Page 4 - OnzeTaal_jan2021_HR

Natuurlijk: corona kleurde ook
op taalgebied het afgelopen
jaar. Maar er waren méér
nieuwe woorden.

LAURA VAN EERTEN EN
VIVIEN WASZINK
INSTITUUT VOOR DE NEDERLANDSE TAAL
Illustratie: Hein de Kort

Alcoflexen,

thuisjuf,

zonnehuid

Nieuwe woorden van 2020

nderhalvemetersamenleving is het nieuwe uur ’s avonds bedenken of je nog drank in huis wilde
woord uit 2020 dat ons waarschijnlijk het halen, anders gooide de ‘alcoholklok’ van premier Rutte
meest zal bijblijven. Het typeert het jaar roet in het eten.
A waarin we voor het eerst op ‘raamvisite’
gingen, ‘blokjesverjaardagen’ vierden binnen onze Wiebelpannenkoek
‘sociale bubbel’, een ‘knuffelcontact’ hadden en leden Verjaardagen vieren vergde in 2020 wat meer creativi-
aan ‘hoestschaamte’ en ‘locktalgie’. In 2020 hield de teit. Het grootste deel van het jaar was bezoek thuis
coronacrisis ons en onze taal in de greep. Ton den Boon namelijk beperkt om verspreiding van het virus te voor-
schreef in het meinummer van Onze Taal al over de vele komen. Jarigen gingen daarom gasten verspreid over de
coronawoorden tot dan toe, maar welke nieuwe woorden dag ontvangen in tijdsblokken. Het woord daarvoor was
waren er nog meer? Een overzicht van de woordenoogst blokjesverjaardag. Als je tijdens zo’n blokjesverjaardag
van 2020 op het gebied van gezondheid, klimaat en eens met wat hips voor de dag wilde komen, was de
(thuis)werk. nieuwe ‘wiebelpannenkoek’ een goede optie. Dat is een
zeer luchtige Japanse pannenkoek die wel vijf centime-
Alcoflexen ter dik is en nogal wiebelt. Deze lekkernij wordt meestal
Omdat we het afgelopen jaar zoveel thuiszaten, hadden ‘soufflépannenkoek’ genoemd, maar kreeg dus al gauw
we weer meer tijd om lekker te koken en eens echt ge- de bijnaam wiebelpannenkoek. De pannenkoek krijgt zijn
zond(er) te leven. Die focus op gezond leven begon al opvallende vorm doordat je eerst het eiwit helemaal
in januari – nog voor de coronacrisis – met een nieuwe opklopt en daarna pas het eigeel toevoegt. De wiebelige
trend: ‘veganuary’; de naam is een mix van de Engelse snack lijkt ook een hit omdat hij er zo leuk uitziet en het
woorden vegan en January. In veganuary eten mensen al- dus ook goed doet op foto’s en video’s op je Instagram-
leen maar plantaardig voedsel. Dit soort januari-trends tijdlijn. “Instagramproof” noemt RTL 4 de pannenkoek.
zien we al langer: deelnemers aan ‘dry january’ drinken Instagrammable is een ander woord dat daarvoor wordt
een maand lang geen alcohol en in ‘Plastic-free January’ gebruikt.
ONZE TAAL 2021 — 1 Engels) wordt het gebruik van plastic in de ban gedaan. De coronacrisis leek in eerste instantie wel gunstig
(dat nog niet in het Nederlands is ingeburgerd en daar-
-schaamte
om nog met hoofdletters wordt geschreven, zoals in het
Een andere nieuwe gezondheidstrend van 2020 is

voor het milieu: vliegtuigen naar verre, zonnige oorden
‘alcoflexen’: bewust minder alcohol drinken of bewust
bleven aan de grond en we hadden acuut geen last meer
vaker nee zeggen tegen een alcoholische versnapering.
van ‘vliegschaamte’ – dat in 2019 met andere woorden
Alcoflexen is de vernederlandste vorm van het Zweedse
van het Jaar. Maar met al dat onlinewinkelen nam de al
werkwoord alkoflexar, dat geïntroduceerd werd door de
langer bestaande ‘bezorgschaamte’ weer toe: pakket-
Zweedse blogster Flora Wiström. Want af en toe een op -schaamte door Onze Taal is uitgeroepen tot Woord
drankje moet kunnen, zoals een flexitariër af en toe bezorgers draaiden overuren. Toch niet zo goed voor het
4 een stukje vlees eet. Al moest je eind 2020 wel voor acht milieu dus.