Page 5 - OnzeTaal_jan2021_HR

Ook voedselverspilling is een bron van schaamte. Rotatieonderwijs
Zo schamen Nederlanders zich om bij restaurants 2020 was het jaar van het afstandsonderwijs. In maart
naar een doggybag te vragen. Toch lijkt het meenemen gingen de scholen dicht; kinderen moesten ineens thuis
van restjes steeds normaler te worden, en de nieuwe naar school en ouders kregen er een baan als ‘thuisjuf’
‘foodiebag’ moet zorgen voor de definitieve cultuur- bij. Sommige leerlingen vonden het maar niks, anderen
omslag. In september kwam een Nederlandse super- konden zo’n ‘coronavakantie’ wel waarderen. Het on-
marktketen met een ‘Verspil mij niet’-actie: producten derwijs moest zich opnieuw organiseren om te zorgen
werden op hun uiterste houdbaarheidsdatum verkocht dat er bij het lesgeven niet of nauwelijks fysiek contact
voor bodemprijzen. “Verspil-mij-nietjes” werden die nodig is, ook wel ‘contactluw onderwijs’ genoemd. In
door dagblad Trouw genoemd. Een goede actie, en niets België werd na een tijdje het ‘rotatieonderwijs’ als op-
om je voor te schamen dus. lossing bedacht: een vorm van onderwijs waarbij stu-
denten in speciale studio’s beurtelings in kleine groepen
Zwerfkapjes van zo’n vier à vijf personen onlineonderwijs volgen. Op
We zaten weliswaar veel binnen, maar toch hadden we die manier kunnen studenten in coronatijd toch geza-
ineens een heleboel nieuw zwerfafval, en ook nog eens menlijk les krijgen en zullen ze zich minder eenzaam
in een bijzondere vorm, namelijk ‘zwerfkapjes’. Veel voelen dan bij strikt individueel onderwijs via internet.
mensen gooien gebruikte mondkapjes achteloos in de
berm of op de grond. Fidgeten
Dat nieuw oprukkende afval kan zomaar weer een Naast thuis leren werd ook thuis werken de norm. Op
aanleiding zijn om een ‘die-in’ (uit te spreken op z’n de digitale werkvloer ontstonden nieuwe manieren van
Engels) te organiseren. Die-in (het Nederlandse lig- (samen)werken. Zo stapten rechters over op ‘telehoren’:
staking komt ook voor) dook begin 2020 op voor een het op afstand horen van verdachten, deskundigen en
gelegenheid waarbij actievoerders bij wijze van protest getuigen door middel van een videoverbinding. Een juri-
op de grond gaan liggen en doen alsof ze doodgaan. Zij dische vorm van beeldbellen dus. Het woord beeldbellen
deden dat bijvoorbeeld om te protesteren tegen het bestaat al langer, maar nam afgelopen jaar een enorme
vlucht; de hoeveelheid samenstellingen met beeld-
Het aantal samenstellingen met breidde zich verder uit met onder andere beeldborrelen,
beelddineren en beeld-bbq.
Het is wel duidelijk dat onze beeldschermtijd het
beeld- breidde zich uit: beeld-bbq, afgelopen jaar drastisch is toegenomen. Een ergono-
beeldborrelen, beelddineren. mische werkplek thuis is dan ook van belang, anders
leidt dat weer tot nieuwe ‘thuiswerkblessures’. Al die
schermtijd zorgde er namelijk voor dat we het afgelopen
jaar minder gingen bewegen en meer zijn gaan snoepen.
plan om formule-1-wagens bij de Grand Prix van Zand- En dan is ‘fidgeten’ misschien wel een goede manier om
voort over het strand te laten rijden. Het woord die-in de ‘coronakilo’s’ te lijf te gaan. Fidgeten kwam op in juni
is gevormd uit het Engelse werkwoord to die met het 2020; het is de vernederlandste vorm van het Engelse
achtervoegsel -in, dat vaker in Engelse woorden wordt fidgeting, dat ‘friemelen, onrustig heen en weer bewe-
gebruikt om een groepsprotest te benoemen – denk gen’ betekent. Bij ons staat het voor voortdurend kleine
aan bijvoorbeeld sit-in, teach-in en walk-in. bewegingen maken met je voeten of handen, waardoor
je veel calorieën verbruikt – iets wat natuurlijk makke-
Zonnehuid lijk kan vanachter je scherm. 
Corona of niet, de klimaatopwarming gaat onvermin-
derd door en het verduurzamen van de maatschappij
stond ook in 2020 op de politieke agenda. Die verduur-
zaming leidt nog weleens tot verrommeling van het
landschap, en dat zou vooral komen door het zogehe- Coronawoorden
ten ‘hagelslagbeleid’ dat gevoerd wordt bij het plaatsen
van windmolens en zonneweides. Centraal beleid hier- De woorden van 2020 waren vooral coronawoorden.
over ontbreekt, en zo komen de molens en weides ver- Nog een paar opvallende:
strooid door het hele landschap te staan – enigszins
vergelijkbaar met hoe je hagelslag over een boterham coronavakantie periode die aanvoelt als vakantie
uitschudt. omdat je als gevolg van corona niet naar school of
Het plaatsen van windmolens zorgt overigens al naar je werk kunt
langer voor rumoer: in 2018 was daar plotseling het hoestschaamte de schaamte die je voelt bij hoesten
nieuwe woord windmolenterreur, dat op zijn beurt weer in het openbaar omdat anderen zouden kunnen
leidde tot windmolenextremisme, en het afgelopen jaar denken dat je corona hebt
waren windangst en windmolenstress nieuw. Die angst knuffelcontact (in België) één persoon met wie je
en stress leveren een nieuw soort klimaatvluchtelingen mag knuffelen tijdens de coronacrisis
op, namelijk mensen die vluchten voor windmolens. locktalgie nostalgisch gevoel dat iemand heeft over
De ontwikkelingen op het gebied van zonne-energie de periode van de coronalockdown; heimwee naar
stonden afgelopen jaar ook niet stil. Zo ontwierp het de lockdown ONZE TAAL 2021 — 1
Zweedse bedrijf Exeger flinterdun folie dat licht omzet raamvisite visite waarbij de bezochte persoon achter
in energie. Dat folie kan gebruikt worden op elektri- glas blijft, om een eventuele coronabesmetting te
sche apparaten die zich zo van stroom kunnen voor- voorkomen
zien, en zichzelf zonder snoer of kabel kunnen opladen. sociale bubbel hoeveelheid personen met wie je
Het bedrijf noemt het spul zelf Powerfoyle of Solar sociaal contact hebt; in coronatijd aan restricties
skin, maar in het Nederlandse nieuws werd dat bijna onderhevig
poëtisch vertaald met zonnehuid. 5