Page 4 - OnzeTaal_jul_aug2021

Nederlanders en Vlamingen
spreken één taal: het Nederlands. N E D E R L A N D S
Toch zeggen vele Nederlanders
dat Vlamingen ‘Vlaams’ spreken,
en beweren Vlamingen vaak dat

Nederlanders ‘Hollands’ spreken.
Hoe zit dat?

FIEKE VAN DER GUCHT
H o l l a n d s ?
Illustraties: Josje van Koppen

Hollands,

Vlaams, V L A A M S ?

Nederlands …

Een taal met vele namen

ijn moeder is het product van een Belgi- NEDERLANDSTALIG
sche vader uit Sint-Niklaas (Oost-Vlaan- Dat Nederlands een politiek-geografische en een taal-
deren) en een Nederlandse moeder uit kundige betekenis heeft, zorgt soms voor dubbelzinnig-
M Maastricht. Ze leerden elkaar kennen als heid. Een ‘Nederlands woord’ kan een woord zijn dat ‘tot
kinderarts in opleiding in een (Nederlands-)Limburgs het Nederlands behoort’, grootvader bijvoorbeeld, maar
ziekenhuis. Mijn grootouders hadden niet alleen hun ook een woord dat ‘in Nederland wordt gebruikt, en bij-
beroep, maar ook hun taal gemeenschappelijk: het voorbeeld niet in België’. Denk maar aan spijkerbroek,
Nederlands. Toch vond zíȷ´n familie dat zij ‘Hollands’ een synoniem voor jeansbroek, dat ik als leesgraag kind
‘klapte’ en háár familie dat hij ‘Vlaams’ sprak. Als leerde kennen via Kruistocht in spijkerbroek van Thea
taalkundige kwam ik er later achter dat haar familie Beckman. Andere gevallen zijn eenduidiger: een ‘Neder-
dichter tegen de waarheid aan zat dan de zijne, maar landse auteur’ is een ‘auteur uit Nederland’, niet een
niet voordat ik me eerst over het begrip ‘Nederlands’ ‘auteur die in het Nederlands schrijft’. Daarvoor gebrui-
had gebogen. ken we Nederlandstalig. Een ‘Nederlandstalige auteur’
Het bijvoeglijk naamwoord Nederlands dekt namelijk
twéé ladingen. Politiek-geografisch gezien betekent het kan dus óf uit Nederland komen óf uit Nederlandstalig
ONZE TAAL 2021 — 7/8 tulpen – vergeeft u me het clichévoorbeeld. In taalkundig synoniem van ‘Nederlandstalig België’ – wordt Neder-
België – of van waar dan ook, zolang hij of zij maar in
het Nederlands schrijft.
zoveel als ‘van het land Nederland’, zoals in Nederlandse
Zowel in Nederland als in Vlaanderen – in dit geval
opzicht, als we het hebben over de Nederlandse taal,
betekent Nederlands plots méér: ‘van Nederland én van
lands gesproken, maar dan wel ontegensprekelijk een
eigen variant van het Nederlands. Dat wil zeggen:
de noordelijke helft van België’ (en nog weer andere
Nederlanders en Vlamingen verstaan elkaar perfect,
gebieden, maar die laten we hier buiten beschouwing).
Het Nederlandse taalgebied in Europa strekt zich im-
zoals ook Engelsen en Amerikanen dat kunnen. Vooral
mers uit over een heel en een half land: Nederland en
in gesproken standaardtaal vallen de verschillen tussen
de noordelijke provincies van België. Het Nederlands maar kunnen elkaars herkomst meteen ontmaskeren,
laat zich dus niet door een staatsgrens tegenhouden en ‘Belgisch-Nederlands’ en ‘Nederlands-Nederlands’ op,
4 dat werkt verwarrend. omdat het verschil in tongval behoorlijk groot blijft.