Page 6 - OnzeTaal_mei2021_HR

gemaakt heb, dus dan kan ik alles weer redelijk onbe-
vooroordeeld aanhoren en een selectie maken. Ik geloof
nog steeds dat het een beetje mee moet zitten bij een
goed liedje. Het universum moet het willen, als dat niet
te vaag klinkt.”
Ik werp tegen dat hij het universum wel alle kans
geeft, als hij twaalf liedjes achter elkaar improviseert.
Bertolf: “Je moet er gewoon dagen voor plannen, en er
dan ook voor gaan zitten. Anders gebeurt er bij mij ook
niks. Verder is het een kwestie van opletten. Er schiet
me weleens een zinnetje te binnen dat ik dan opschrijf,
zonder muziek. Dat sla ik op in een documentje. Als ik
vastzit bij het schrijven van een tekst, pak ik die docu-
mentjes erbij, en dan vind ik weleens iets wat past. Ik

Spinvis: “Luister naar je stem,

niet naar de woorden of hun

betekenis, maar naar het geluid

van de stem.”

ben nu af en toe in het Nederlands aan het schrijven.
Het gevaar daarbij is dat het té direct wordt, ook omdat
iedereen het meteen kan begrijpen. In het Engels kun je
je meer permitteren – je hoort nog steeds de muziek
eerst. Bij het Nederlands voel ik de behoefte om iets
meer afstand te scheppen en daardoor meer aandacht
te vragen voor de melodie.”
“Ik ben er lang tegenaan gelopen dat ik een goed
couplet had, en dan was het: oké, en nu? Dan moest het
refrein nog komen, datgene waar het dan over moest
gaan, maar dan was het liedje eigenlijk alweer op. Dus
nu probeer ik mijn goede ideeën te bewaren voor later
en dan terug te werken. Maar het blijft in ontwikkeling,
ik leg me niet vast op één manier. Het zou ook niet goed
zijn als je denkt: nu heb ik het systeem, zo ga ik het liedjes die het makkelijkst kwamen ook de beste waren.
voortaan doen. Dan neemt het ambacht het over en Inmiddels weet ik dat liedjes waarvoor je hard moet wer-
verras je jezelf niet meer.” ken óók de beste van de plaat kunnen worden.”
Als ik het gesprek een paar dagen later uitwerk, moet
JABBERZANG ik denken aan de avonden met mijn vader, begin jaren
Oké, er leiden dus meer wegen naar Rome. Maar wat tachtig: hij was een verwoed amateurfotograaf en be-
moet ik nu met mijn onvermogen? Bertolf: “Je hebt al schikte over een eenvoudige doka. Soms mocht ik hem
een hoop goede tips van Spinvis gekregen. Ik zou zeg- helpen. Het wonder dat je in rood licht beelden tevoor-
gen: geef je over aan de jabberzang. Doen alsof er tekst schijn zag komen op het fotopapier in de bak met ont-
is terwijl die er nog niet is, lijkt misschien een raar
advies voor een dichter, maar wat mij betreft zit daar
de magie. Het is bij sommige van mijn liedjes voor- Bertolf: “Doen alsof er tekst
gekomen dat ik ze alleen maar hoefde op te schrijven;
ik hoorde alle woorden gewoon omhoogkomen in de is terwijl die er nog niet is:
jabberzang. Klaarblijkelijk is je onderbewuste al bezig
met het verwerken van allerlei dingen, buiten jou om, daar zit de magie.”
en kan dat vanzelf tevoorschijn komen – alsof je in
tongen gaat spreken. Ik denk ook dat je daardoor liedjes
kunt verzinnen die je nooit had gemaakt als je achter wikkelaar. Terwijl dat door me heen gaat, besef ik ook
ONZE TAAL 2021 — 5 prettig is om een bepaalde klank op een bepaalde plek weet niet hoe ik dat in een lied moet zeggen, maar dat 
een leeg vel papier was gaan zitten en tegen jezelf had
dat mijn eerste liedje daarover zou kunnen gaan: hoe
alles uit schijnbare leegte tevoorschijn kan komen. Ik
gezegd: ‘Nu ga ik eens een betekenisvol lied schrijven.’”
“Als je de melodie hebt, weet je al of het een beetje
gaat mijn stem me misschien vertellen. Of Van Merwijk,
te zingen. Die klank heb je dan al te pakken, het rijm-
als hij me van boven een refreinregel wil sturen.
schema, de lengte van je zinnen … Je hebt dus ontzet-
tend veel informatie over de tekst, nog voordat je een
https://tinyurl.com/y2decb87
woord hebt geschreven. Ik wil er niet esoterisch over
doen, maar het is goed om ervan uit te gaan dat liedjes Spotify-playlist ‘tralala en mompelzang’:
er gewoon al zijn. Sommige pluk je zo uit de lucht, voor
6 andere moet je hard werken. Vroeger dacht ik dat de