Genootschap Onze Taal

3 mei 2016

probaat
betekenis beproefd, zijn deugdelijkheid bewezen hebbend uitspraak [pro-baat] citaat "Mijn enige zorg is meermaals per dag te moeten kiezen uit honderd verschillende gerechten, het ene nog heerlijker dan het andere; een volle mond is ook een probaat middel tegen al te uitbundige vrijheid van meningsuiting, moeten ze hier gedacht hebben." Bron: Paradijselijk en uitgestorven Turkije (Sylvia Witteman, de Volkskrant, 27 april 2016) woordfeit Het woord probaat wordt vrijwel altijd met middel gecombineerd: een probaat middel is een middel dat zijn werking in de praktijk bewezen heeft, een 'beproefd' middel. Probaat is afkomstig van het Latijnse probatus 'beproefd, bewezen, deugdelijk', dat van probare 'keuren, beproeven, onderzoeken' komt. Dat werkwoord leeft onder meer in het Nederlands voort als proberen, dat aanvankelijk 'bewijzen' betekende, en later 'trachten te bewijzen, onderzoeken' en 'trachten, pogen'. Op probare gaat ook het Franse prouver 'bewijzen' terug, waar ons woord proeven weer aan ontleend is; hierbij verliep de betekenisontwikkeling via 'onderzoeken, keuren' naar 'met de smaakzin keuren, smaak waarnemen'.