Page 6 - OnzeTaal_nov2020_HR

Foto: Bart Grietens van de formulering “met name lucht en water” uit de
Troonrede, en Lubbers de taaladviseurs de schuld gaf
van de verwarring, was dat een extra geschenk. Smul-
ders: “Dat jaar kregen we er vijfduizend nieuwe leden
bij.” Nog steeds kijken ieder jaar twee taaladviseurs
mee, al zijn de wijzigingen die ze (kunnen) aanbrengen
doorgaans minimaal. “Het gaat vooral om punten en
komma’s”, zegt Kiezebrink. “En we wijzen de schrijvers
soms op zinnen die misschien onbedoeld dubbelzinnig
zijn.”
Deze activiteiten – waar problemen zijn, komt de
Taaladviesdienst ze oplossen, als een Wegenwacht van
de taal – worden voor het overgrote deel gefinancierd uit
de contributies van de leden. De Taalunie geeft daar-
naast een bijdrage voor de beantwoording van vragen die
via Taaladvies.net binnenkomen.

PROBLEMEN
Onder andere doordat het ledenbestand de laatste jaren
is geslonken en het aantal vragen juist stijgt, wordt het
wel steeds lastiger om een en ander op deze manier te
bekostigen, waarschuwt directeur Roeper. “We worden
door de buitenwereld vaak gezien als een autoriteit, als
Taaladviseur Lydeke van Os. een instituut. En dat zijn we natuurlijk ook: een voor-
ziening waar heel Nederland van profiteert. We doen
dat vanuit onze idealen: kennis delen en drempels weg-
nemen voor mensen die worstelen met de taal – van de
BARON taalprofessional die deskundig advies op het hoogste
Ongeveer duizend vragen beantwoorden de adviseurs niveau nodig heeft tot de leerling die denkt dat er ten
inmiddels per maand. Kiezebrink: “Daarvan komt een onrechte iets is fout gerekend in een proefwerk. Helaas
derde via de telefoon, en de rest op andere manieren.” wordt dat door de buitenwereld maar mondjesmaat
Het leukste van het werk is volgens beiden “dat je men- erkend. In Vlaanderen bekostigt de overheid de taal-
sen blij kunt maken met het antwoord op een vraag waar adviesdienst daar. Dat zou voor Nederland ook vanzelf-
ze zelf al een tijdje over aan het piekeren waren”. “Het sprekend moeten zijn.”
kan voor ons volkomen vanzelfsprekend zijn of je twee Redacteur Bart Kool van het programma De Taalstaat,
woorden los, aan elkaar of met een streepje schrijft,” die iedere week met de taaladviseurs overlegt over een
zegt Van Os, “maar voor veel taalgebruikers is dat een door de luisteraars ingestuurde kwestie die ze die week
worsteling.” in het programma behandelen, bevestigt dat. “Ik heb ze
Door de coronacrisis werken de taaladviseurs inmid- nooit gevraagd wie al dat werk allemaal betaalt. Voor ons
dels veel thuis. De telefoon is doorgeschakeld en de programma zijn ze heel waardevol – we leren er iedere
WhatsApp-berichten worden onderling verdeeld. “De keer wat nieuws bij en ze komen vaak met prachtige ver-
handboeken hebben we nog maar zelden nodig”, zegt halen. Je zou zeggen dat de Taaladviesdienst, toch dé au-
Van Os. “Het meeste kunnen we wel vinden via internet. toriteit op taalgebied, een nutsvoorziening is, en zo door
Alleen als iemand een gespecialiseerde vraag stelt (‘Hoe de overheid zou moeten worden gefinancierd. Zeker in
dien je een baron aan te spreken?’), bel ik de collega die tijden waarin je hoort dat steeds meer mensen proble-
op kantoor is en de naslagwerken voor titulatuur bij de men krijgen met de taal, lijkt het in ieders belang om
hand heeft.” daar ook in te investeren.” 
De taaladviseurs beantwoorden niet alleen recht-
streeks vragen, maar ze ondernemen ook andere activi-
teiten. Op Onzetaal.nl hebben ze in de loop van de tijd
een paar duizend vragen uitgewerkt in overzichtelijke
adviezen. En ze corrigeren bijvoorbeeld de drukproef van Coronapiek in taaladvies
het tijdschrift en van de nieuwsbrief Taalpost, waarin ze
ook iedere week twee rubrieken verzorgen (op dinsdag Elke maand helpt de Taaladviesdienst talloze mensen
een taaltip en op donderdag uitleg bij een woord). Iedere aan een antwoord op hun taalvraag. De adviezen op
week beantwoorden ze bovendien live een luisteraars- www.onzetaal.nl worden ongeveer één miljoen keer per
vraag in het populaire radioprogramma De Taalstaat. maand geraadpleegd. Persoonlijk contact is er met bellers,
die maandelijks samen 350 vragen stellen, met e-mailers
ONZE TAAL 2020 — 11 Dat de taaladviseurs ieder jaar de Troonrede controleren, den beantwoord door vijf taaladviseurs. Afgelopen voorjaar
TROONREDE
(300 vragen), Twitteraars (ruim 200) en whatsappers (150).
Bij elkaar dus zo’n duizend vragen per maand, die wor-
was oorspronkelijk min of meer een reclamestunt, zegt
voormalig directeur Peter Smulders. “Er was altijd dis-
steeg dat aantal plotseling, toen Nederlanders massaal thuis
kwamen te zitten. Via telefoon, e-mail en WhatsApp wer-
cussie over de kwaliteit van de taal in de Troonrede, en
den maandelijks 1200 vragen gesteld, en de online taal-
toen hebben wij ons in 1987 aangeboden.”

Na wat aandringen ging toenmalig premier Lubbers
pleegd, wat neerkomt op bijna anderhalf miljoen per
op het aanbod in. De stunt werkte: er ontstond in de
maand. Na een daling in de zomermaanden begint de
media discussie over het feit dat buitenstaanders nu adviezen werden op werkdagen zo’n 70.000 keer geraad-
mee zouden schrijven aan de Troonrede. Toen er in de tweede coronapiek zich af te tekenen.
6 Kamer een meningsverschil ontstond over de betekenis