derailleren

betekenis

ontsporen

uitspraak

[dee-rai-jee-ruhn]

citaat

"De uit de rails gelopen trein is vannacht rond 01.30 uur weggehaald. Volgens ProRail worden de wissels er meter voor meter uit gehaald. De wissels worden onderzocht om te achterhalen hoe de trein kon derailleren."
Bron: Treinstoring H'sum duurt nog dagen (NOS Nieuws, 16 januari 2014)

woordfeit

Derailleren komt van het Franse dérailler 'uit de rails lopen, ontsporen', dat in de negentiende eeuw gevormd is uit dé- 'ont-, weg van' en rail 'spoor'. Dit Franse rail (uitspraak: 'raj') is net als het Nederlandse rail(s) ontleend aan het Engels, waar veel spoorwegtermen vandaan komen. Het Engelse rail gaat weer terug op het Latijnse regula 'staaf', 'richtlijn', waar ook ons woord regel uit ontstaan is.
Derailleren kan ook 'ontsporen' in figuurlijke zin betekenen, oftewel 'van de wijs raken, de draad kwijtraken'.