen n na de e
• credo: met kleine letter c
• vind (ik): geen -t
• vindt (hopelijk menigeen): wel een -t
• hopelijk: geen n voor -lijk
• menigeen: aan elkaar, geen accenten
   

Zin 8

Als ons dat lukt, weet ik een te zijner tijd welverdiende traktatie: delicieuze, ovale, hardgebakken gistdeegkoekjes, bestrooid met grove suiker, die bekendstaan onder de naam Arnhemse meisjes.

• te zijner tijd: drie woorden, geen d in -zijner-, let op de -er in zijner [tezijnertijd is 1 fout]
• welverdiende: aan elkaar, geen accent
• traktatie: met een k
• delicieuze: geen accent, eerst een c dan een z
• ovale: geen -n erachter
• hardgebakken: aan elkaar, let op de slot-n
• gistdeegkoekjes: aan elkaar, geen streepjes
• bestrooid: met een -d
• grove: met één v
• bekendstaan: aan elkaar
• Arnhemse meisjes: twee woorden, hoofdletter A, kleine m