Genootschap Onze Taal Webversie  |  Afmelden
26 april 2018
 
kapittelen
betekenis
berispen, streng terechtwijzen
 
uitspraak
[ka-pit-tuh-luhn]

citaat
“De gemeente Assen is opnieuw ernstig in de fout gegaan met de informatiebeveiliging. In dit geval gaat het om een politierapport dat bij openbare stukken is gevoegd. (...) De gemeente werd eind vorig jaar nog gekapitteld over de informatiebeveiliging. Die werd door de Rekenkamer zorgwekkend genoemd.”
Bron: Gemeente Assen in de fout met openbaar maken politierapport (Henk Wollerich, Dagblad van het Noorden, 19 april 2018)

woordfeit
Kapittelen is een afleiding van kapittel in de betekenis ‘bijeenkomst van kloosterlingen waarin kloosterregels worden besproken’. Omdat kloosterlingen die de regels hadden overtreden bij zo’n kapittel berispt of gestraft werden, kreeg kapittelen ook de betekenissen ‘berispen’ en ‘straffen’.
Het woord kapittel is een vernederlandsing van het Latijnse capitulum. Dat betekende eerst ‘hoofdstuk’ (het is de verkleinvorm van caput ‘hoofd’), later ‘lezing van een hoofdstuk uit de Bijbel’, en nog later ‘bijeenkomst/vergadering van geestelijken’. Vrijwel al die betekenissen heeft kapittel ook (gehad). Ook de uitdrukking een stem in het kapittel hebben (‘mogen meebeslissen, invloed hebben’) danken we aan de betekenis ‘vergadering van geestelijken’.
 
 
 
 

Aanbod van Onze Taal
Mijn moeder zei altijd (Nederlandse editie)

 

“We stoken niet voor de vogels”, “Lieverkoekjes worden niet gebakken”, “Alles zal recht komen, behalve kromme benen” – reclamemaker Jaap Toorenaar verzamelde (onder andere via oproepen in Onze Taal) honderden van zulke gevatte uitspraken van ouders en grootouders. Deze ‘ouderwijsheden’ bundelde hij in samenwerking met Onze Taal in het boek Mijn moeder zei altijd.

Prijs: € 10,-

Bestel nu
 
 

Aanbod van Onze Taal
Ons moeder zei altijd (Vlaamse editie)

 
Iedereen kent wel enkele levenswijsheden die zijn moeder of vader, oma of opa meegaf. Ze komen voor in allerlei toonaarden en lengtes. Sommige belerend, andere juist heel spits of grappig. Zoals: ‘Als mijn grootmoeder wieltjes had, was het een karretje’ of ‘Alles waar te voor staat is slecht, behalve tevreden.’

Nadat Jaap Toorenaar de fraaiste wijsheden van Nederlanders had gebundeld in Mijn moeder zei altijd, besloot Jan Hautekiet op zoek te gaan naar zulke spreuken in Vlaanderen. In dit boek brengt hij de mooiste uitspraken samen en vertelt hij over de geschiedenis die erachter schuilt, met hulp van taalkundige en dialectkenner Veronique De Tier.

Ons moeder zei altijd is een bundel vol zoete nostalgie, die alle wijsheid van vroeger opnieuw tot leven wekt.
Prijs: € 12,99
Bestel nu
 
Facebook
Twitter
LinkedIn
Google+
Doorsturen
Diensten Onze Taal
Nieuwsbrief