Synoniemen

Wat hebben de woordparen regen-neerslag, fiets-rijwiel, stoel-zetel, mens-persoon, vies-smerig, mooi-aantrekkelijk met elkaar te maken?

…

Dit zijn allemaal voorbeelden van synoniemen. Synoniemen zijn twee of meer woorden die (ongeveer) hetzelfde betekenen. Een synoniem noemen we trouwens ook wel een evenwoord, tweelingwoord of kopiebegrip, wat dus synoniemen van synoniem zijn!

Synoniemen ontstaan om verschillende redenen. Soms raakt een woord verouderd en komt er een nieuw woord voor in de plaats. Zo heeft fiets het oudere woord rijwiel verdrongen. Soms lijkt de betekenis heel erg op elkaar maar is er toch een klein verschil (denk aan vies en smerig) en soms is een synoniem ontstaan doordat we leenwoorden uit andere talen gaan gebruiken (denk aan verdieping en etage).

Je kunt je teksten prettiger leesbaar en levendiger maken als je synoniemen gebruikt in plaats van steeds hetzelfde woord. Op www.synoniemen.net kun je heel eenvoudig synoniemen voor een woord opzoeken. Typ maar eens het woord ‘mooi’ in en verbaas je over alle mogelijke woorden waarmee je iets als mooi kunt beschrijven.

Het is ook leuk om eens te kijken naar de kleine verschillen in betekenis tussen synoniemen. Wie heeft er bijvoorbeeld meer geld? Iemand die rijk is, iemand die vermogend is of een welgesteld persoon? En krijg je liever een perfect voor je werkstuk of een uitstekend? Zet onderstaande rijtjes synoniemen op volgorde en vergelijk het eens met een klasgenoot. Waar verschilt jullie taalgevoel?

Van minste naar meeste geld: Rijk, Welvarend, Welgesteld, Vermogend, Kapitaalkrachtig

Van minst hoge naar hoogste beoordeling: Excellent, Uitstekend, Perfect, Zeer Goed, Voortreffelijk

Van minst lekker naar het meest lekker: Lekker, Heerlijk, Zalig, Smakelijk, Verrukkelijk

Van minst warm naar meest warm: Bloedheet, Snikheet, Loeiheet, Stikheet, Smoorheet

Bekijk tot slot een grappig filmpje van Arjan Lubach over het gebruik van synoniemen in de sport.