Page 34 - OnzeTaal_dec2019_HR
P. 34

BOEKEN




            Over nieuwe uitgaven in taalkundig Nederland en België. Vermelding in deze rubriek betekent
            niet dat de redactie ze aanbeveelt. Prijzen onder voorbehoud.                       RAYMOND NOË




















            DE WONDEREN VAN DE TAAL           boeken schreef over straatnamen en    komt voor erkenning en welke niet, en
            Taal is eigenlijk een groot wonder, maar   onjuist spatiegebruik) zocht het uit en   daarnaast de vraag hoe je een streek-
            daar staat vrijwel niemand ooit bij stil.   publiceerde zijn leukste en interessant-  taal afbakent. Dit soort kwesties vorm-
            In haar boek Wat je zegt, gaat vanzelf   ste bevindingen in Van appelbol tot   den het thema van het in 2017 gehou-
            doet taalkundige en wetenschapsjour-  Zeeuwse bolus. Behalve op de namen van   den symposium ‘De wondere wereld van
            nalist Liesbeth Koenen dat wel. In 67   alle baksels gaat hij in op vragen als   de streektaalgrenzen’ van de Stichting
            stukjes – die deels eerder verschenen in   ‘Wat is het verschil tussen een muffin en   Nederlandse Dialecten (SND), waar
            De Telegraaf – vertelt ze over “de lol en   een cupcake?’, ‘Is de tarte tatin inder-  bekende dialectologen, en ook de alge-
            het wonder van de taal”: over gebaren-  daad het resultaat van een culinair on-  meen secretaris van de Taalunie, Hans
            taal, constructies als ‘Ze reed te appen’,   gelukje?’ en (voor wie het nog niet wist)   Bennis, hun visie gaven. De teksten van
            verkleinwoordjes, Engels in Amsterdam,   ‘Wat is het verschil tussen pepernoten   de daar gehouden lezingen zijn nu ge-
            het woord schoon, woorden die zoet   en kruidnoten?’ Het boekje is mooi ver-  publiceerd in een gelijknamig boekje,
            klinken, de vraag wie de baas is van de   zorgd en bevat een register.  dat te bestellen is op de website van de
            taal, sterke werkwoorden, clichés, spel-  Van appelbol tot Zeeuwse bolus. Gebak-  SND: Nederlandsedialecten.org.
            linggeintjes, de ‘jaarwoordenzoeker’ van   woordenboek is een uitgave van Nijgh &   De wondere wereld van de streektaal-
            Onze Taal – en over wat je hersenen   Van Ditmar en kost € 15,– (gebonden,   grenzen, onder redactie van Veronique
            allemaal wel niet moeten doen om taal   191 blz.). ISBN 978 90 388 0738 6  De Tier e.a., is een uitgave van de SND
            voort te brengen, hoewel het allemaal                                  en kost € 12,50 (gelijmd, 91 blz.).
            vanzelf lijkt te gaan.            VERGETEN WOORDEN                     ISBN 978 90 7386 915 8     
               Wat je zegt, gaat vanzelf. 67 opgewekte   Talen veranderen, en hun woordenschat
               taalverhalen is een uitgave van De Kring   ook – kijk maar naar de vele in onbruik
               en kost € 14,99 (gelijmd, 143 blz.).   geraakte termen in het Woordenboek der   (advertentie)
               ISBN 978 94 6297148 6          Nederlandsche Taal (WNT). Maar onder
                                              die vele vergeten woorden zitten er heel
            GRONINGS                          veel die een leuk of interessant verhaal
            Onder de titel Mengelmouzen schrijft   in zich bergen en het daarom verdienen
            import-Groningse Jos Rietveld sinds   aan de vergetelheid ontrukt te worden,
            2010 columns in het Dagblad van het   aldus de historisch taalkundigen Dirk
            Noorden over de ‘Grunneger toal’ die zij   Geirnaert en Roland de Bonth in Kli-       € 24,–
            in de stad Groningen op straat hoort.   maatschieter, dwangzoen en kastelen in
            Die stukjes zijn nu gebundeld in een   Spanje. Daarin beschrijven ze zo’n zestig
            gelijknamig boek. Ze gaan meestal over   van dit soort woorden, zoals wereldwijf
            typisch Groningse woorden en uitdruk-  (vroeger: ‘prostituee’), hevemoeder
            kingen, zoals platjelopen, butje, niegel,   (‘vroedvrouw’), bevaarwellen (‘afscheid   Engelse en Amerikaanse
            proeksel, bekslikkerij, vlinderknippen en   nemen’), onvis (‘vis van weinig waarde’)   uitdrukkingen. Van ‘to get straight
            nog zo’n 180 andere, maar schetsen ook   en – waarschijnlijk het allerleukste   A’s’ tot ‘the whole nine yards’
            een portret van de stad Groningen en   woord in dit boek – futselboek: ‘een
            haar inwoners.                    denkbeeldig boek met uitvluchten,            Alleen bij
               Mengelmouzen. Grunneger toal van straat,   verzinsels, bedriegerijen en leugens’.   Onzetaalwebwinkel.nl
                                                 Klimaatschieter, dwangzoen en kastelen
               markt, kroeg, kerk en kantine is een uit-
      ONZE TAAL 2019  —  12  GEBAKWOORDENBOEK  STREEKTAALGRENZEN                  duidelijk zijn. In dit naslagwerk vindt
                                                                                   exclusief voor Nederland!
               gave van Koninklijke Van Gorcum en
                                                 in Spanje. Woorden die we wisten is een
               kost € 14,95 (gelijmd, 208 blz.).
                                                 uitgave van Scriptum en kost € 12,50
                                                                                    Het Britse en het Amerikaanse
                                                 (gelijmd, 144 blz.).
               ISBN 978 90 232 5704 2
                                                                                   Engels kennen vele uitdrukkingen
                                                 ISBN 978 94 6319 205 7
                                                                                   die voor Nederlanders niet meteen
            Arretjescake, Arnhemse meisjes, frangi-
                                                                                     u de vertaling van zo’n 1500
            pane, froufroutjes, macarons, makro-
                                              het Limburgs erkend als streektalen,
            nen, läckerli, lunettes, madeleines,
                                                                                   plús informatie over de herkomst.
                                              maar bijvoorbeeld het Zeeuws niet. Dat
            spekkoek, tompoucen en vlaai: allemaal   In Nederland zijn het Nedersaksisch en   uitdrukkingen, plús voorbeeldzinnen,
                                                                                  Een nuttig opzoekboek waar je ook
            even lekker, maar waarom heten ze    werpt de vraag op hoe een overheid kan
   34       zoals ze heten? René Dings (die eerder   bepalen welke streektaal in aanmerking   nog iets van opsteekt.
   29   30   31   32   33   34   35   36